لیگ برتر فوتبال ایران شروع نشده با چالش تهدید به کناره‌گیری برخی تیم­‌ها مواجه شده است. بعد از اینکه فوتبال در نقاط مختلف جهان با شیب ملایمی در حال شروع شدن است، سرانجام در آخرین روزهای اردیبهشت پروتکل بهداشتی برای آغاز لیگ برتر تدوین و مجوز شروع بازی­‌ها صادر شد، اما این موضوع تازه آغاز جنجال‌های فوتبال پرحاشیه ایران بود. بازی‌ها شروع نشده یکی پس از دیگری تست‌های کرونای لیگ برتری­‌ها مثبت اعلام شد و حالا کار به جایی رسیده که ۴ باشگاه تهدید به کناره‌گیری کرده­‌اند، مصاحبه­‌های انتقادی آغاز شده و موافقان و مخالفان شروع دوباره یا لغو لیگ مقابل یکدیگر صف‌آرایی می‌کنند. رسانه‌های داخلی شروع کرده‌اند به گمانه‌زنی درباره سناریوهای احتمالی و حال و هوای لیگ برتر شبیه جنگ‌های داخلی شده است. تضاد منافع بیداد می‌­کند، از پوکر قهرمانی تا تیم­‌هایی که فکر می‌­کنند با لغو لیگ از شر پرداخت دستمزدها و هزینه‌های بالا نجات پیدا می‌کنند تا تیم­‌هایی که با لغو احتمالی مسابقات از سقوط رها می‌شوند. لیگ برتری­‌ها در دعوای تازه فوتبال ایران هر کدام منافع خاصی را دنبال می­‌کنند و در این بین فدراسیون بی ­رئیس فوتبال ایران نیز سیاست سکوت و انفعال را در پیش گرفته است.

پروتکل چه می‌گفت، باشگاه­‌ها چه کردند

پروتکل بهداشتی فوتبال ایران هر چند نواقض متعددی دارد اما یک کپی ضعیف از دستورالعمل بوندسلیگای آلمان محسوب می‌شود. نقطه مشترک هر دو فرمان اجرایی، انجام تست کرونا پیش از آغاز تمرینات بود و مجوز آغاز تمرینات در شرایطی صادر می‌شد که پاسخ تست کرونای بازیکنان وعوامل فنی باشگاه­‌ها منفی باشد. شرطی بسیار مهم که البته در ایران کمی وارونه انجام شد. باشگاه­‌های لیگ برتری در ابتدا تمرینات خود را آغاز کردند و در حاشیه تمرین از بازیکنان و عوامل تست گرفته شد و چند روز بعد و پس از مشخص شدن نتیجه آزمایشات، خبرهای داغ و البته ناراحت کننده­‌ای به گوش رسید. تراکتور که از ابتدا مخالف آغاز لیگ بود از مثبت اعلام شدن تست کرونای ۴ تا ۶ عضو خود خبر داد. سپس یک مورد در سایپا، پرسپولیس و شهر خودرو اعلام شد و بعد نوبت به گل گهر سیرجان رسید تا با اعلام بیش از ۵ نمونه مثبت کرونا، لیگ را شوکه کند. ماجرا به همین‌جا ختم نشد و فولاد خوزستان هم با انتشار بیانیه­‌ای رسمی اعلام کرد که بیش از ۵ نمونه مثبت در تیمش دارد. مشکل اصلی اینجاست که تمام این تیم­‌ها تمرینات خود را آغاز کرده­‌اند و حالا خطر ابتلای افراد بیشتری به کرونا، مجموعه لیگ را تهدید می‌کند. مساله مهمتر اینجاست که هیچ مسئولی از مرکز ایفمارک، فدراسیون پزشکی ورزشی و ستاد مقابله با کرونا در تمرینات تیم­‌ها حضور نداشتند که البته این موضوع نیز برخلاف پروتکل اعلام شده بود. در واقع می‌توان گفت پروتکل بهداشتی فوتبال ایران یک شوخی نابجا و شبیه یک تکه کاغذ کم اهمیت بود که در همین ابتدا به درستی اجرا نشد و این ترس وجود دارد که در صورت آغاز بازی­‌ها نیز سایر موارد نادیده گرفته شود.

ائتلاف خصوصی‌ها علیه لیگ برتر

مثبت اعلام شدن نمونه آزمایشات، تنها خبر تکان دهنده لیگ برتر نبود و دومین شوک به لیگ توسط ۴ باشگاه خصوصی وارد شد. باشگاه­‌های تراکتور و ماشین‌سازی (که البته هر دو باشگاه متعلق به یک فرد است)، نساجی مازندران و شهر خودرو که باشگاه­‌های خصوصی لیگ برتر نامیده می‌شوند در نامه­‌ای خطاب به وزیر ورزش تهدید کردند که در صورت پافشاری برای آغاز رقابت‌ها، از لیگ برتر کناره­‌گیری خواهند کرد. بیانیه‌ای که در نوع خود جالب بود و متن آن به شکلی نوشته شده بود که پرسپولیس را تنها باشگاه موافق برای آغاز لیگ، نشان می‌داد. در اینکه پرسپولیس برای به دستیابی به پوکر قهرمانی تنها مخالف تعطیلی رقابت‌ها و شاید تنها موافق آغاز لیگ باشد، شکی نیست اما ظاهرا به نظر می‌­رسد ائتلاف ۴ باشگاه برای کناره­‌گیری از لیگ تنها به پوکر پرسپولیس خلاصه نمی‌شود و ظاهرا دلایل دیگری دارد که بیشتر به موضوعات مالی مربوط است. جدا از تمام ایرادات نگارشی که در نامه ۴ باشگاه خصوصی به وزیر ورزش وجود دارد، مهم‌ترین مسئله خطاب اصلی نامه است که مالکان باشگاه­‌ها نادیده گرفته‌اند. نامه­‌ای که باید به فدراسیون و سازمان لیگ زده می‌شد ­اما خطاب به وزیر ورزش نوشته شد و درخواستی مطرح می‌شود که در تضاد کامل با قوانین بین‌المللی قرار دارد.

