«یک مرد زلزله‌زده در روستای دماغ‌سفید شهرستان زلزله‌زده سرپل‌ذهاب به‌علت استنشاق گاز مونوکسیدکربن در زیر چادر جان باخت.»

خبر به همین کوتاهی بود. مردی که از زلزله استان کرمانشاه نجات پیدا کرده بود، روز یک‌شنبه ۱۹ آذر، به‌دلیل گازگرفتگی جان خود را از دست داد. این تنها مورد گازگرفتگی در منطقه زلزله‌زده نبود. یک هفته پیش هم دختربچه‌ای ۱۴ساله، ساکن محله فولادی شهرستان سرپل‌ذهاب که برای استحمام رفته بود، گاز پیک‌نیک را برای گرم کردن کانکس روشن کرده بود که گاز ناشی‌از آن، باعث بیهوشی او شد. شانس زندگی با او یار بود و با حضور به‌موقع عوامل اورژانس، مصدوم به بیمارستان صحرایی سرپل‌ذهاب منتقل شد.

چندی پیش نیز فوت دو کودک زلزله‌زده در اثر سرما و مرگ دو نفر دیگر بر اثر گازگرفتگی در چادر، در همین منطقه زلزله‌زده، در میان عناوین اصلی اخبار حوادث جای گرفته بود.

شامگاه یکشنبه ۲۱ آبان ۱۳۹۶ بود که زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۷/۳ ریشتر، روستای ازگله استان کرمانشاه را در نزدیکی مرز ایران و عراق و در ۳۲کیلومتری جنوب‌غربی شهر حلبچه عراق، لرزاند. حادثه‌ای که خبر آن، نه تنها ایران، بلکه تمام دنیا را در بهت فرو برد. شدت خسارت واردشده به این استان بسیار بالا اعلام شده، تعداد کشته‌ها به بیش‌از ۶۰۰ نفر رسیده و نزدیک به ۱۰هزار نفر نیز مصدوم شده‌اند.

بیشترین آمار کشته‌ها و زخمی‌های این زمین‌لرزه، از شهرهای قصر شیرین، سرپل‌ذهاب و ثلاث باباجانی گزارش شده است. در این زمین‌لرزه، حتی مرکز درمانی سرپل‌ذهاب نیز تخریب شد و بیماران و پرسنل پزشکی زیر آوار ماندند که با تلاش فراوان توانستند آن‌ها را نجات دهند.

• سیل کمک‌های مردمی و ردپای کمرنگ مسؤولان

با اعلام وقوع خبر زلزله، سیل کمک‌های مردمی به‌سوی استان کرمانشاه روانه شد. بسیاری از افراد، خود برای کمک، عازم شهرستان و روستاهای زلزله‌زده شدند و عده‌ای هم، چهره‌های شناخته‌شده کشور را همراه با کمک‌های نقدی و غیرنقدی خود، روانه مناطق دچار مصیبت کردند. حجم وسیع و بالای کمک‌های مردمی به‌اندازه‌ای بود که از مردم خواسته شد دیگر وسیله‌ای برای این مناطق ارسال نکنند. اما این پایان کار نبود. نکته مهمی که از همان ابتدا باید به آن توجه می‌شد و مورد اغفال واقع شد، اسکان مردمان بی‌خانمان بود. سردشدن ناگهانی هوا و بارش باران‌های شبانه‌روزی، آغازی بود برای مشکلات زلزله‌زدگان.

چهار روز از زلزله گذشته بود و مردمان همچنان شب را در فضای آزاد و در میان خرابه‌هایی که روزگاری به آن خانه می‌گفتند، سپری می‌کردند. پس از چند روز، با اعلام این‌که در حال حاضر، نیاز مناطق زلزله‌زده، چادر مسافرتی است، مردم بار دیگر دست به‌کار شدند و کمک‌های خود را در قالب چادرهای مسافرتی مورد نیاز برای اسکان زلزله‌زدگان، ارسال کردند.

بسیاری از مردمان ساکن در مناطق آسیب‌دیده، ناچیز بودن کمک‌های ارسالی ازسوی دستگاه‌های حکومتی را پس‌از وقوع زمین‌لرزه، یک لکه ننگ می‌دانند و معتقدند که تنها این مردم بودند که به دادشان رسیدند. بنا به گفته مردمان آن منطقه، وجود چهره‌های مطرح سینمایی، ورزشی و اجتماعی در مراحل امدادرسانی، کمک‌رسانی و اسکان مردم زلزله‌زده، در آن شرایط ناگوار و غمزده،برای آنان، به‌نوعی مایه‌ی دلگرمی بود.

• بحرانی‌شدن شرایط در مناطق زلزله‌زده به‌دلیل بدی آب و هوا

شرایط آب و هوایی در مناطق زلزله‌زده به‌ناگهان بحرانی شد. سرمای شدید و بارش باران‌های شبانه‌روزی، عرصه را بر زلزله‌زدگان تنگ کرد. از همان زمان، حساب‌های مردمی برای خرید کانکس، در اختیار عموم قرار گرفت. خیران نیز دست به‌کار شدند و از شهرهای مختلف، به خریداری کانکس اقدام کردند. کمپینی به همین منظور شکل گرفت. ارتش و سپاه هم هر کدام جداگانه اعلام کردند که در حال تهیه کانکس برای زلزله‌زدگان هستند. خیران استان اصفهان، یک‌هزار کانکس را که از پیش آماده کرده بودند، به‌سوی مناطق زلزله‌زده ارسال کردند.

