به تازگی و با اعلام  زمان برگزاری مسابقات انتخابی تیم ملی کشتی آزاد ایران، باب بحث های بسیاری باز شده و انتقادهایی مطرح شده است. این رقابت ها نه در ۱۰ وزن بلکه در ۵ وزن در روزهای ۶-۷ تیرماه ۹۸ برگزار خواهد شد. در کشتی فرنگی اما  قرار نیست رقابتی مقابل چشم علاقمندان ورزش اول و ملی ایران برگزار شود و محمد بنا -سرمربی تیم ملی- طبق روال پیشینش و برحسب آنچه می پسندد نفراتش را اعلام خواهد کرد تا در رقابت های قهرمانی جهان ۲۰۱۹ که در شهریورماه در قزاقستان برگزار می‌شود، به میدان برود.

انتقاد اصلی به این شیوه  کار -که اصطلاحا «سیستم گلخانه‌ای» نامیده می‌شود- در این نکته نهفته است که این شیوه اگرچه بعضا در کوتاه مدت با نتایج خوبی همراه است اما در میان مدت با افت چشمگیر و دلزدگی جوان ترها و پشت خط مانده ها، باغی سوخته را بر جای می گذارد. از همان روز اولی که پایه های کشتی کلاسیک ایران گذاشته شد و زنده یاد حمید محمودپور -پدر کشتی نوین ایران و تحصیلکرده در ترکیه- تلاش کرد تا ضمن حفظ کشتی باستانی، تشک کشتی را معرفی کند و کشتی آموزش بدهد، دو مشکل اساسی گریبان گیرش بود. شمار زیادی از کشتی گیران برآمده از گود زورخانه، نمی‌پذیرفتند که دوبنده بر تن کنند و روی تشک بروند و در خلوت و جلوت به کنایه این نوع کشتی گیری را، ورزش کودکان می خوانند.

در مرحله بعد که کمی نرم شدند و اندک اندک پا بر روی تشک گذاشتند، حاضر نبودند برای عضویت در تیم منتخب ایران، دست رقبای ناشناخته تر را بفشارند و مسابقه انتخابی بدهند! از اولین حضور رسمی کشتی ایران در بازیهای المپیک ۱۹۴۸ لندن ۷۱ سال میگذرد. هنوز و همچنان کشتی ایران در چنبره پرسش هایی ناتمام، با این مشکل اساسی روبه روست که با چه مکانیزم و روشی، تیم ملی را انتخاب کند یا انتصاب و یا ترکیبی از هر دو. هر زمان که پای صحبت پیشکسوتی بنشینیم، تقریبا جملگی آنان از اینکه حقشان ضایع شده و صدمه دیده اند ناراضی و گله مند هستند. چشم هایی که به رغم عشقی بی پایان به سخت ترین ورزش دنیا، به اشک می نشیند وقتی که یاد عشقی دوردست به خاطر می‌آید و نبود عدالت در کشتی ایران زمین تداعی می شود. نمونه  اخیراین اعتراض ها در وزن ۸۶کیلوگرم چشمگیر است؛ جایی که احمد بذری ۲۲ساله - دارنده دو مدال جهانی جوانان- با وجود درخشش در میادین معتبری چون کُرکین و الرُسا در روسیه و تورنمنت دارای رنکینگ ساساری ایتالیا، به جمع مدعیان وزن ۸۶کیلو، فراخوانده نشد و حتی پاسخ اعتراض رسمی هیئت کشتی استان مازندران، بی پاسخ ماند. وقتی در تابستان سال ۹۱،رسول خادم -مدیرفنی وقت تیمهای ملی- طی انتشار اطلاعیه ای، از همه اهالی خانواده کشتی درخواست کرد تا طرحی جامع را برای انتخابی تیم ملی ارائه کنند، به جز دو پاسخ، جواب دیگری دریافت نکرد.

انتظارعمومی این بود که تمامی منتقدین و کارشناسان قدم جلو بگذارند و تجارب تاریخی شان را عرضه کنند اما دریغ! سرانجام رسول خادم طرح «فرایند انتخابی تیم ملی» را ارائه کرد و پس از رفع معایبی که مدنظر اعضای شورای فنی بود، از سال ۹۲ تا ۹۷ این طرح اجرا شد. فرایندی که به ویژه در کشتی فرنگی با شیبی ملایمتر، عملی شد و خواسته ای دیرینه را پوشش داد.