 قوانین فیفا چه می‌گوید

قوانین فدراسیون جهانی فوتبال به هیچ کشوری اجازه نیمه‌کاره رها شدن رقابت­‌های لیگ را نمی‌دهد. نمونه همان اتفاقی که در لیگ فوتبال بلژیک رخ داد و وقتی فدراسیون این کشور تصمیم به لغو بازی‌­ها گرفت به سرعت از سوی یوفا تهدید شد که باید قهرمان را مشخص کند. بنابراین برای لیگ برتر فوتبال ایران تنها دو حالت وجود دارد، ادامه رقابت­‌ها یا اعلام قهرمان براساس جدول فعلی. اتفاقی که هرچند خوشایند پرسپولیس خواهد بود اما قطعا می‌تواند جنجال دوباره‌ای در فوتبال ایران به راه بیندازد و شائبه طرفداری وزارت ورزش از یک تیم خاص را مجددا بر سر زبان بیندازد. طبق قوانین فیفا، کناره­‌گیری باشگاه­‌ها از بازی لیگ نیز یک تخلف بزرگ محسوب می‌شود و مجازات‌های سنگینی دارد که در بعضی موارد می‌تواند باعث سقوط یک تیم به دو دسته پایین‌تر شود و این همان موضوع مهمی است که در ائتلاف خصوصی‌ها نادیده گرفته شده است. تمام این اتفاقات فوتبال ایران را وارد فاز جدیدی از حواشی کرده است و در این شرایط فدراسیون فوتبال ایران که دوران بدون رئیس را سپری می‌کند، موضع‌گیری روشنی به حواشی نداشته است. تنها موضع­‌گیری در این‌باره توسط سهیل مهدی (سرپرست کمیته مسابقات سازمان لیگ) انجام شد که گفت: «مسائل مالی در باشگاه‌های ما وجود دارد و متاسفانه حلقه حل نشده فوتبال ماست اما اجازه دهید درباره بحث انصراف تیم‌ها ارکان قضایی پاسخ دهند و ما به این موضوع ورود نکنیم».

فوتبال ایران به کرونا عادت می­کند؟

ویروس کرونا میهمان ناخوانده‌ای است که ظاهرا فعلا همراه ساکنان کره زمین خواهد بود و قرار نیست به زودی از آن خلاص شویم اما آیا می‌­توان فوتبال را تا رهایی کامل از شر این ویروس تعطیل کرد. پاسخ به این پرسش در کشورهای پیشرفته اروپایی و آسیایی با ارائه و اجرای یک مدل درست، داده شد. پروتکل‌های منظم بهداشتی و البته اجرای دقیق آن منجر به آغاز بوندسلیگا شد و به زودی شاهد آغاز رقابت‌هایی مانند سری آ، لالیگا و لیگ برتر فوتبال انگلستان خواهیم بود. در ایران اما همچون ارائه آمار کرونا و راهکارهای ناکارآمد دولت برای مقابله با ویروس، ورزش به خصوص فوتبال قربانی بزرگ یک ناکارآمدی شده­ است، این‌بار ناکارآمدی از سوی فدراسیون فوتبال که البته طی چند سال اخیر مسئله‌ای کاملا عادی در مواجه با مشکلات بوده است. مدیرعامل باشگاه فولاد خوزستان یکی از منتقدان به فدراسیون فوتبال و راهکارهایش برای آغاز لیگ برتر است، سعید آذری در پاسخ به این سوال که چرا در این شرایط حساس خبری از کمیته پزشکی و ایفمارک نیست، گفت: «نقش ایفمارک در سلامتی بازیکنان چیست و چرا باشگاه‌ها آواره آزمایشگاه‌های مختلف هستند؟ مدیران فدراسیون سکوت کرده‌اند ولی مدیران باشگاه‌ها مدام صحبت می‌کنند. اگر فوتبال شروع شد و کسی جانش را از دست بدهد چه کسی باید پاسخگو باشد؟». سرپرست کمیته مسابقات سازمان لیگ اما معتقد است هر روشی برای آغاز با اعتراض مواجه می‌شد، سهیل مهدی می ­گوید: «با هر مدلی که می‌خواستیم مسابقات را شروع کنیم، طبیعی بود که در هفته‌های اول تنش‌هایی وجود داشته باشد، اما امیدواریم رفته رفته این مسائل حل شود».

مشکل دقیقا در انتخاب مدل­‌ها و البته اجرای دقیق آن است که به نظر نمی‌رسد راهکارهایی دقیق و قابل قبولی باشد و شاید در فوتبال ایران نیز طی چند هفته آینده باید شاهد جولان ویروس نامرئی و کشنده کرونا باشیم.