هوشنگ بازوند، استاندار کرمانشاه، اول آذرماه،  اعلام کرد که برای اسکان موقت زلزله‌زدگان، ۱۰ هزار کانکس برای مناطق روستایی و چهارهزار کانکس برای مناطق شهری تهیه خواهد شد. این رقم، درحالی اعلام شد که براساس میزان خسارت برآوردشده، در زلزله اخیر، حدود ۱۲هزار واحد مسکونی روستایی و چهارهزار واحد مسکونی در شهرها تخریب شد و  ۱۵ هزار واحد نیز  از ۱۰ تا ۷۰ درصد نیازمند تعمیر اعلام شد؛ درنتیجه، تعداد کانکس اعلام‌شده نمی‌توانست نیاز مردم را تأمین کند.

• اعطای وام بلاعوض یا دریافت کانکس

کانکس‌های ارسال‌شده، کفاف زلزله‌زدگان مناطق آسیب‌دیده را نداد و نگرانی مردم زمانی بیشتر شد که نقل قولی از محمدباقر نوبخت، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، درخصوص عدم اعطای وام بلاعوض به زلزله‌زدگان درصورت دریافت کانکس، منتشر شد. با انتشار این خبر، بسیاری‌از افرادی که کانکس تهیه کرده بودند و یا درصدد تهیه آن بودند، از تصمیم خود صرف‌نظر کردند و بر آن شدند که در چادر به‌سر ببرند.

با انتشار این خبر، هجمه‌ای از انتقادات، دولت حسن روحانی را نشانه گرفت. درپی این مسأله، پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، با انتشار متنی، درصدد ارائه توضیحات لازم درخصوص خبر منتشرشده برآمد و آن‌ را تحریف‌شده اعلام کرد.

دفتر سخنگوی دولت اعلام کرد: «دولت برای زلزله‌زدگان چند نوع کمک مالی، اعم‌از کمک مالی بلاعوض و وام بانکی و به‌ چند منظور، اعم‌از بازسازی واحدهای صدمه‌دیده و احداث و اسکان موقت، تمهید کرده است؛ از این رو، اصل موضوع این است که دولت برای بازسازی واحدهای مسکونی، ٥ تا ٦میلیون تومان کمک بلاعوض و وام  بانکی به زلزله‌زدگان اعطا می‌کند که هیچ ارتباطی به اسکان موقت و دریافت یا عدم دریافت کانکس ندارد».
بنابر اعلام دفتر سخنگوی دولت، آن‌چه ازسوی رئیس سازمان برنامه‌وبودجه کشور مطرح شد، مربوط‌به کمک مالی سه‌میلیون تومانی بلاعوضی بود که برای اسکان موقت در نظر گرفته شده بود؛ درنتیجه، خانواده‌های آسیب‌دیده از زلزله، برای اسکان موقت خود می‌توانند یا سه میلیون وجه بلاعوض را دریافت کنند و یا یک کانکس از دولت تحویل بگیرند.
با وجود گذشت نزدیک‌به یک ماه که از وقوع زلزله استان کرمانشاه، ساکنان مناطق زلزله‌زده همچنان با مشکل اسکان روبرویند.

• کاهش ۱۰ درصدی یارانه برای کمک به مردم کرمانشاه

روز یک‌شنبه ۱۹ آذرماه،  حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو مجمع نمایندگان استان کرمانشاه در مجلس، گفت: «برف و بوران، ۳۵ تخته چادر مردم زلزله‌زده کرمانشاه را برده است؛ اما رئیس بنیاد مسکن، ۴۸ ساعت است تلفنش را جواب نمی‌دهد».

عضو مجمع نمایندگان کرمانشاه در مجلس، با تأکید بر لزوم تسریع در اسکان مردم منطقه زلزله‌زده در کانکس، افزود: «مردم مناطق زلزله‌زده، مرزداران کشور هستند و باید سریع‌تر به آن‌ها رسیدگی کرد».
فلاحت‌پیشه در جلسه علنی مجلس (۱۹ آذرماه) در هنگام بررسی طرح اصلاح برخی از تبصره‌های قانون بودجه ۱۳۹۶ کل کشور که با هدف اصلاح قانون بودجه جهت کمک به مناطق زلزله‌زده کرمانشاه ارائه شده، با مطرح کردن اخطار قانون اساسی و انتقاد از بند ۴ این طرح گفت: «مردم در زلزله کرمانشاه، سنگ تمام گذاشتند؛ اما برخی از دولتی‌ها، قول هایی دادند که عمل نکردند.
او با اشاره به بند ۴ این طرح که به دنبال کاهش ۱۰درصدی یارانه پرداختی به مردم در چهار ماه پایانی سال و اختصاص این مبلغ به زلزله‌زدگان است، تصریح کرد: «این توهین به مردم کرمانشاه است که بگویند از یارانه مردم کم می‌کنند، تا به مشکلات کرمانشاه برسند؛ مگر این مردم گدا هستند؟»

• ۶۴ کودک یتیم، ۱۱۸ معلول و هزاران بی خانمان

براساس آمار ارائه‌شده درپی زلزله استان کرمانشاه، تاکنون ۶۴ کودک به‌موجب زمین‌لرزه «یتیم» شده‌اند، ۱۱۸ معلول جدید به آمار معلولان این استان اضافه شده، بسیاری دیگر خانه و سرپناه خود را از دست داده‌اند و در حال حاضر در چادر و کانکس به‌سر می‌برند که علاوه‌بر نبود سرویس بهداشتی کافی و مناسب، هر لحظه ممکن است با خطراتی چون گازگرفتگی یا برق‌گرفتگی، جان خود را از دست بدهند.