علی باقرزاده، رئیس سازمان نهضت سواد آموزی می گوید که سالانه بین ۱۵ تا ۲۰ هزار دانش‌آموز در پایه‌های ابتدایی ترک تحصیل می‌کنند. استان‌های  سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی، لرستان و کرمان بالاترین آمار بی‌سوادی در کشور را دارند، اما عمده بی‌سوادان در نقاط حاشیه شهرها هستند.

فقر، ازدواج زودهنگام، نبود امکانات آموزشی و دلایل گسترده دیگر از مسائلی است که کودکان در حاشیه شهرها را از ادامه تحصیل باز می دارد.

«مریم بیات»، کارشناس ارشد آموزش و مشاور تحصیلی مقطع ابتدایی در ایران  معتقد است که ترک تحصیل در مقاطع مختلف وجود دارد اما در حاشیه شهرها و همچنین شهرهای مرزی «وضعيت نامناسب اقتصادی خانواده‌ها» عمده‌ترین دلیل این اتفاق تلخ است.

بیات  در گفت گویی با وب سایت «ایران اینترنشنال» با پرداختن به مساله فقر در برخی مناطق ایران عنوان کرد: «در حاشیه شهر‌ها و شهرهای مرزی كه فقر اقتصادی بيشتر است،  پسران نوجوان، ستون كار و كمك خانواده هستند و دختران بعد از گذراندن دوره دبستان يا ازدواج می‌كنند و يا آنها هم در صورت امكان، مشغول به كار می شوند.»

قطع هزینه کمک تحصیلی برای دانش آموزان مستعد کم درآمد

این کارشناس آموزش قطع هزینه های کمک آموزشی از سوی دولت در مدارس نمونه مردمی را عامل دیگری برای ترک تحصیل دانش آموزان دانست. او عنوان کرد: « در ایران مدارس نمونه دولتی وجود دارد که  برای پرورش استعدادهای دانش آموزانی است كه مستعد هستند اما وضعيت مالی مناسب ندارند.

پیشتر دولت مخارج اين دانش آموزان را تامین و آن ها را مورد حمايت قرار می داد  ولي الان پنج سال است كه دولت حمايت نمی‌كند و اين دانش آموزان دختر بايد سالی حدود ١/٥ميليون براي خرج خود بپردازند. من شاهد هستم كه بعضی از خانواده‌ها با چشمانی پراز اشك فقط به دليل ناتوانی در پرداخت هزينه از ثبت نام دختران خود منصرف مي شوند»

بیات در پاسخ به این سوال که ترک تحصیل چه پیامدهایی می تواند داشته باشد، گفت: «البته ترك تحصيل اين دانش آموزان و خروج آنان از عرصه تعليم و تربيت از نظر اقتصادی و فرهنگي تبعات زيانباری براي جامعه دارد چرا كه اين افرادی كه می‌توانستند در جامعه خود تاثير مثبت داشته باشند حالا راحت‌تر به بزهكاری و خلاف كشيده می‌شوند. بدون شک این چرخه‌ی معیوب ادامه‌دار می‌شود و فرزندان این افراد نیز از میزان تحصیلات بالایی برخورد نخواهند بود.

«آزادی و فعالیت دلخواه» مهمترین راهکار تحصیلی در  کشورهای پیشرفته

«پارلا شریفی» مدرس دبستان در استکهلم سوئد مهم‌ترین راهکار آموزشی ارائه شده در این کشور برای جلوگیری از هر گونه دلزدگی دانش آموزان از تحصیل  را «آزادگی دانش آموز» عنوان کرد. او در گفت و گویی با وب سایت «ایران اینترنشنال» به این مساله اشاره کرد که در مقاطع اول و دوم ابتدایی، دانش آموز هیچ‌گاه وادار به درس خواندن نمی‌شود و هر کودکی نسبت به پتانسیلی که دارد فعالیت تحصیلی می‌کند و مابقی روز دانش آموزان به ورزش و فعالیت‌های دلخواه در کنار دوستان خود  روی خواهند آورد.

به گفته شریفی این آزادی موجب می‌شود «امید و انرژی » در کودکان افزایش پیدا کرده و آنها را برای آمدن به مدرسه مشتاق‌تر کند.

شریفی اذعان کرد که در مدارس سوئد سطح آموزش برای دروسی چون ریاضیات و زبان بالا نیست و کودکان بیشترین وقت خود را به بازی می‌گذرانند و همین مسائل است که علاقمندی دانش آموزان به مدرسه را بیشتر می‌کند و باعث می‌شود آنها از مدرسه« فراری» نباشند.

احترام به شخصیت دانش آموزان و بیان عقاید دانش آموزی

این مدرس دبستان با مقایسه رفتاری مسئولان آموزش و پرورش با دانش آموزان بین دو کشور ایران و سوئد گفت که «احترام به دانش آموزان» در سوئد همانند احترام به بزرگسالان است؛ اتفاقی که در «سیستم آموزشی ایران» مشاهده نمی‌شود.

او همچنین به  بیان عقیده دانش آموزان از زبان خودشان در میان همسالان اشاره کرد و از آن به‌عنوان یکی دیگر از عوامل اشتیاق دانش آموزان به مدرسه نام برد.

به گفته شریفی،  سیستم ارتباطی مسوولان آموزشی مدارس و والدین دانش آموزان به صورت ایمیل است.

والدین و معلمان مدارس موظفند تمامی رفتارهای مرتبط با آموزش چه در مدرسه و چه در خانه را به همدیگر اطلاع داده و یکدیگر را در جریان فعالیت روزمره دانش آموزان قرار دهند. روش همخوانی که در امر آموزش در این کشور تا کنون بسیار تاثیر گذار بوده است.

ترک تحصیل بیش از ۱۵۱ هزار دختر ایرانی

عباس سلطانیان چهارم تیر ماه در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا گفت، «در سال تحصیلی ۹۵-۹۶ آمار ترک تحصیل ۴/۲۳ درصد  بوده که از این رقم ۴/۱۷ درصد آن متعلق به دختران است. یعنی ترک تحصیل دختران به مراتب بیشتر از پسران است».

او گفته بود که باید در سیستم آموزشی تغییراتی ایجاد شود تا بتوان از ترک تحصیل دانش آموزان جلوگیری شود.

او مشخص نکرد که قرار است چه برنامه ریزی هایی در سیستم آموزشی مدارس ایران رخ دهد تا این کشور نیز همانند کشورهای پیشرفته از جمله سوئد، انگلستان، دانمارک از سیستم آموزشی قوی و سلامت برخوردار شود.