دستور رهبر برای برداشت از صندوق توسعه ملی برای تقویت بنیه دفاعی کشور و صحبت‌های رییس‌جمهوری در مورد بازار کار و اشتغال از مهم‌ترین خبرهای داخلی اقتصاد ایران در روز دوشنبه بود. در حوزه بین‌المللی نیز اظهار‌نظر مثبت رییس‌جمهوری آمریکا در مورد روند مذاکرات تجاری با چین و چشم‌انداز مثبت برای پایان جنگ تجاری میان این دو کشور بازارهای جهانی را تحت تاثیر قرار داده است.

مجوز برداشت از صندوق توسعه ملی با دستور رهبر

دستور رهبر و مصوبه مجلس برای برداشت بیش از ۲/۳ میلیارد یورو از منابع صندوق توسعه ملی بار دیگر فلسفه ایجاد این صندوق را زیر سوال برد. هدف از ایجاد این صندوق کاهش سهم نفت در بودجه جاری و حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز با سرمایه‌گذاری منابع صندوق در امور زیرساختی و توسعه‌‌‌ای بود. اما در عمل و از ابتدای ایجادِ این صندوق با نام حساب ذخیره ارزی در سال ۱۳۸۰، این صندوق تبدیل شده است به قلکی برای جبران کسری بودجه دولت‌ها.

در یکی از معدود گزارش‌های عملکرد صندوق طی سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۱، سهم برداشت دولت‌ها از محل صندوق برای مصارف جاری بودجه، بیش از ۹۰ درصد اعلام شده است. با توجه به پیش‌بینی کاهش درآمدهای نفتی دولت در سال ۱۳۹۸، سهم این صندوق از درآمدهای نفتی در بودجه سال آتی به ۲۰ درصد کاهش یافته است.

در لایحه پیشنهادی دولت به مجلس، دو سقف برای بودجه در نظر گرفته شده بود. به پیشنهاد دولت، در صورت تحقق درآمدهای نفتی بیش از سقف  اولیه، مبلغ ۲۰ هزار میلیارد تومان به تقویت بنیه دفاعی کشور اختصاص پیدا می‌کرد. اما بودجه دو‌سقفی در مجلس رد شد و حالا با دستور مستقیم رهبر، ۱/۵ میلیارد یورو از محل صندوق توسعه ملی به این موضوع اختصاص یافته است. اعطای ۱۵۰ میلیون یورو به صدا‌و‌سیما از محل این صندوق، با وجود سهم قابل‌توجه این سازمان از بودجه جاری کشور، نیز از دیگر نکات تعجب‌برانگیز این مصوبه است.

تاکید دوباره روحانی بر موفقیت دولت او در ایجاد اشتغال

رییس‌جمهوری از عملکرد دولتش در اشتغال‌زایی دفاع کرد. او با تاکید بر ایجاد حدود ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار شغل خالص در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، که موجب شد تعداد شاغلان از ۲۰/۶ میلیون به ۲۴ میلیون نفر افزایش یابد، اضافه کرد «البته ما هرچه شغل درست می‌کنیم، بیکاری کم نمی‌شود». اما چرا با وجود افزایش تعداد شاغلان، از تعداد بیکارها کم نمی‌شود؟ نگاهی به گزارش‌های مرکز آمار ایران در حوزه بازار کار نشان می‌دهد این موضوع عمدتا ناشی می‌شود از ساختار جمعیتی کشور و افزایش نرخ مشارکت اقتصادی، به‌ویژه در بخش مشارکت زنان در اقتصاد.

بر اساس گزارش‌های رسمی، رده سنی ۲۵ تا ۳۴ سال بیشترین سهم را در جمعیت کشور دارد و همین موضوع باعث شده است تعداد افراد نیازمند به شغل در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته باشد.

از طرف دیگر، سهم مشارکت زنان در اقتصاد، با توجه به افزایش تحصیلات دانشگاهی و نیاز به شغل، افزایش داشته است، هرچند هنوز بسیار پایین‌تر از استانداردهای جهانی است.

مجموعه این عوامل باعث شده است با وجود ایجاد شغل، تعداد بیکارها، با توجه ورود نیروهای جدید به بازار کار، کاهش چندانی نیابد. نکته مهم دیگر این‌که در آخرین گزارش مرکز آمار ایران از بازار کار، سهم اشتغال ناقص به بیش از نیمی از کل آمار اشتغال رسیده و نرخ بیکاری افراد تحصیل‌کرده هم بیش از ۴۰ درصد گزارش شده است که از مشکلات اساسی بازار کار ایران حکایت دارد.

چشم‌انداز مثبت صلح تجاری بین چین و آمریکا

توییت‌های معروف دونالد ترامپ این بار خبر خوشی برای اقتصاد جهانی داشت. او با اشاره به پيشرفت در مذاكره با چين، افزایش تعرفه بر ۲۰۰ میلیارد دلار واردات از چین را که قرار بود اول مارس اجرایی شود تعلیق کرد. طرف چینی هم با اعلام آمادگی برای خرید ۱۲۰۰ میلیارد دلار کالا از آمریکا، واکنش مثبتی به مذاکره‌های دوجانبه داشت.

این موضوع باعث بهبود چشم‌انداز رشد اقتصاد جهان شده و بهای کالاهای اساسی در بازار جهانی با جهش چشم‌گیری روبه‌رو شده است. اما با وجود پیشرفت مذاکره‌ها، دو طرف هنوز سر برخی موضوع‌های کلیدی مثل حق مالکیت معنوی (copyright) اختلاف‌نظر شدیدی دارند. از طرف دیگر، احتمال بروز یک جنگ تجاری جدید بازارهای جهانی، به‌ویژه اتحادیه اروپا، را تهدید می‌کند. دونالد ترامپ قصد دارد بر خودروهای وارداتی به آمریکا تعرفه ۲۵ درصدی اعمال کند، امری که در صورت وقوع، اقتصاد اتحادیه اروپا را با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌سازد.