نمایشگاه عکس پاریس یا «پاریس فوتو»، بزرگ‌‌ترین نمایشگاه بین‌المللی عکس دنیاست که هر سال نوامبر، در ساختمان تاریخی گران پَله (Grand Palais) پاریس برگزار می‌شود. از سال ۱۹۹۷، هدف این نمایشگاه ارائه و حمایت از خلاقیت در قالب عکاسی و انتشارات کتاب‌های تخصصی عکس بوده است.

پاریس فوتو، که حدود ۲۰۰ گالری از نقاط مختلف جهان را گرد هم می‌آورد، مکان مناسبی است برای خریداران و علاقه‌مندان هنر. گالری‌های مهم جهان، از قدیمی‌ها گرفته تا مدرن‌ها و معاصرها، برای نمایش بهترین‌های عکاسی، شامل عکاسی هنری و مستند، هر سال گرد هم می‌آیند. این نمایشگاه بین‌المللی برنامه‌های جانبی زیادی دارد که در کنار نمایشگاه اصلی برگزار می‌شوند، از جمله نمایشگاه‌های برنامه‌ریزی‌شده و هدف‌دارِ دولتی و عمومی، گفت‌وگو بین هنرمندان و کیوریتورها (نمایشگاه‌گردان‌ها)، مجموعه‌دارها و منتقدان هنری و نشست‌هایی درباره تاریخ عکاسی و اتفاق‌های عکاسی معاصر.

یکی از حامیان و سرمایه‌گذاران اصلی پاریس فوتو، بانک خصوصی جی.پی مورگان (JP Morgan) است که در نمایشگاه امسال، به‌مناسبت شصتمین سالگرد تاسیس این بانک، آثار منتخبی از مجموعه عظیم هنری‌اش را به نمایش گذاشته بود. در میان این آثار، اثر چشمگیری از شیرین نشاط، متعلق به  مجموعه «خلسه» در سال ۱۹۹۹، نیز دیده می‌شد.

نمایش فیلم، رونمایی از کتاب و جایزه کتاب عکس که از سال ۲۰۱۲ شروع شد شامل سه بخش است: اولین کتاب عکاس، بهترین کتاب سال و بهترین کاتالوگ یا فهرست‌نگار عکس سال. در این مسابقه، بعد از بررسی حدود هزار کتاب از سراسر دنیا، ۳۵ کتاب به مرحله نهایی راه پیدا می‌کنند، که میان آن‌ها نام هانا دارابی از ایران نیز دیده می‌شود.

«خیابان انقلاب، انقلاب به روایت کتاب‌ها» (Enghelab Street, a Revolution through Books: Iran 1979-1983) عکس‌ کتاب‌های سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۳ است که هانا دارابی، هنرمند عکاس ایرانی مقیم پاریس، جمع‌آوری کرده است. او کتاب‌هایی را که با مضمون و عکس‌های انقلابی در کتابفروشی‌های خیابان انقلاب فروخته می‌شد، از زمان سقوط شاه و پیروزی انقلاب تا سال ۱۹۸۳، در یک کاتالوگ جمع‌آوری کرده است. در این کاتالوگ، کتاب‌های اسلام‌گراهای متعصب و منتقدان سیاسی در کنار هم، درست پیش از دوران سانسور مطبوعات ایران، با هدف ثبت دوره درخشانی از تاریخ عکاسی مستند ایرانی، دیده می‌شوند. هانا دارابی در مقاله‌ای در مجله «لنزکالچر» (lensculture) نوشته است: «با مرور کتاب‌های آن دوران، متوجه وجود فرهنگی می‌شویم که دیگر نیست. مردم آن دوران به کتاب به‌عنوان سلاحی قوی برای مبارزه با شاه و همچنین حفظ و نگهداری همیشگی کارهایشان نگاه می‌کردند. در ایران، کتاب‌های ادبیات و شعر و داستان همیشه مهم بوده‌اند، ولی وقتی به آن سال‌ها نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که در دوره انقلاب کتاب‌های عکاسی مستند و ژورنالیستی هم اهمیت زیادی داشته‌اند.»

