
دشت بیفرهنگی و علفهای هرز
«دیتمار هوپ، تو یک حرامزادهای!» این متن پارچهنوشتهای بود که بعدازظهر شنبه حدود دقیقهی ۷۷ مسابقه در جایگاه طرفداران بایرنمونیخ خطاب به مالک باشگاه حریف، هوفنهایم به اهتزاز درآمد. اتفاقی که باعث توقف جریان بازی شد و سرمربی و بازیکنان بایرن را به گوشهای از ورزشگاه که هوادارانشان نشسته بودند، کشاند. در نهایت پارچهنوشته برچیده شد، اما بازیکنان دو تیم در بازگشت به زمین حاضر نشدند جریان عادی بازی را پیگیری کنند و در اقدامی نمادین و از قبل هماهنگ شده ۱۳ دقیقه تنها توپ را بین هم رد و بدل کردند تا داور سوت پایان بازی را به صدا دربیاورد. پس از آن برای تقبیح رفتار هواداران افراطی، کارلهاینتس رومنیگه اسطورهی بایرن و رئیس هیات مدیرهی باشگاه به همراه دیتمار هوپ وارد زمین شد و زیر بارش شدید باران در کنار بازیکنان و مربیان تیم شهر مونیخ چند دقیقه مداوم برای هوپ دست زدند. تصاویر پاس دادن بازیکنان دو تیم به یکدیگر به سرعت در شبکههای اجتماعی و بخشهای خبری منتشر شد و حساسیت جامعهی بینالمللی را برانگیخت و باعث ایجاد موجی از واکنشها به نفرتپراکنی در ورزشگاههای فوتبال آلمان شد.
دیتمار هوپ کیست؟
مولتی میلیاردر ۷۹ سالهی آلمانی که کارمند سابق شرکت کامپیوتری آمریکایی آیبیام در آلمان بوده و در سال ۱۹۷۲ به همراه ۴ همکار دیگرش شرکت نرمافزاری SAP را تاسیس کرده است. بر اساس جدیدترین اطلاعات مجلهی فوربس او اکنون با دارایی خالص ۱۳/۴ میلیارد دلار هشتمین فرد ثروتمند آلمان و نود و ششمین سرمایهدار جهان است.
او که پیشتر در جوانی برای تیم روستای بسیار کوچک هوفنهایم با کمتر از ۴۰۰۰ نفر جمعیت، فوتبال بازی میکرده در سال ۲۰۰۶ پس از سالها حمایت مالی مدیریت باشگاه را برعهده گرفت و در سال ۲۰۰۷ تصمیم گرفت استادیومی در شهر مجاور، زینزهایم بسازد که لایق میزبانی مسابقات بوندسلیگا باشد. در سال ۲۰۰۸ تیم هوفنهایم که قبل از ورود هوپ در لیگ منطقهای بازی میکرد با سرمایهگزاری تا امروز ۳۵۰ میلیون یورویی او به بوندسلیگا صعود کرد.
چند دلیل برای خشم و نفرت
قانونی در فوتبال آلمان به ۵۰+۱ معروف است و طبق آن باشگاهها باید حداقل ۵۰ درصد سهام به علاوهی یک سهمشان را به نام خود نگه دارند و مثلن نمیتوانند مانند منچسترسیتی یا پاریسنژرمن تمام یا بخش عمدهای از سهام خود را به یک فرد ثروتمند یا یک شرکت بفروشند. هماکنون ۱۵ باشگاه از ۱۸ باشگاه بوندسلیگا تابع این قانون هستند و تنها بایرلورکوزن و وولفسبورگ که بیش از ۲۰ سال تحت حمایت مالی شرکتهای داروسازی بایر و خودروسازی فولکسواگن بودهاند، از این قانون مستثنی هستند. اما تنها استثنای این قانون که یک شخص حقیقی را بیش از ۲۰ سال به عنوان مالک دارد و از قانون ۵۰+۱ تبعیت نمی کند، هوفنهایم است. از نگاه بخشی از طرفداران فوتبال در آلمان این تبعیض باعث شده دست هوفنهایم برای هزینه در بازار نقل و انتقالات بازتر باشد و در حقیقت مخالفان تجاری شدن فوتبال معتقدند موفقیت این تیم در سالهای اخیر خریده شده است و کسب شده نیست.
