رئوف یاسیت (Rauf Yasit)، رقصنده‌ای که اصالت کرد دارد، برای اجرای پروژه‌ تازه‌ کارگردان و طراح رقص آمریکایی، ویلیام فورسایت (William Forsythe) انتخاب شده است. این اثر تازه باله‌ای است به‌ نام «شبی آرام با رقص» که ترکیبی از رقص بِرِک و رقص باروک است. باله‌ «شبی آرام با رقص» پس از اجرا در مون‌پلیه در جنوب فرانسه، پاییز امسال در چند شهر دیگر اروپا از جمله لندن به روی صحنه خواهد رفت.

ترکیبی نامتعارف

تماشای رقصی از ویلیام فورسایت، که طراح رقصی ساختار‌شکن است، خبر خوبی است برای علاقه‌مندان هنرهای نمایشی، هرچند به نظر می‌رسد ترکیب رقص خیابانی بِرِک با باله عجیب باشد. کار فورسایت در این رقص شبیه تابلویی نقاشی به سبک کوبیسم است، ترکیبی انتزاعی از دو رقص بسیار دور از هم، باروک و بِرِک، و احتمالا فورسایت تنها کسی است که جرات انجام این کار را دارد؛ همان‌طور که پیش‌تر نمایشی بر مبنای ایده‌های دو فیلسوف پست‌مدرن فرانسوی، ژاک دریدا و ژیل دلوز، را روی صحنه برده بود.

حدود چهار سال پیش، ویلیام فورسایت برای تهیه‌ فیلمی به سفارش اپرای پاریس، دنبال رقصنده‌ای می‌گشت که بتواند ترکیبی از تکنیک‌های دست و پا را اجرا کند. او با جست‌وجو در گوگل، به رئوف یاسیت ۳۳ ساله رسید که در رقص بِرِک جزو بهترین و خلاق‌ترین رقصنده‌هاست. فورسایت می‌گوید با دیدن کارهای یاسیت یاد نقاشی‌های دیواری مصر باستان افتاده است. فورسایت متوجه شد یاسیت در دنیای رقص بِرِک ملقب است به بشقاب‌پرنده و انگار با شش پا می‌رقصد. حرکات یاسیت برگرفته از رقص سالسا و ورزش یوگا است.

رقص باروک سبکی از رقص است که از اوایل قرن هفدهم تا اواسط قرن هجدهم میلادی در اروپا، به‌خصوص در تئاترها و باله‌ها، اجرا می‌شد و پرطرفدار بود. رقصی کلاسیک که به‌مرور رو به افول گذاشت. اما از سوی دیگر، بِرِک رقصی است که ریشه در موسیقی هیپ‌هاپ و خیابان‌های نیویورک دارد و محصولی است از فضای سیاسی و اجتماعی آمریکای اواخر قرن بیستم و در ادامه‌ موسیقی خیابانی هیپ‌هاپ. بِرِک در اواخر دهه‌ شصت خورشیدی در ایران هم بسیار پرطرفدار بود. اصطلاحات «برک‌ زدن» یا «تکنو زدن» که همچنان در زبان فارسی کاربرد دارند محصول همان دوران‌اند.

از رقص کردی تا بِرِک

برای رقصنده بِرِک سخت‌ترین کار رقص باله است، چون در رقص باله باید پاهای قوی داشت اما در رقص بِرِک دست‌ها از پاها ورزیده‌ترند. رئوف یاسیت می‌گوید در تمرین‌های پروژه فورسایت، روزهای سختی را گذرانده است. به یاد می‌آورد که در همان دوره تمرین‌ها باید در مراسم ازدواج برادرش در آلمان شرکت می‌کرد، مراسمی که برایش بسیار طاقت‌فرسا از آب درآمد، چون طبق سنت کردها باید ۱۲ ساعت سر پا می‌ماند و کردی می‌رقصید.

یاسیت دوران نوجوانی‌اش را در آلمان گذرانده است و اکنون در لس‌آنجلس زندگی می‌کند. او از خانواده‌ای کرد است، خانواده‌ای که سال‌ها در تبعید به سر برده است. پدرش مدرس رقص فولکلور کردی است و یاسیت با این پیش‌زمینه‌ خانوادگی، رقصیدن را از نوجوانی شروع کرده است، همان دورانی که با هنر دیوارنگاری، رپ و رقص خیابانی آشنا شد. او می‌گوید دارد کم‌کم موسیقی و هنر کردستان را کشف می‌کند و تلاش می‌کند با ساخت فرم‌هایی تازه، آن‌ها را وارد رقص خود کند. او از رقص‌ خطی یا دایره‌ای کردی، که با آن‌ بزرگ شده است، استفاده می‌کند و این روزها، در حال یادگیری دوباره این رقص‌ها از پدرش است که بازنشسته شده است. رئوف درباره‌ پروژه‌ «شبی آرام با رقص» می‌گوید: «ما خودمان می‌رقصیم و ویلیام نگاه خودش را به کار ما اضافه می‌کند.»

یاسیت، که با رقص هیپ‌هاپ مشهور شد، پس از شرکت در رقابت‌های متعدد، این روزها از فضای رقابت فاصله گرفته است. او فکر می‌کند دلیل این فاصله تغییر قوانین و سیستم رقابتی است که او را بی‌انگیزه کرده است. با این حال، رقص بِرِک برای نخستین‌ بار در فهرست رشته‌های ورزشی المپیک ۲۰۲۴ پاریس قرار گرفته است. یاسیت می‌گوید: «رقصنده‌های بِرِک قابلیت حرفه‌ای شدن را دارند و چه ایرادی دارد این رقص خیابانی کنار دیگر رشته‌های ورزشی قرار بگیرد؟ همان‌طور که دیوارنگاری‌هایی که در گالری‌ها به نمایش در‌می‌آیند باعث از بین رفتن دیوارنگاری خیابانی نشده است.» رئوف همچنین به آینده‌ رقص خیابانی امیدوار است. او می‌گوید: «این روزها، رقصنده‌ها با کمک اینترنت و رسانه‌های مجازی از همان خانه‌ خودشان به سوپراستار تبدیل می‌شوند،‌ بدون نیاز به مدیر هنری یا مسابقات بین‌المللی. امروزه، شاهدیم رقصنده‌های بِرِک، باله و کرامپینگ میلیون‌ها فالوئر دارند. اینترنت صحنه‌ جدیدی برای رقصیدن است.» و البته از همین راه و از طریق فضای مجازی بود که رئوف توانست نقش نخست نمایش ویلیام فورسایت را به دست آورد.