طراحی جلد و صفحه‌آرایی اکثر کتاب‌های اوایل انقلاب ساده و خاص و تحت تاثیر نقاشی‌های دیواری انقلابی مکزیک و روسیه بودند. دارابی به جمع‌آوری این کتاب‌ها پرداخت که در نهایت، به برگزاری نمایشگاه و چاپ کتابی منجر شد که اکنون منبع تمام این عکس‌هاست. این نمایشگاه در ژانویه ۲۰۱۹ در لو‌بال (Le Bal) پاریس و در ماه مارس در موزه عکس انتورپ (FOMU) برگزار شد.

در جریان پژوهش و چاپ کتاب، دارابی با شورا مکارمی، پژوهشگر مردم‌شناسی، همکاری نزدیک داشته است. این کتاب، کتابی تاریخی نیست، یک مجموعه تصویری فرهنگی است که هنرمندی جمع‌آوری کرده و شورا مکارمی نیز مقدمه‌ای بر آن نوشته است. کتاب «خیابان انقلاب، انقلاب به روایت کتاب‌ها» تحقیقی عمیق و متفکرانه در قالب هنری است که کمک می‌کند بفهمیم عکاسی چگونه روی زندگی روزمره ما و جهان تاثیر می‌گذارد. به قول یکی از داوران، درو سایِر (DrewSawyer)، این کتاب از همه نظر، ويژگی‌هایی را که فکر می‌کنم یک کاتالوگ باید داشته باشد، دارد.

کتاب‌های برگزیده پاریس فوتو در مکان‌های مختلف اروپا نمایش داده خواهند شد و در دسترس خواهند بود. 

گالری راه ابریشم در پاریس فوتو

راه ابریشم اولین گالری است که در ایران از سال ۲۰۰۱، به‌صورت تخصصی برای نمایش آثار عکاسی شروع به کار کرد. این گالری با عکاس‌های با‌استعداد ایرانی از نسل‌های مختلف در زمینه عکاسی مستند و عکاسی هنری همکاری می‌کند و چند سال است که در نمایشگاه پاریس فوتو شرکت می‌کند.

در پاریس فوتو امسال، در میان ۲۱۳ گالری شرکت‌کننده از کشورهای مختلف دنیا، راه ابریشم نیز حضور داشت. در غرفه گالری راه ابریشم آثاری از اصغر فرهادی، شادی قدیریان، بهمن جلالی، بابک کاظمی، تهمینه منزوی، ابراهیم نوروزی، جلال سپهر، هاشم شاکری، مهدی وثوق‌نیا و سوزان زاده به نمایش درآمد، که با استقبال و فروش قابل‌ملاحظه‌ای روبه‌رو شد. نمایش یک عکس سه لت افقی از خیابانی در تهران، از اصغر فرهادی، روی دیوار اصلی غرفه راه ابریشم توجه بازدید‌کنندگان زیادی را جلب کرد.

پاریس فوتو به نیویورک می‌رود

امسال برای بیست‌و‌سومین و آخرین بار، گران‌ پَله میزبان پاریس فوتو بود و به‌دلیل تعمیرات و تغییرات داخلی، این ساختمان زیبا چند سالی تعطیل خواهد بود و پاریس فوتو در مکان دیگری در پاریس برگزار خواهد شد. بیست‌و‌سومین دوره پاریس فتو در هفتم نوامبر (۱۶ آبان) افتتاح شد و تا دهم نوامبر (۱۹ آبان) ادامه داشت.

پاریس فتو که شناخته‌شده‌ترین نمایشگاه بین‌المللی عکس دنیاست، برای اولین بار از دوم تا پنجم آوریل ۲۰۲۰ در نیویورک در پی‌یر ۹۴ (Pier 94) برگزار خواهد شد. فرم‌های درخواست شرکت در این نمایشگاه تا آخر نوامبر در دسترس است.

تصاویری از نمایشگاه «پاریس فوتو»