طالبان به‌رغم چهره آشتی‌جویانه‌ای که به جهان نشان می‌دهد، این روزها از تمام امکانات و راه‌هایی که در اختیار دارد استفاده می‌کند تا افرادی را که تهدیدی برای حکومتش می‌‌داند ردیابی کند، حتی به مسجدهای محلی می‌رود یا از ماموران فاسد پلیس استفاده می‌کند تا اطلاعات کسب کند. آبزرورز فرانسه ۲۴ با پنج فعال و روزنامه‌نگار از سراسر افغانستان صحبت کرده است.

چند روز پس از تسلط بر افغانستان، طالبان جست‌و‌جوی خانه‌به‌خانه و روش‌های ایجاد رعب‌ و وحشت برای یافتن افرادی که به چشم تهدید می‌بیند آغاز کرده است. به گزارش ابزرورز فرانسه ۲۴، هم‌زمان با تثبیت قدرت طالبان، جست‌و‌جوی خانه‌به‌خانه در دست‌‌کم چهار شهر در جریان است.

نیروهای این گروه اسلام‌گرا روز چهارشنبه ۲۷ مرداد، سراغ یک روزنامه‌نگار دویچه‌وله رفتند، که اطلاع نداشتند به آلمان رفته است. وقتی نتوانستند این روزنامه‌نگار را بیابند، یکی از اقوامش را به ضرب گلوله کشتند و یکی دیگر را به‌شدت مجروح کردند. به گزارش دویچه‌وله، طالبان به خانه دست‌کم سه روزنامه‌نگار این خبرگزاری حمله کرده است.

بر اساس گزارش اطلاعاتی که برای سازمان ملل تهیه شده و جمعه ۲۹ مرداد منتشر شد، طالبان همچنین برای یافتن افرادی که با نیروهای آمریکا و ناتو همکاری کرده‌اند، به در خانه‌ها می‌رود و ایست‌‌های بازرسی برقرار کرده است. بنا بر این گزارش، طالبان «تعقیب تمام افراد و همکاران رژیم سابق را تشدید کرده است».

این تفتیش‌ها هم‌زمان است با کارزار هدفمند این گروه که مدعی رعایت حقوق زنان در چارچوب اسلام و عفو تمام کسانی است که با نیروهای آمریکایی همکاری کرده‌اند. در اولین نشست خبری طالبان در ۲۶ مرداد، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی این گروه، گفت «اجازه بدهید به شما یادآوری کنم که ما همه را عفو می‌کنیم، زیرا این به‌نفع صلح و ثبات افغانستان است. تمام گروه‌هایی که رودرروی ما ایستادند عفو می‌شوند.»

در حالی که خروج از افغانستان همچنان دشوار است، افرادی که به نیروهای خارجی کمک کرده‌اند، روزنامه‌نگاران و فعالانی که در کشور گیر افتاده‌اند اکنون در وحشت به سر می‌برند که هر آن نیروهای طالبان به در خانه‌هایشان بیایند.

زرقونه (اسم مستعار) فعال حقوق بشر است و از زمان ورود طالبان به شهرش در غرب افغانستان، در جایی مخفی شده است. 

این زن می‌گوید: «در شهرم همه مرا به‌عنوان یک فعال حقوق بشر می‌شناسند. همه مرا در محله و خیابان می‌‌شناسند. وقتی طالبان وارد شهر ما شد، من در خانه دوستی پنهان شدم چون می‌دانستم دیر یا زود سراغمان می‌آیند. یکی دو روز پس از رفتنم، بعضی از همسایه‌ها که با آن‌ها همچنان ارتباط داشتم، گفتند جنگجوهای طالبان به مسجد محل رفته‌اند و از مردم پرسیده‌اند آیا فعال، روزنامه‌نگار یا کسی را می‌شناسند که برای خارجی‌ها کار کرده باشد‌ــ چه برای سازمان‌های مردم‌نهاد باشد چه نیروهای امنیتی خارجی. ظاهرا نیروهای طالبان به آن‌ها گفته بودند وظیفه شرعی و اسلامی آن‌ها است تا این اطلاعات را بدهند.»

«رفتن به مسجد برای کسب اطلاعات برایشان منطقی است، زیرا فکر می‌کنند افرادی که در مسجدند طرفدار و حامی طالبان‌اند. فکر می‌کنند با آن‌ها همکاری خواهند کرد. نمی‌دانم توانسته‌اند نشانی قبلی‌ام را پیدا کنند یا نه. ظاهرا با همین روش، از طریق حامیان طالبان در مسجد، توانسته بودند نشانی یکی از همکارانم را پیدا کنند. در ۱۸ اوت (۲۷ مرداد)، طالبان به خانه همکارم حمله کرد، اما خوشبختانه همکارم و خانواده‌اش مثل من از آن‌جا رفته بودند و خانه خالی بود.»

