تحلیلگر ترک: ایران علیه عملیات عفرین اقدام عملی انجام نخواهد داد
حقی اویغور، پژوهشگر ترک، در مقالهای در وبسایت مرکز مطالعات ایرانی آنکارا (ایرم)، در پاسخ به این پرسش که «در برابر دغدغههای امنیتی ترکیه در سوریه، رویکرد تهران چیست؟» نوشت که ایران تا آنجا که ترکیه در سوریه به تصعیف مستقیم نیروهای شیعی نزدیک به این کشور بهویژه حزبالله نپردازد، اقدامی عملی در مقابله با عملیات عفرین انجام نخواهد داد.
اویغور مینویسد، واقعیت آن است که مقدمات عملیات شاخه زیتون در عفرین، مدت زمان زیادی ورد زبان مسؤولان ترکیه بود و درنتیجه، پیشبینی انجام آن، دستکم نزد تحلیلگران ترک، کار دشوار نبود. در حال حاضر، ترکیه میخواست نشان بدهد که از مشکلات داخلی که در پس کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه بهشدت گریبانش را گرفته بود، رهاییده و همچنان کنشگری قوی در منطقه است. مقامات ترکیه معتقد بودند اگر در زمین از نظر نظامی خود را قوی نشان ندهند، نمیتوانند در مذاکرات صلح در مورد آیندهی سوریه، دست بالایی داشته باشند.
در این مقاله، درمورد موضع ایران در قبال این عملیات، آمده است: «هرقدر که ایران بهخاطر اعتراضات داخلی در هفتههای گذشته، مشغول به نظر برسد، این کشور تأثیر خود را در روند داخلی سوریه، ازطریق گروههای شیعی تحت امرش حفظ کرده است و مسائل سوریه را از نزدیک تعقیب میکند».
در نظر نویسنده، اینکه ترکیه از آغاز سال ۲۰۱۶ در مذاکرات آستانه وارد شد و سیاست خود را در قبال سوریه، مورد تجدید نظر قرار داد، برای ایران رضایتبخش است. همزمان با مذاکرات آستانه میان ایران، ترکیه و روسیه، سیاست مشابه دو کشور درمورد رفراندوم استقلال کردستان عراق و مسألهی تحریم قطر ازسوی ائتلاف عربستان، رویکرد ایران و ترکیه را در سیاست خارجی، بیشتر به هم نزدیک کرد. نهایت آنکه رویکرد بسیار محتاطانهی ترکیه در مورد اعتراضات خیابانی اخیر، به مذاق حاکمیت ایران خوش آمد و نشان داد دو کشور در مورد اینکه رخداد شورش در ایران، بیش از همه به نفع کدام قدرتهای خارجی است، تشابه نظر دارند.
نویسنده اینطور ادامه میدهد که البته از ابتدای جنگ سوریه، ایران در برابر مداخلات ترکیه در آن کشور، بر «حاکمیت ملی سوریه» تأکید و استدلال میکرد، چون مداخله ایران و روسیه در سوریه با خواستهی حکومت این کشور انجام شده، مشروع است، ولی چون مداخلهی ترکیه بدون رضایت اسد بوده، مغایر حاکمیت ملی سوریه و مشکلدار است. بر این اساس، مواضع بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجهی ایران و سردار باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در محکومیت لفظی عملیات عفرین، در هنگام شروع این عملیات، با تکیه بر ادبیات «دغدغه درمورد حاکمیت ملی سوریه»، امری عجیب نبود.
در عین حال، این تحلیلگر ترک، معتقد است که عملیات ترکیه علیه نیروهای پید در عفرین که از جغرافیای طبیعی کردها در سوریه بسیار فراتر رفتهاند و بخش مهمی از مرز عراق و سوریه را هم در تصاحب دارند، از جهات مختلفی مورد همدلی ایران است. اولاً ایران توجه دارد که عملیات عفرین، در درازمدت باعث دوری بیشتر ترکیه از آمریکا و نزدیکی این کشور به اتحاد ایران و روسیه میشود. ایران به اخبار مبتنیبر حمایت عربستان سعودی و اسرائیل، دو رقیب یا دشمن منطقهای خود، حساس است و همچنین بر این باور است که در وضعیت کنونی منطقه، مجهز شدن پید به سلاحهای سنگین، ازسوی آمریکا، تهدیدی برای ایران نیز هست.
مقاله نتیجه میگیرد تا آنجا که ترکیه در سوریه به تصعیف مستقیم نیروهای شیعی نزدیک به ایران نپردازد، آن کشور، ورای محکومیتهای دیپلماتیک، اقدامی عملی در مقابله با ترکیه انجام نخواهد داد.