بنیاد تعاون سپاه از سهامداری مخابرات کنارهگیری میکند
خبرگزاری صداوسیما به نقل از روابط عمومی سپاه پاسداران، روز چهارشنبه دوم آبانماه، خبر داد است که بنیاد تعاون سپاه با واگذاری سهام خود در شرکت «توسعه اعتماد مبین» از سهامداری شرکت مخابرات ایران کنار خواهد کشید. در این خبر ۷۰ کلمهای، هیچ اشارهای به جزئیات نحوه واگذاری این سهام نشده و علت این اقدام، «تدابیر ستاد کل نیروهای مسلح» اعلام شده است.
شرکت توسعه اعتماد مبین در پاییز سال ۱۳۸۸ در معاملهای جنجالی، ۵۰ درصد سهام شرکت مخابرات ایران را از دولت خرید. شرکت مخابرات بزرگترین شرکت ارائهکننده خدمات تلفن ثابت و همراه کشور است و شرکت «همراه اول» ازجمله شرکتهای زیرمجموعه آن محسوب میشود.
توسعه اعتماد مبین نام کنسرسیومی بود که در تابستان سال ۱۳۸۸ برای خرید سهام بلوکی مخابرات، از پنج شرکت «گسترش الکترونیک مبین ایران»، «شهریار مهستان»، «سرمایهگذاری توسعه اعتماد»، «نگین گنجینه ایرانیان» و «اعتماد پارس» تشکیل شد. پس از تملک سهام مخابرات ایران، در آبانماه همان سال، «شرکت توسعه اعتماد مبین» تاسیس شد. بنیاد تعاون سپاه، بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان امام ازجمله نهادهایی بودند که ازطریق شرکتهای زیرمجموعه خود مانند بانک سینا، گروه سرمایهگذاری تدبیر و ساتا (سرمایهگذاری تامین اجتماعی نیروهای مسلح) در توسعه اعتماد مبین، سهامدار بودهاند.
خرید سهام مخابرات ازسوی این مجموعه در سال ۱۳۸۸ با ابهامهایی روبرو شد که همچنان برطرف نشده است. در ابتدا قرار بود «شرکت پیشگامان کویر یزد» برای خرید سهام مخابرات با کنسرسیوم توسعه اعتماد مبین رقابت کند، اما این شرکت از رقابت کنار گذاشته شد. علت کنار گذاشته شدن پیشگامان کویر یزد، انصراف این شرکت اعلام شد، اما برخی منابع دیگر، علت را ردصلاحیت آن و «نداشتن اهلیت امنیتی» ازسوی سازمان خصوصیسازی اعلام کردند. همچنین واگذاری سهام مخابرات دوبار بهتعویق افتاد که برخی گزارشهای تاییدنشده، علت را آمادهنبودن منابع مالی توسعه اعتماد مبین برای خرید آن سهام، عنوان کردند.
در نهایت در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۸۸، با تسلیم یکفقره چک به ارزش نزدیکبه یکهزار و ۵۶۴ میلیارد تومان بهعنوان پیشپرداخت (۲۰ درصد ثمن نقدی اولیه) ازسوی کارگزاری این کنسرسیوم به بورس، بزرگترین معامله تاریخ بازار سهام رقم خورد و ۵۰ درصد بهعلاوه یک سهم شرکت مخابرات به ارزش بیشاز ۷هزار میلیارد تومان به این کنسرسیوم منتقل شد. این کنسرسیوم ۱۶ فقره چک نیز برای پرداخت مابقی مبلغ طی هشت سال به سازمان خصوصیسازی ارائه کرده بود.
تصویر چک پیشپرداخت کنسرسیوم توسعه اعتماد مبین به بورس برای خرید سهام بلوکی شرکت مخابرات ایران
مدیرعامل شركت شهریار مهستان و یكی از اعضای كنسرسیوم، در آستانه انجام این معامله، در یک نشست خبری، ارتباط مالی سپاه با این کنسرسیوم را تکذیب کرده و گفته بود که «برمبنای اصل ۴۴، واگذاری [سهام] به بخشهای غیردولتی اعماز عمومی و سهامی عام، مجاز اعلام شده است». او در ادامه توضیح داده بود که شركتهای سهامی عام، شركتهای غیردولتیاند كه از مردم تامین سرمایه كرده و مجوز خود را از سازمان بورس اوراق بهادار میگیرند و به این ترتیب، «منابع كنسرسیوم توسعه اعتماد مبین، بههیچوجه از منابع سپاه نیست و منابع آن از محل سهامی عام است، زیرا بیش از ۱۵۰۰ نفر اشخاص حقیقی در آن، درحال فعالیت هستند».
این معامله تاریخی در پاییز ۱۳۸۸ همزمان با اعتراضهای دامنهدار به نتایج انتخابات نهمین دوره ریاستجمهوری، موسومبه جنبش سبز، همراه بود. در این دوران، فعالیت روزنامهنگاران و مطبوعات غیردولتی بهشدت تحت تاثیر شرایط سیاسی و بازداشت گسترده فعالان سیاسی و مطبوعاتی قرار گرفته بود و فضای چندانی برای تحقیق و پرسش از جزئیات این معامله وجود نداشت.
مدتی پساز این واگذاری، در اتفاقی تاملبرانگیز، مجید سلیمانیپور، مدیرعامل شرکت تازهتاسیس توسعه اعتماد مبین به همراه همسرش، در اثر حادثهای ناشی از «ترکهایی در لولههای تهويه گاز از موتورخانه و نشت گاز به داخل منزل» درگذشت و بازپرس ويژه قتل تهران آن را «مرگ مشکوک» نامید.
چندی بعد و هنگامی که در پرداخت اقساط خرید سهام مخابرات وقفه افتاد، مساله ابطال این معامله مطرح شد.
جمشید پژویان، رییس وقت شورای رقابت، واگذاری سهام مخابرات را غیررقابتی خواند و کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گزارش تحقیق و تفحص دراینباره اعلام کرد: «برگزاری مزایده بلوک مدیریتی، با رعایت ظاهری مقررات و کاملا غیررقابتی بهمنظور واگذاری سهام به یک مجموعه خاص که بیشتر تحت مدیریت نهادهای عمومی قرار دارد، انجام گرفت.»
با این وجود، معامله واگذاری سهام مخابرات فسخ نشد و حتی شرکت توسعه اعتماد مبین، اقداماتی برای توسعه فعالیتهای خود در خارج از ایران را آغاز کرد، بهطوریکه خبری مبنیبر پیشنهاد خرید سهام بزرگترین شبکه تلفن همراه قزاقستان ازسوی این شرکت، منتشر شد. البته با توسعه تحریمها علیه جمهوری اسلامی از آغاز دهه نود خورشیدی، فعالیتهای خارجی این شرکت هم متوقف شد.
حالا انتشار خبر واگذاری سهام بنیاد تعاون سپاه در شرکت توسعه اعتماد مبین، این پرسش را مطرح کرده که چه اتفاقی افتاده که این نهاد از حضور در چنین شرکت مهمی انصراف داده است؛ بهویژه آنکه تداوم حضور ستاد اجرایی امام در این مجموعه، واگذاری مدیریت مخابرات به بخش خصوصی واقعی را در آستانه آغاز دور تازه تحریمها منتفی کرده است.