«پیروز انتخابات دیروز، شما مردم ایرانید و نظام جمهوری اسلامی است که به رغم توطئه و تلاش دشمنان، توانسته است اعتماد این ملت بزرگ را به طور فزاینده جلب کند و در هر دوره درخشش تازه‌ای نشان دهد. همه‌ی قشرها، همه‌ی سلیقه‌ها، همه‌ی گرایشهای سیاسی در کنار هم به صحنه آمدند و دوشادوش یکدیگر به نظام جمهوری اسلامی رأی دادند.»

این بخشی از پیام آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران پس از انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری است.

انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری با پیروزی حسن روحانی پایان یافت. مردی که درهنگام مناظرات و کارزارهای انتخاباتی‌اش به‌همراه معاون اول خود اسحاق جهانگیری که پیش از رأی گیری به نفع روحانی کنار رفت،‌ بارها از نام‌ها و سندهایی پرده‌برداری کرد که منجر به اخطار از سوی  رهبر جمهوری اسلامی ایران شد.

مناظرات با حواشی و جدل‌های زیادی همراه بود. متهم کردن یکدیگر به فساد مالی و رانت خواری از مواردی بود که رقبا در کارزار انتخاباتی خود برای از میدان به در کردن رقیب استفاده کردند. نتیجه این شد که حسن روحانی با کسب ۲۳ میلیون و ۵۴۶ هزار و ۶۱۶ رای منتخب مردم در دوازدهمین دوره از انتخابات، بار دیگر رئیس جمهور شد.

جمهوری اسلامی ایران درعمر ۳۸ ساله خود بارها مورد انتقاد فعالان حقوق بشر، منتقدان در عرصه سیاست، سیاست‌مداران خارجی و حتی مردم عادی قرار گرفته است. از همین‌رو با شروع تبلیغات دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری کمپین‌های گوناگونی با هدف تحریم انتخابات کار خود را آغاز کردند. این دسته از فعالان سیاسی بر این معتقد بودند که رأی به انتخابات ریاست جمهوری به معنای تاییدنظام حاکم در ایران و مشروعیت بخشیدن به آن است.

• انتخابات به معنای رفراندم برای اصل نظام نیست

مشارکت بیش از ۷۰ درصد از مردم در سراسر کشور و استقبال برخی  ایرانیان خارج از کشور که در میان آن‌ها منتقدان به حکومت نیز وجود داشت، نقطه عطف انتخابات این دوره بود. وجود صف‌های طولانی و استقبال تمام اقشار سیاسی، مذهبی، فرهنگی و ورزشی، اقشار ضعیف و کم‌درآمد جامعه باعث شد که این سوال در اذهان مردم بوجود آید که آیا این مشارکت به معنای تایید نظام حاکم در ایران است؟
حجت‌الاسلام صادق حاجی‌زاده یکی از علمای ساکن قم در گفت‌وگو با ایران اینترنشنال در پاسخ به این سوال گفت: «حاکمیت جمهوری اسلامی می‌کوشد هر انتخاباتی را به عنوان رفراندومی برای مشروعیت خود به حساب آورد و به این طریق نوعی مشروعیت برای خود بسازد که از نگاه من این نگاره نادرست است و در نتیجه پاسخ سوال شما منفی است.»

حاجی‌زاده معتقد است: «انتخابات در هر دوره معنای خاصی دارد، ولی هیچ یک از این انتخابات به معنا رفراندوم برای اصل نظام و رهبری آن نیست. البته این معنا را هم نمی‌دهد که افراد شرکت کننده در انتخابات نظام را قبول ندارند. به نظر من مردم ایران به دلایل مختلف با نظام موافق‌اند. البته این موافقت می‌تواند به معنای ترس از روی کار آمدن حاکمیتی مستبد (تر) هم باشد.»

حاجی‌زاده با اشاره به رخدادهای پیش آمده در دوم خرداد ۷۶ گفت: «معنای متفاوت را می‌شود در اتفاقات دوم خرداد مشاهده کرد. پس از این زمان بود که جامعه رنگ خاکستری به خود گرفت. چون حاکمیت، پس از این دوره کوشید انتخابات را به دو قطبی سیاه و سفید مطلق مبدل سازد و مردم را بین خیر مطلق و شرمطلق مُخیر کند.»

بنا به گفته این عضو جامعه روحانیت،‌ چهره عریان این دو قطبی سازی درانتخابات سال ۸۸ خود را نشان داد و در حقیقت اکثریت مردم را در مقابل خود نشاند. به نظر من اتفاقات سال ۸۸، اگر چه برای حاکمیت یک نقطه ضعف به حساب می‌آید، ولی برای کلیت نظام یک نقطه قوت و موجب تثبیت است. کاری که مهندس موسوی گویا آگاهانه به آن تن داد.

حاجی‌زاده انتخابات این دوره از ریاست جمهوری را مهم‌ترین انتخابات پس از انقلاب دانست و گفت: «در حقیقت نهالی که در خرداد ۷۶ کاشته شد، جمعه آخر اردیبهشت میوه داد و مردم پس از یک آزمون و خطای تلخ در سال ۸۴ دریافتند که چگونه راه را از بیراهه بازشناسند. انتخابات ۹۶ یک «نه» بزرگ به حاکمیت است. حاکمیتی که همه توان خود را به کار گرفت تا نظر خود را به مردم حُقنه کند.»