در سال های اجرای فرایند مذکور، تمامی تیم های ایران در رشته های المپیکی فرنگی و آزاد از نوجوانان و جوانان تا بزرگسالان لااقل یک بار قهرمان دنیا شدند که این مهم از این پیشتر در هیچ زمانی اتفاق نیفتاده بود. امروز اما کاخ بلند آرزوهای نسل جوان برآمده از فرایند انتخابی، در حال فروریختن است؛ گویی به یاد نمی آوریم که در سالهایی که خبری از انتخابی نبود، سامان طهماسبی و صباح شریعتی راهی جمهوری آذربایجان شدند و سه مدال جهانی و یک مدال المپیک را کسب کردند در شرایطی که با همه  قلبشان تمایل داشتند افتخارآفرینان برای میهن خود باشد.

در نبود رقابت انتخابی تیم ملی، همه کارها بر حسب سلیقه جلو می رود و وقتی روسای بعضی از هیئت های کشتی استانها و یا نمایندگان مجلس و ائمه جمعه حتی نفوذ بیشتری داشته باشند، وزنه انتخاب را به سمت وسوی کشتی گیر خود سنگین می‌کنند. از سوی دیگر، مشاهدات عینی نشان می‌دهد که در هر دو المپیک لندن و ریو، حبیب الله اخلاقی در شرایطی پیراهن تیم ملی را بر تن و ناکام ماند که یکسال بعد و در رقابت‌های قهرمانی جهان ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷ طالب نعمت پور و حسین نوری صاحب مدال طلا و برنز شدند! این در حالی بود که در سال ۲۰۱۶ حسین نوری در تنها وزنی که امکان برگزاری مسابقات انتخابی فراهم شد، در میانه نبردهایی به شدت غیر منصفانه -که شائبه تبانی در آن بود- موفق شد دوبار اخلاقی را شکست دهد اما محمد بنا مطلقا نیم نگاهی هم به سمت او نداشت.

همین داستان به شکل دیگری و پس از بازیهای المپیک ۲۰۰۸ پکن برای سامان طهماسبی و قاسم رضایی هم تکرار شد و ایندو که نخستین مدال آوران تاریخ کشتی فرنگی ایران در جهان در نیمه سنگین وسنگین وزن بودند، در ۲۳ سالگی دیگر راهی به اردوی تیم ملی نداشتند. اگر طهماسبی به باکو رفت و سه مدال جهانی برای آذری‌های تشنه کسب کرد تا در مجموع با کسب ۵مدال جهانی، به نوادر تاریخ کشتی فرنگی بپیوندد، رضایی هم به اندازه تار مویی تا مهاجرت کردن به عراق فاصله داشت که خبر دوپینگ دو ملی پوش ایران در تابستان ۲۰۱۱ همه جا پیچید تا او پس از سه سال آزگار، دوباره رنگ مهربانی ببیند و یکسال بعد در المپیک لندن، یکی از سه طلای تیم رویایی ایران بشود؛ در حالیکه محمد بنا به تاکید او و سامان طهماسبی را تمام شده می‌پنداشت.

سه سال پیش هم اگر رقابت انتخاباتی در کار بود، محمدعلی گرایی می‌توانست تیغ تیز جوهر و استعداد چشمگیر را به رخ بکشد و با غلبه احتمالی برابر همشهری قهرمان المپیک، در المپیک ریو شگفتی ساز شود چرا که او از نظر فیزیکی، روانی و قابلیتهای فنی به مراتب از داور استفانِک صربستانی -که مدال طالی المپیک ریو را کسب کرد- جلوتر بود کما اینکه یکسال بعد با نمایش هایی خارق العاده در پاریس ۲۰۱۷ ،ارائه کننده زیباترین و فنی ترین کشتی ها شد و دنیا را به تحسین هنر بی بدیل و اشتهای سیری ناپذیر واداشت. امسال در کشتی فرنگی قرار نیست مسابقات انتخابی تیم ملی برگزار شود. تهدید اصلی این کار متوجه جوانان شایسته ای است که هم در رقابت های جوانان دنیا دو سال قهرمان شده اند و هم در تورنمنتی معتبر همچون وِهبی امره ترکیه از کشتهی رقبا پشته ساخته اند. پویا ناصرپور، پویا دادمرز، علیرضا نجاتی، میثم دلخانی، امین کاویانی نژاد، هادی ساروی و آرمان علیزاده نام هایی هستند که بیشترین شایستگی و سزاواری را از خود بروز دادهاند؛ در نبود رقابت مستقیم میان مدعیان، این غنچه های باطراوت، نشکفته پرپر خواهند شد؛ تجربه  تلخ المپیک ریو را تکرار نکنیم.