علاوه بر این عضویت امیل هوپ، پدر دیتمار در حزب نازی که در نتیجهی یک افشاگری برملا شد و نحوهی واکنش او از جمله تأکید بر افتخار به گذشتهی خانوادگیاش، بخشی از افکار عمومی را به او حساس کرده است. نحوهی واکنش او همچنین در ماجرای محرومیت ۲ سالهی هواداران دورتموند از حضور در ورزشگاه زینزهایم به دلیل توهین به او بیش از پیش عاملی شد که نزد بخشی از تماشاگران منفور شود.
تصمیم انقلابی و واکنشهای تاریخی
اما از نظر فعالان فرهنگی و اجتماعی اینها و بیشتر از اینها نمیتواند توجیه رفتار و گفتار زشت هوادارن افراطی در استادیومهای فوتبال باشد. زشتیهایی که زیبایی فوتبال و پیروزی بایرن با نتیجهی ۶ بر صفر را به حاشیه برده است. در ۲۴ ساعت گذشته شاهد همصدایی جامعهی آلمان و رسانهها در محکومیت اتفاقات آخر هفته بودهایم. اتفاقاتی که به فاصلهی چند هفته پس از توهینهای نژادپرستانه به بازیکن هرتابرلین در جزیان دیدار با شالکه افتاد و یک بار دیگر ضعف فرهنگی در این حوزه را به رخ کشید.
فریتس کهلر، رئیس جدید فدراسیون فوتبال آلمان چند ساعت پس از اتفاقات استادیوم راین نکر آرهنا در استودیوی شبکه دوی تلویزیون آلمان حاضر شد تا پاسخگوی سؤالات باشد. کهلر گفت: «باید زودتر از این دست به کار میشدیم. اولین پارچهنوشتهی توهینآمیز سال ۲۰۰۸ وارد استادیومها شد و تا امروز متخلفان تنها با جریمهی نقدی مواجه شدهاند. باید از این به بعد جریمهی قضایی و کیفری در انتظارشان باشد». رومنیگه نیز در مصاحبه با اسکای گفت: «مدتها ست که ما چشممان را به روی اتفاقات سکوها بستهایم و اجازه دادهایم که این فاجعه رخ دهد. من و هربرت هاینر، مدیرعامل بایرن مونیخ از تمام ظرفیتهای باشگاه علیه نژادپرستی، توهین و اقدامات مجرمانهی هواداران افراطی و شناسایی و سپردنشان به دست عدالت استفاده خواهیم کرد».
پلیس ایالت بادنووتنبرگ تأیید کرده که اولتراهای بایرن حروف چاپ شده روی پارچه را به صورت مجزا در لباسهایشان پنهان و وارد استادیوم کردهاند و همانجا روی سکوها با سر هم کردن حروف پارچهنوشته را ساختهاند.
اما آنچه باعث تاریخی شدن اتفاقات عصر شنبه و واکنشهای پس از آن شد، تصمیم بازیکنان و کادر فنی و اجرایی دو تیم به واکنش سریع به اتفاقات جایگاه تماشاگران بود. در واقع قدرت تصمیمگیری آنها در شرایط بحرانی میتواند الگوی مناسبی برای تمام ورزشکاران از جمله در ایران باشد که نمیخواهند الفاظ زننده و منزجر کننده و پرتاب سنگ و نارنجک از سوی تماشاگرنماها را تحمل کنند. در واقع آنها نه تنها هواداران افراطی را از تماشای ۱۳ دقیقه فوتبال محروم کردند بلکه به دنیا پیام فرستادند که برخورد با ناهنجاریهای تهدیدکنندهی محیطهای فرهنگی نه فقط از اتاقهای دادگاهها و کمیتههای انضباطی بلکه از داخل این مجموعهها و با اتحاد عوامل اجرایی ممکن است.