سهم زنان از شورای شهر تهران چه میزان است
اخبار منتشر شده از سوی ستاد انتخابات کشورمیگوید: «در دوره پنجم شورای شهردر میان افراد شرکت کننده در انتخابات شورای شهر تهران نام ۲۳۳ زن از فرزندان چهرههای سیاسی کشور وهمچنین زنانی که به سبب فعالیت هایشان چهرههای شناخته شدهای هستند به چشم میخورد.»
پیشینه شورای شهر و روستا به یک قرن پیش باز می گردد. سال ۱۲۸۶ نخستین سالی بود که مجلس شورای اسلامی نام شوراهای محلی را بر سر زبانها انداخت. در آن زمان متممی به قانون اضافه شد که به لزوم ایجاد انجمنهای ایالتی و ولایتی (به عنوان شوراهای محلی) تاکید داشت. با وقوع انقلاب اسلامی در ایران ، شوراهای محلی از همان ابتدا مورد توجه قرار گرفتند. لذا در سال ۱۳۵۸ برای برگزاری انتخابات شوراهای شهر و روستا مصوبههایی در مجلس شورای اسلامی تصویب شد،اما نزدیک به ۲۰ سال طول کشید که این قانون به مرحله اجرا درآمد. سال ۱۳۷۷ با آغاز دولت هفتم به ریاست سید محمد خاتمی، نخستین دوره شوراهای شهر و روستا برگزار شد.
از ابتدای تشکیل شوراها تاکنون که از آن ۴ دوره میگذرد زنان و مردان بسیاری برای ورود به این عرصه به رقابت پرداختند، در طی این سالها ۱۲ زن توانستند به ساختمان شورای شهر تهران ورود کرده و بعنوان یک عضو در مسائل گوناگون شهری نقش داشته باشند.
فاطمه جلائیپور، جمیله کدیور و صدیقه وسمقی نخستین زنانی بودند که توانستند کارت طلایی ورود به ساختمان شورای شهر تهران را در دوره اول بدست بیاورند.
فاطمه جلائیپور از کسانی بود که نامش در اشغال سفارت امریکا در تهران به چشم میخورد و در سالهای جنگ ایران و عراق به مدت پنج سال در ستاد پشتیبانی جهاد سازندگی اهواز فعالیت میکرد. جمیله کدیور، دکتراي علوم سياسي داشت او همسر عطاالله مهاجرانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت خاتمی بود و نخستین زنی بود که به دلیل ورود به مجلس شورای اسلامی صندلی شورای شهر تهران را ترک کرد و استعفا داد. صدیقه وسمقی نیز توانست در اولین دوره شورای شهر تهران رای بیاورد و انتخاب شود. وسمقی دارای دكتراي فقه و مباني حقوق اسلامي بود. او تنها یک دوره توانست از این طریق در صحنه سیاست وارد شود.
دوره دوم شوراهای شهر و روستا سال ۱۳۸۱ أغاز شد و بار دیگر تنها ۳ زن توانستند رای بیاورند. منظرخیر حبیباللهی فوق ليسانس فقه و مبانی حقوق اسلامی نماينده آموزش و پرورش در کميسيون بانوان مجلس شورای اسلامی ، نسرین سلطانخواه عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا و استاد دانشگاه صنعتی شریف و همچنین، مهنوش معتمدی آذرر از نمایندگان شورای شهر و روستای تهران از اعضای دور دوم شورای شهر تهران بودند. این سه تنها توانستند یک دوره وارد شواری شهر شوند و نامشان هیچگاه در دورههای بعدی دیده نشد.
معصومه آباد، معصومه ابتکار و و پروین احمدینژاد ۳ عضو زن دوره سوم شورای شهر حوزه تهران و شمیرانات بودند. خانم آباد بعدها توانست در دوره چهارم نیز توجه مردم را به خود جلب کند و بار دیگر بر صندلی شورا بنشیند. اما گویا اقبال با معصومه ابتکار بیشتر یار بود. او نخستین زنی بود که پس از انقلاب ۱۳۵۷ وارد هیئت دولت شد و به نوعی توانست میراث دار پدر یعنی تقی ابتکار باشد و همانند او بتواند در دولت روحانی رییس سازمان محیط زیست کشور شود.
دوره چهارم شورای شهر تهران که از سال ۱۳۹۲ آغاز شد پذیرای سه زن دیگر بود. معصومه آباد، الهه راستگو و فاطمه دانشور توانستند با کسب بیشترین آرا به ساختمان شورای شهر تهران وارد شوند.
