علی‌رغم تحریم‌های شدید آمریکا، آثار هنرمندان ایرانی به پنجاه‌و‌هشتمین دوسالانه هنر ونیز، نامدارترین جشنواره هنری دنیا، رسید. هر‌چند هنر و هنرمندان ایرانی مشمول تحریم‌های آمریکا نمی‌شوند، به گفته هادی مظفری، مدیر‌کل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، هنر ایران برای حضور در این جشنواره با مشکلات زیادی دست‌و‌پنجه نرم کرده است. مظفری در نشست خبری دوسالانه هنر ونیز، که ۱۴ اردیبهشت‌ماه در تالار وحدت برگزار شد، به مشکلاتی چون اجاره فضا در ونیز، بیمه، انتقال آثار و واریز وجه به‌علت وجود تحریم‌ها اشاره کرد و از بی‌میلیِ شرکت‌های بین‌المللی به امضای قرارداد با ایران خبر داد. با این همه، در دوره‌ای که، به گفته مدیر‌کل هنرهای تجسمی، « جهان با ما [ایران] مهربان نیست»، ایران در دو‌سالانه ونیز، که شعار امسال آن «باشد که در زمانه‌ای جذاب زندگی کنی» است، با سه هنرمند در غرفه‌ای در حوالی میدان سن مارکو حضور دارد. غرفه ایران، با آثاری از رضا لواسانی، سمیرا علیخان‌زاده و علی میر‌عظیمی‌، «بودن و سرودن» نام دارد و رضا عابدینی طراح گرافیک این رویداد است.

اگرچه فقط آثار سه هنرمند ایرانی، به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران، در جشنواره هنر شهر روی آب‌ها حضور دارد، نام هنرمندان ایرانی دیگری در سایر گوشه‌های این جشنواره به چشم می‌خورد، هنرمندانی که نه در جایگاه نماینده جمهوری اسلامی ایران، بلکه با حمایت بنیادهای بین‌المللی در این رویداد شرکت می‌کنند. بنیاد پارسول (Parsol Unit)، به مدیریت دکتر زیبا اردلان، آثاری از فریده لاشایی، نوید نور، نقاش ایرانی‌تبار متولد آلمان، و هفت هنرمند ایرانی دیگر را در دو‌سالانه ونیز معرض نمایش گذاشته است. برنامه بنیاد پارسول، با عنوان «درخشش خودِ تویی» (The Spark is You)، هدف خود را گسترش احترام و درک متقابل میان ملت‌ها و فرهنگ‌ها بیان کرده است و به‌مناسبت مصادف شدن دوسالانه ونیز با دویستمین سالگرد انتشار دیوان شرقی و غربی اثر گوته، شاعر شهیر آلمانی، در تجلیل از ادیب گرانمایه ایرانی، حافظ، آثاری از ۹ هنرمند ایرانی را که کارهایشان بیانگر تجدد‌گرایی، احترام و انسان‌دوستی است برای نمایشگاه خود در ونیز برگزیده است.

حضور کم‌تعداد ایران، در مقایسه با ادوار گذشته، شاید بازتابی باشد از گرانی ارز و دشواری رویارویی با تحریم‌ها، چنان‌که مظفری در مورد هزینه‌های حضور ایران در نمایشگاه گفت: «امسال، با توجه به شرایط ارزی مدیریت شدیدی انجام شده است تا با نهایت صرفه‌جویی، هزینه‌ها نیمی از هزینه ما در دوره گذشته باشد.»

گفتنی است غرفه ایران در پنجاه‌و‌ششمین دوسالانه ونیز، با آثاری از ۳۰ هنرمند ایرانی و ۱۹ هنرمند از کشورهایی مانند افغانستان، عراق و پاکستان مزین شده بود، حضوری که حاشیه‌ساز شد و واکنش تند برخی روزنامه‌های اصول‌گرا به انتخاب برخی هنرمندان برای نمایندگی غرفه ایران را همراه داشت. روزنامه کیهان در اعتراض به این انتخاب‌ها، تعدادی از هنرمندان حاضر را «شبه‌هنرمندان جریان ضد انقلاب و دین» لقب داد. مدیر‌کل وقت هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جواب انتقاد‌ها، آثار انتخابی برای دوسالانه پنجاه‌و‌ششم را در چارچوب اصول جمهوری اسلامی ایران دانست و بر تعهدات اداره هنرهای تجسمی در این مورد تاکید کرد.

هادی مظفری «تلاش برای ارایه تصویری امروزی‌تر از هنر ایران» را از عوامل انتخاب هنرمندان برای دوره پنجاه‌و‌هشتم برشمرد. در همین راستا، مظفری درباره آثار هنرمندان ایرانی نماینده جمهوری اسلامی ایران گفت: «وقتی بناست سخنی از زندگی گفته شود، در اثر سمیرا علیخان‌زاده از گذشته و خاطره، در اثر رضا لواسانی از حال و امروز و شکوه زندگی و در اثر علی میر‌عظیمی از آموزش و فراگیری و آینده صحبت می‌شود و همه این‌ها در کنار هم مجموعه‌ای از زندگی خواهد ساخت.»

دوسالانه ونیز اولین بار، به‌مناسبت بیست‌و‌پنجمین سالگرد ازدواج اومبرتوی اول و ملکه مارگاریتا، با آثاری از هنرمندان ایتالیایی در آوریل سال ۱۸۹۵ در ونیز افتتاح شد و تا‌کنون، در جایگاه قدیمی‌ترین رویداد هنری جهان به کار خود ادامه داده است. دو‌سالانه ونیز در هر دوره موضوعی کلی دارد و در دو بخش پاویون (غرفه) ملت‌ها و بخش نمایشگاه برگزار می‌شود. مهم‌ترین جایزه‌های دوسالانه هنر ونیز جایزه شیر طلایی و شیر نقره‌ای است که به‌ترتیب به بهترین هنرمند و بهترین هنرمند جوان اهدا می‌شود.

در ۱۲۵ سال گذشته، ۵۸ دوره از این رویداد هنری برگزار شده است، که ایران در هشت دوره آن شرکت داشته است، دو دوره پیش و شش دوره پس از انقلاب. در این میان، شیرین نشاط در سال ۱۹۹۹ و آویشن خبرزاده در سال ۲۰۰۳ تنها هنرمندان ایرانی‌الاصل‌اند که تا‌کنون موفق شده‌اند شیر طلایی جشنواره هنر ونیز را دریافت کنند.

پنجاه‌و‌هشتمین دو‌سالانه هنر ونیز از ۲۱ اردیبهشت تا ۳ آذر در ونیز برپا خواهد بود.