او معتقد است انتخابات ۹۶ حماسه نسل سومی‌هاست. نسل سومی که هیچ خاطره‌ای از انقلاب و جنگ ندارد و همه اطلاعات وی از انقلاب، برآمده از آموزش‌های مدرسه‌ای و تلویزیونی یا کمی مطالعه است.

• رأی مردم نه بزرگ به حاکمیت بود

آیت‌الله علی خامنه‌ای، ‌رهبر جمهوری اسلامی ایران، درنخستین سخنرانی خود پس از آن‌که نتایج آرای مشخص شد، بدون تبریک گفتن به حسن روحانی به خاطر پیروزی در انتخابات، از حضور مردم تشکر کرد و از رئیس‌جمهور و همه اعضای دولت آینده خواست «کار و تلاش پرانگیزه و اندیشیده و جوانانه را برای برطرف کردن مشکلات کشور در پیش گیرند.»

رهبر جمهوری اسلامی در ماه‌ها و سالیان گذشته بارها به طور غیرمستقیم از عملکرد دولت حسن روحانی انتقاد کرده بود.

یک  استاد دانشگاه نیز نظراتش به حاجی‌زاده نزدیک است.

آزاده طهماسبی دکترای فلسفه و استاد دانشگاه درباره این موضوع که آیا انتخابات و مشروعیت نظام در یک راستا قرار دارد یا خیر به ایران اینترنشنال گفت: « من این دو را در یک راستا نمی‌بینم از این جهت‌ که،‌ اساس جمهوری اسلامی بر پایه بنیادگرایی و در حقیقت حکومت اسلامی است با جمهوریتی نصف و نیمه.  براساس همان  ایدئولوژی بنیادگرایانه، آرمان این حکومت موعود و مبارزه با شر هست. این را برای خودش تکلیف می‌داند درنتیجه از افرادی چون رئیسی و احمدی نژاد حمایت می‌کند.»  

طهماسبی معتقد است تفکری که درحال حاضر در ایران حاکم است تا حدودی سکولار است. دنیا خواهی را بر موعودگرایی بنیادگرایانه ترجیح می‌دهد. یعنی رأی به زندگی خواهی‌ست نه شهادت طلبی. این استاد دانشگاه در ادامه شرح داد: «همان‌گونه که از شعارهای این انتخابات در دو سو می‌شود دریافت، یک طرف این انتخابات گروهی بودند که تمام تلاششان بر این بود  به جنگ و تحریم نه بگویند و با دنیا ارتباط داشته باشند روشی که در حقیقت، پسند حاکمیت و رهبری نیست.»

بنا به گفته این استاد دانشگاه،‌ رأی مردم برای صلح، ثبات، آرامش، وضع اقتصادی خوب و رفاه، ارتباط با جهان، آزادی رسانه‌ها و برابری جنسیتی و .. غیر است و تمامی این‌ها در بخش رادیکال جمهوری اسلامی و رهبری نقد شده و با آن مخالفت می‌شود.  

• مردم رأی دادند تا دوران خفقان احمدی‌نژاد تکرار نشود

در حال حاضر ایران از جمله کشورهایی است که در گروه نظام رأی‌گیری قرار دارد.  روشی که تحت آن رای‌دهندگان دست به انتخاب میان گزینه‌ها می‌زنند، و از طریق انتخابات یا همه‌پرسی درباره یک سیاست کلان تصمیم می‌گیرند.

حسین احمدی‌نیاز حقوقدان در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان شرکت درانتخابات را به حساب هواداری از نظام دانست به ایران اینترنشنال گفت: «اساسا شرکت در انتخابات تجلی  یک حق سیاسی در دایره‌ی حقوق شهروندی قرار می گیرد، فرد می‌تواند رأی بدهد و هم می‌تواند از این حق استفاده کند و رأی ندهد چون حق قلمداد می شود بدین معنی که شهروندان مختار در رای گیری هستند اما ملزم و مکلف به رای دادن نیستند اکنون این بحث مطرح می شود که آیا رای دادن پذیرش نظام تلقی می شود؟  که می‌توان گفت خیر. همچنان‌که بسیاری از ایرانیان مقیم خارج در رای‌گیری شرکت کردند ولی بسیاری از آنان شاید نظام را قبول نداشته باشند. شرکت در رای دادن بیشتر برای تجلی مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود و مملکت است. این بار مردم بسیار تلاش کردند تا رای بدهند زیرا نگران از بازگشت دوره‌ی دهشتناک احمدی نژاد یا خفقان بودند. بنابراین در قاموس حقوقی و عالم سیاسی رای دادن یک حق شهروندی بوده و تابعی از آن تلقی می شود و هیچ ربطی به پذیرش نظام سیاسی نخواهد بود.»

دوازدهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران در روز جمعه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ برگزار شد. رئیس جمهور کنونی، حسن روحانی، مجاز به شرکت در انتخابات برای دومین بار پیاپی بود که با سید ابراهیم رئیسی نامزد اصولگرا، سید مصطفی هاشمی‌طبا و سید مصطفی میرسلیم رقابت کرد.طبق نتیجه رسمی حسن روحانی با کسب ۵۷٪ آرا دوباره به عنوان رئیس جمهور ایران انتخاب شد.