با افزایش گرما در ایران، مصرف برق رکود تازه‌ای بر جای گذاشته و دولت برای  جلوگیری از خاموشی گسترده، ساعات کار اداری بخش هایی از کشور را تغییر داده است.

دولت ساعت کار اداری برخی مناطق کشور را یک ساعت جلو کشیده و در تهران، ادارات از ساعت شش صبح فعالیت خود را شروع می کنند و در ساعت ۲ بعد از ظهر کارشان تمام می‌شود.

گزارش وزارت نیرو نشان می‌دهد که مصرف برق در چند روز اخیر به ۵۶ هزار و۶۰۰مگاوات رسیده در حالی که بیشترین میزان مصرف در سال گذشته حدود ۵۵ هزار و ۴۰۰ مگاوات بود.

افزایش مصرف بیشتر از ۱۲۰۰ مگاوات برق، باعث شده تا دولت از شهروندان بخواهد دست‌کم ۱۰ درصد صرفه جویی کنند وگرنه به گفته علیرضا احمد یزدی معاون شرکت توانیر، « دچار مشکل می شویم.»

وزارت نیرو و شرکت توانیر که مسئول تامین و توزیع برق در ایران است، از مردم خواسته‌اند در مصرف برق صرفه جویی کنند و گرنه با ادامه رشد مصرف، احتمال بروز خاموشی جدی است.

اوج مصرف برق در ایران بین ساعات ۱۲ ظهر تا چهار بعد از ظهر و ۹ تا ۱۱ شب است و دولت از مردم خواسته تا با کاهش مصرف، مانع از خاموشی‌های  احتمالی شوند.

رشد سریع مصرف برق

بنابر گزارش وزارت نیروی ایران، اوج مصرف برق دو سال پیش کمی بیشتر از ۵۲ هزار مگاوات بود که امسال ابن رقم به بیشتر از ۵۶ هزار مگاوات افزایش یافته است.

سال گذشته اولین بار بعد از حدود پانزده سال، با افزایش مصرف، ایرانیان دوباره خاموشی برق را تجربه کردند و امسال دومین سال پیاپی است که مشکل کمبود برق دولت را در تنگنا قرار داده است.

میزان کمبود در تابستان بنابر برآورد مرکز پژوهشهای مجلس، حدود ۵ هزار مگاوات است و این در حالی است که فاصله اوج مصرف در تابستان و زمستان ۲۰ هزار مگاوات است.

کاهش سرمایه گذاری در بخش برق، بالا رفتن دمای هوا و خشکسالی باعث شده تا در روزهای داغ تابستان، مصرف برق بیشتر از تولید شود و وزارت نیرو در ساعات اوج مصرف برق بخشی از مناطق را قطع کند.

مرکز پژوهش‌های مجلس ایران درگزارش تازه‌ای که از وضعیت تولید برق منتشر کرده، می نویسد:«از اواخر دهه ۱۳۸۰ ، افت سرمایه‌گذاری در بخش تولید برق آغاز شده و تا دهه ۹۰ ادامه پیدا کرده است.»

کارشناسان این مرکز وابسته به مجلس ایران می‌گویند:«تقریبا در تمامی سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۶ میزان تقاضای مصرفی در روزهای بحرانی سال بیش از حداکثر توان تولید شبکه بوده است به همین دلیل در این سال‌ها یا خاموشی در همه بخش ها رخ داده  و یا اینکه بخشی از بار مورد نیاز از طریق همکاری با بخش های صنعت و کشاورزی تامین شده است.»

در طول سال‌های اخیر همواره در اوج مصرف برق، دولت محدودیت‌هایی را در مصرف برق بخش کشاورزی و صنعت اعمال کرده است اما به نظر می‌رسد در دو سال اخیر این محدودیت‌ها پاسخ‌گوی نیاز فزاینده برق نبوده است.

بنابر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، در سال‌های گذشته برای مقابله با بحران برق، «حدود ۴ هزار مگاوات از میزان مصرف برق بخش‌های صنعت، خانگی و کشاورزی کاسته شد تا خاموشی برق رخ ندهد.»

هزینه سنگین ساخت نیروگاه برق

بررسی‌ها نشان می‌دهد که رشد مصرف برق از  اردیبهشت ماه شروع می‌شود و در شهریور کاهش می‌یابد، برای همین به عقیده برخی کارشناسان، برای تامین رشد مصرف در روزهای گرم سال باید نیروگاه‌های جدیدی ساخته شود که برق این دوره زمانی را تامین کند.

مشکل این است که در هشت ماه از سال مصرف به شدت کاهش پیدا می‌کند و برای همین، بخشی از توان تولیدی با وجود هزینه بالای سرمایه گذاری بلااستفاده خواهد ماند.

برآورد وزارت نیرو این است که برای ساخت یک نیروگاه یک هزار مگاواتی برق، حدود۳ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری لازم است و با رشد سالانه پنج تا شش درصدی مصرف برق باید بین ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان در بخش‌های مختلف، تولید، توزیع و انتقال هزینه شود.

قرار بود دولت در سال گذشته ۴ هزار مگاوات به ظرفیت تولید اضافه کند اما در عمل کمی بیش از ۲ هزار مگاوات به ظرفیت برق اضافه شده است و برنامه وزارت نیرو برای امسال ۳ هزار و ۲۰۰ مگاوات افزایش تولید است اما به عقیده کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس با توجه به سابقه روند احداث نیروگاه در کشور این امر بسیار بعید به نظر می رسد.

مشکل دیگر دولت ایران این است که به دلیل خشکسالی و کاهش بارندگی، امکان استفاده کامل از نیروگاههای برقابی را ندارد. ظرفیت تولید نیروگاههای برقابی ایران حدود ۹ هزار مگاوات است و برآوردها نشان می دهد که تقریبا ۳ هزار مگاوات از این نیروگاه‌ها به دلیل کمبود آب قابل استفاده نیست.

ایران به طور متوسط ۷۰۰ مگاوات برق از کشورهای همسایه وارد می‌کند و در مقلبل سالانه تقریبا دو برابر این رقم برق صادر می‌کند.

برآوردها نشان می‌دهد که تقریبا نیمی از مصرف برق در زمان اوج مصرف مربوط به بخش خانگی است برای همین دولت امیدوار است ضمن ایجاد محدودیت‌های مصرف در بخش های کشاورزی، صنعت و ادارات دولتی، با تشویق شهروندان به صرفه جویی بتواند از خاموشی‌های گسترده برق در ماه‌های تیر و مرداد جلوگیری کند.