عراق بر اساس الگوی اینستکس، در حال ایجاد یک سازوکار مالی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران است. این سازوکار مالی برای عراق که شدیدا به انرژی ایران وابسته است و قصد دارد روابط تجاری خود با تهران را گسترش دهد، حیاتی ارزیابی می‌شود.

همچنین ایجاد چنین سازوکاری در آستانه فصل گرما که طبیعتا نیاز به انرژی را بیشتر می‌‌کند، حاکی از نگرانی بغداد از اعتراضات احتمالی مردمی نسبت به کمبود انرژی است.

شبکه برق‌رسانی عراق که سالها دچار جنگ و درگیری بوده، شدیدا فرسوده شده و حدود ۴۰ درصد انرژی برق را به هدر می‌دهد.

همچنین عراق در زمینه گاز، به میزان یک سوم مصرف خود به گاز ایران وابسته است. اما بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران گفته که بغداد هنوز ۱/۷ میلیارد دلار از پول برق و گازی را که ایران به عراق صادر کرده، پرداخت نکرده است.

یک مقام دولت عراق به خبرگزاری فرانسه گفت: «دولت عراق به خرید گاز از ایران با ایجاد یک حساب در عراق و واریز دینار عراق به این حساب، ادامه می‌دهد.»

این مقام آگاه که نامش فاش نشده ادامه داد: «ایران نمی‌تواند این پول را برداشت کند، اما می‌تواند از آن برای خرید کالا از خارج از عراق استفاده کند.

عراق که از یک سو با ایران روابط دوستانه دارد و از سوی دیگر متحد واشنگنتن به شمار می‌رود، توانسته در زمینه واردات انرژی ایران، از آمریکا معافیت بگیرد.

اما این معافیت آمریکا که فعلا تا ماه اکتبر ادامه خواهد داشت، موجب نشده که عراق در پرداخت پول خود به ایران مشکلی نداشته باشد.

مقام عراقی اضافه کرده که ایجاد چنین حسابی، تنها راه عراق برای پرداخت پول انرژی ایران بوده است.

خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران، ایرنا، از توافق میان بانک‌های مرکزی ایران و عراق خبر داده که بر اساس این توافق، دو کشورمی‌توانند بدون آنکه در دام تحریم‌های آمریکا بیفتند، به تبادلات بانکی بپردازند. با این حال، ایران فقط می‌تواند که با این تبادلات بانکی، فقط «کالاهای بشردوستانه» مثل دارو و مواد غذایی بخرد.

گفته می‌شود حسابی که عراق برای دادوستد با ایران افتتاح کرده، در بانک تجارت عراق است. این بانک بیشتر مبادلات بانکی بین‌المللی دولت عراق را  پس از سرنگونی صدام حسین، از سال۲۰۰۳ تاکنون، انجام می‌دهد.