درباره فیلمِ کوتاه «روتوش» ساخته کاوه مظاهری؛ زنی که آنجا نبود
توجه: این یادداشت قصه فیلم را لو میدهد
«روتوش» یک جنایت و مکافات است بدونِ جنایت و شاید حتی مکافات. فیلمی کوتاه که ردپای گونههای مختلف سینمایی در آن دیده میشود؛ از یک فیلمنوآر گرفته تا ژانر جنایی و حتی زیرگونه انتقامی.
داستان سرراست است و کارگردان هم سریع میرود سرِ اصل قصه. آنقدر وضعیت منزل زن و مرد جوان و کاراکترهایشان آشناست که فیلمسازِ کم گو به سرعت هرچه تمامتر به ما میفهماند مردِ قوی هیکل و زورگوی خانه تمام کارهای خود و خانه را به همسرش محول کرده است. همسری که باید مراقب بچه کوچکشان باشد و سر کار نیز برود. مرد که انگار از تمام کارهای دنیا پروردنِ تن و بازو را بلد است ظاهرا از پس آن هم برنمیآید؛ وزنه روی گردنش میافتد و قادر به برداشتن آن نیست. زنِ جوان ابتدا قصد کمک دارد اما کمکم میبیند که این همان لحظه انتقام گیری است و رهایی ازدستِ مردِ زورگو. پس میایستد به تماشای آخرین نفس نفس زدنهای همسرش.
کار زن جوان روتوش کردن و اصلاح عکسهاست در مؤسسه همشهری. یعنی باید عکسها را برای چاپ در روزنامه و مجلات منطبق با قوانین ایران کند؛ مثلا عکس ستارههای هالیوودی را سانسور و قابل چاپ کند بنابراین اصلاحِ تا حدی جزئی و روتوشِ واقعیت برایش چالشی است تازه. از این پس او واقعیت را طوری اجرا و بازی می کند که انگار او موقع اتفاق اصلا در منزل حضور نداشته. بنابراین با یک فیلم در فیلم نیز روبه رو هستیم. زن جوان باید رسما بازی کند و میزانسن بچیند و حتی کارگردانی کند با اشاره به سکانس نهایی که کار به دو برداشت از بازی خودش نیز میرسد.
کاوه مظاهری را از وقتی هر دو نویسنده مجله همشهری جوان بودیم و کارمان در همین مایههای روتوش کردن بود میشناسم - اینکه باید مطالب سینمایی و موسیقی را قابل چاپ در مجله میکردیم- او نویسندهای است خلاق و پر از ایدههای نو و صد البته به روز.
حالا هم شاهد آن هستیم که با هوشمندی برای داستان فیلم کوتاهش دست روی نکاتی گذاشته که در دنیای امروز خریدار دارد؛ آزادخواهی زنان و تلاش زن (با بازی بسیار خوب سونیا سنجری) برای رسیدن به استقلال و انتقام جویی و رهایی از خشونتِ خانگی مضامین فیلم را تشکیل میدهند و فیلمساز به خوبی و ظرافت قالبی که برای روایتش درنظر گرفته را پیاده کرده است.
«روتوش» از ابتدای امسال در جشنوارههای زیادی ازجمله ترایبِکا و پالماسپرینگز شرکت داشته و موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم کوتاه هم شده و به همین خاطر چندباری به اسکار معرفی شده است. بنابراین اگر ازسوی اعضای آکادمی در فهرست ۵ نامزد نهایی قرار بگیرد و فیلم «نفس» نرگس آبیار نیز بتواند در فهرست نهایی باشد برای نخستین بار شاهد حضور نسل تازهای از فیلمسازان درون ایران با موضوعهایی از اتفاق بهروز، در سراسر جهان خواهیم بود. چیزی که باعث میشود نگاه عمومی به سینما/ جامعه ایران را تا اندازهای تغییر دهد.