الهه راستگو که در انتخابات چهارمین دوره شورای شهر تهران در لیست ائتلاف اصلاحطلبان قرار داشت در اولین جلسه شورای شهر، همراه با هادی ساعی به عنوان عضو هیئت رئیسه شورای شهر تهران (منشی) انتخاب شد و در دو سال اول شورای شهر چهارم تهران در این سمت بود. او پیش از این حضور در عرصه سیاسی را با نمایندگی ملایر در دورهٔ پنجم مجلس شورای اسلامی تجربه کرده بود.
فاطمه دانشور یکی دیگر از اعضای شورای شهر تهران است. او را بعنوان کارآفرین و تاجر ایرانی می شناسند. دانشور در چهارمین دوره انتخابات شورای شهر تهران (دوره کنونی ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶) تحت فهرست اطلاح طلبان نامزد شد و توانست به شورای شهر تهران راه پیدا کند.از او بعنوان ثروتمندترین عضو شورای شهر یاد می شود.
نگاه اجمالی به ۴ دوره اجرایی شورای شهر تهران و شمیرانات و شهر ری نشانگر این است که در هر دوره تنها ۳ زن توانستند از اعضای شورای شهر باشند.
پرسشی که دراینجا مطرح میشود این است که آیا سیاستی در ورود تعداد مشخص به ساختمان شورای شهر تهران در تمامی دورهها وجود دارد؟
فرشته قاضی روزنامهنگار در پاسخ به این سئوال به ایران اینترنشنال گفت: «من چنین برداشتی از این ماجرا ندارم و آنرا مدیریتی و سازمانیافته نمیبینم. آمار ارايه شده نشان میدهد که معمولا تعداد زنانی که به نسبت مردها در این نوع مشارکتها شرکت میکنند بسیار کم است. شرکت افراد محدود از یک سو وهمچنین پذیرش معدودی از زنان توسط لیست گروههای سیاسی از سویی دیگر را میتوان از دلایل دلایل حضور اندک زنان نام برد.
این روزنامه نگار همچنین در خصوص علت نبود کاندیدای مستقل در هنگام ثبتنام شواری شهر توضیح داد: «نکته مهمی که میتوان درباره انتخابات شوراهای تهران گفت این است که در این شهر معمولا مردم به لیست رای میدهند و بسیار کم دیده میشود فردی به صورت مستقل بتواند وارد عرصه سیاست شود. این نکته در بسیاری از امور سیاسی کشور مانند انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان کاملا مشهود است و این قاعده شامل انتخابات شورای شهر نیز میشود. به طور کلی هر تعداد زنی که موفق بشود در لیست گروههای سیاسی قرار بگیرد امیدش برای راهیابی به شورا نیز بیشتر میشود. با نگاهی به ۴ دوره پیشین شوراها میبینیم، تمام زنانی که وارد شوارها شدند در لیست یکی ازجریان های عمده سیاسی کشور بودند.»
خانم قاضی در ادامه با اشاره به ورود زنان کارآمد و متخصص به این عرصه خاطر نشان کرد:« متاسفانه هیچ زنی را نداریم که خارج از لیست گروه های سیاسی و به صورت مستقیم وارد شده باشد. در انتخابات پیش رو نیز وضع به همین روال است. زنان متخصص و بسیار کارآمد اگر در لیست اصلاح طلبان یا اصولگرایان قرار نگیرند شانسشان برای ورود به شورا بسیار کم خواهد بود و من امیدوارم که این گروههای سیاسی فعلی از تخصص این زنان استفاده کنند و ما شاهد حضور بیشتر زنان در این دوره باشیم.»
براساس خبرهای بدست آمده از شورای عالی سیاستگزاری، از ۲۳۳ زنی که برای شورای شهر تهران ثبت نام کردند اکثریت آنها تایید صلاحیت شدند. نام ۱۸ زن از چهرههای سرشناسی که در امور سیاسی و فرهنگی اجتماعی کشور نقش دارند به چشم میخورد.
جناح اصلاحطلب تمامی تلاشش را دارد که نام ۷ زن مطرح را در لیست خود قراردهد. چانهزنیها بیشتر بر سر فعالان حقوق زن و فعالان اجتماعیست. نام لیلا ارشد مدیر خانه خورشید بیشتر از دیگران بر سر زبانهاست. این جناح سیاسی گفتهاند: «اگردر لیست منتشر شده حاوی افراد متخصص، فعالان زن و مدنی نباشد حمایتی از آنها صورت نخواهد گرفت.»