مشاور امنیت ملی جدید ترامپ کیست؟
برای شمار زیادی از ایرانیها، بهویژه مخالفان حکومت جمهوری اسلامی ایران، شاید انتصاب جان بولتون، سفیر پیشین ایالات متحده آمریکا در سازمانملل، بهعنوان مشاور امنیت ملی در کاخ سفید، از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ یا تغییر وزیر خارجه آمریکا، اهمیت بیشتری داشته باشد.
بولتون طی سالهای گذشته، بارها خواستار اعمال فشار بیشتر ازسوی دولتمردان کشورش برای سرنگونی حکومت در ایران شده و در سال ۲۰۱۵ نیز با انتشار یک مقاله جنجالی در روزنامه نیویورکتایمز، خواستار «بمباران تهران» شده بود.
او که چند ماه پیش، در گردهمآیی سالانه سازمان مجاهدین خلق، از گروههای سیاسی اپوزیسیون جمهوری اسلامی، در پاریس شرکت کرده بود، به مخالفان حکومت ایران گفت که سال آینده (۲۰۱۹)، بههمراه آنها در تهران، در جشن پیروزی شرکت خواهد کرد. در هنگام ایراد این اظهارات بولتون، تمام حاضران بهشدت کف زدند؛ اما این تبوتاب، در بیرون از سالن سخنرانی، انعکاس چندانی نداشت؛ چرا که بولتون، بیش از ده سال بود که تنها با عنوان «سفیر پیشین آمریکا در سازمان ملل» معرفی میشد.
بولتون کار در کاخ سفید آمریکا را از دوره ریاستجمهوری رونالد ریگان آغاز کرد؛ رئیس جمهوری که مواضعی جنجالی نسبتبه دولت جدید ایران در دهه هشتاد میلادی داشت.
حالا بار دیگر، روز جمعه سوم فروردینماه ۱۳۹۷، او بهعنوان مشاور امنیت ملی سرسختترین رئيس جمهوری آمریکا نسبتبه ایران، در یکی از مهمترین جایگاههای سیاسی کاخ سفید قرار گرفته است. صاحب این مقام، ریاست جلساتی را بهعهده خواهد داشت که در آنها، وزیران خارجه و دفاع آمریکا حضور مییابند. دفتر او نیز در کاخ سفید است و رئیس جمهوری آمریکا را در جریان خلاصهای از گزارشهای روزانه قرار میدهد. با اضافهشدن بولتون به سیاستمداران کاخ سفید، مخالفان ترامپ، کابینه او را «دولت جنگ» توصیف کردهاند.
رسانههای نزدیک به روسیه نیز تعیین بولتون بهعنوان مشاور ترامپ را در مسیر تندتر شدن مواضع كاخسفید نسبت به مسائل مورد اختلاف در منطقه خاورمیانه دانستهاند.
ازسوی دیگر، طرفداران قضیه فلسطین در مسأله صلح خاورمیانه نیز ابراز نگرانی کرده و حضور بولتون در دولت ترامپ را به سود تلآویو و نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل میدانند؛ چرا که مشاور جدید کاخ سفید، پیشتر خواستار آن شده بود که کرانه باختری به اردن ملحق شود و نوار غزه نیز به خاک مصر بپیوندد. او بهشدت با طرح تشکیل دو دولت فلسطین و اسرائیل، اعلام مخالفت کرده است.
حنان عشروای، عضو کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین، تعیین جان بولتون بهعنوان مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا را «خطری برای قضیه فلسطین و روند صلح خاورمیانه» خوانده است. این سیاستمدار فلسطینی درباره بولتون گفت: «این مرد سابقه طولانی در دشمنی با فلسطینیها دارد».
با این حال، رسانههای نزدیک به عربستان سعودی نیز ساعاتی پیش از بیانیه ترامپ درباره تعیین جان بولتون بهعنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید، این جایگزینی را پیشبینی کرده و آن را مورد استقبال قرار داده بودند.
عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان سعودی، رقیب ایران در منطقه، در اولین واکنش رسمی، رضایت خود را از انتخاب جان بولتون اعلام کرده و گفته است که مشاور امنیت ملی جدید آمریکا، توافقنامه هستهای با ایران (برجام) را اصلاح خواهد کرد. الجبیر، مواضع تند بولتون درباره تهران را «معقول و منطقی» خوانده است.
از سوی دیگر، مقامات ایرانی نیز واکنشهای نگرانکنندهای نسبتبه حضور بولتون در دولت آمریکا نشان دادهاند. ازجمله علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی که گفته است: «بهرهگیری از عناصر تند ضد جمهوری اسلامی ایران، نشاندهنده این است که آمریکاییها به دنبال فشارهای بیشتری بر ایران هستند».
مخالفان بولتون در خاورمیانه، او را ضدمسلمانان، نژادپرست و دشمن فلسطینیها معرفی میکنند. اما موافقان، بولتون را مخالف جنبشهای رادیکال و افراطگرا ازجمله داعش و القاعده میدانند. آنچه که واضح است، بولتون مخالف حکومت ایران، کرهشمالی و حزبالله لبنان است و در آخرین اظهاراتش، از ترامپ خواسته است تا با تهران و پیونگیانگ مقابله کند. آنچه مشخص است، ترامپ، با تغییرات جدید در کاخ سفید، فشار خود بر ایران را افزایش خواهد داد؛ اما باید منتظر ماند و دید که بولتون چه تأثیری در مواضع تند ترامپ نسبتبه ایران و نزاعهای خاورمیانه خواهد داشت؟