«طالبان به‌دنبال فعالان، جست‌و‌جوی خانه‌به‌خانه را شروع کرده است. این مساله را رسمی اعلام نکرده‌ و این کار را علنی انجام نمی‌دهد، فقط سعی دارد برای اجتناب از جنجال، با روشی حساب‌شده و دقیق افراد هدف را تعقیب کند و به دام بیندازد.»

مسجدها ابزاری مهم برای طالبان در روند تعقیب و بازداشت مخالفان است. رشید (نام مستعار)، یک فعال حقوق بشر در شمال شرق افغانستان، به ابزرورز گفت یکی از اعضای طالبان با استفاده از مسجد محل به همه اطلاع داده است به دنبال برخی افرادند.   

«امروز (۲۹ مرداد) در نماز جمعه، امام جمعه طالبان در شهر ما علنی گفت ما فهرستی از افرادی داریم که با خارجی‌ها همکاری کرده‌اند. آن‌ها فاسدند. از نمازگزاران درخواست کردند با طالبان همکاری کنند تا روزنامه‌نگاران و فعالان را پیدا کنند. دیگر در افغانستان آینده‌ای ندارم، باید از این‌جا بروم.»

رضا (نام مستعار) یک فعال حقوق بشر در شمال افغانستان است. او می‌گوید: «دوستانم به ما گفته‌اند که برخی ماموران فاسد پلیس شهر ما به استخدام طالبان درآمده‌اند. طالبان با این ماموران کارگروه تشکیل داده است. با استفاده از منابع و پرونده‌های پلیس افغانستان، اطلاعات فعالان و روزنامه‌نگاران را به دست می‌آورند‌ــ کجا زندگی می‌کنند، کجا کار می‌کردند و برای کی کار می‌کردند. طالبان حتی اطلاعات فعالان را از ماموران پلیس می‌گیرد، درباره قومیت، مذهب یا ارتباطشان با احزاب سیاسی.»

«با فهرست‌هایی که به کمک ماموران پلیس درست کرده‌اند، در شهر ما خانه به خانه می‌روند و می‌گردند. هیچ گزینه‌ای نداریم جز این‌که راهی پیدا کنیم و از کشور خارج شویم. اگر بمانم، نه تنها جان خودم بلکه امنیت خانواده‌ام در خطر خواهد بود.»

طالبان در هفته‌های اخیر، چند روزنامه‌نگار افغان را هدف قرار داده است، از جمله نعمت‌الله همت از شبکه تلویزیونی خصوصی غرغشت، که گفته می‌شود از ولایت هلمند ربوده شده است، و طوفان عمر، رییس رادیوی خصوصی پکتیا غژ، که در کابل به ضرب گلوله کشته شد.

اما به گفته برخی شاهدان عینی، طالبان هنوز در تلاش است چهره‌ای آشتی‌جو از خود به نمایش بگذارد و با فعالان و روزنامه‌نگاران ارتباط برقرار کند. احمد (نام مستعار) روزنامه‌نگار است و می‌گوید مقام‌های طالبان در شهر او روزنامه‌نگاران را به جلسه‌ دعوت کرده‌اند تا به آن‌ها اطمینان خاطر بدهند، اما روزنامه‌نگاران مجاب نشده‌اند.

«بعد از این‌که طالبان شهر ما را گرفت، مردم جرات نمی‌کردند از خانه خارج شوند، اما الان ترسشان کمتر شده است. تا الان هنوز نشنیده‌ام کسی در منطقه ما تحت تعقیب باشد، یا تلاش کرده باشند روزنامه‌نگار یا فعالی را دستگیر کنند. به ظاهر، موردی برای ترس نیست. اما در واقع، خیلی ترسناک است. چند روز پیش، فرمانده محلی طالبان تمام روزنامه‌نگاران و فعالان منطقه ما را به شرکت در جلسه‌ فراخواند.»

«رفتیم آن‌جا، و اول وضعیت مساعد و دوستانه به نظر می‌رسید. به ما گفت تا وقتی در چارچوب شرعی و زیر نظارت طالبان عمل کنیم، می‌توانیم به کار ادامه دهیم. اما در میانه جلسه، تعدادی از افراد مسلح وارد اتاق شدند و سلاح‌هایشان را نمایش دادند. پیام دریافت شد: می‌توانید هرکاری می‌خواهید بکنید، اما نباید پا روی دم طالبان بگذارید. من الان بیش از قبل می‌ترسم.»

مصطفی (نام مستعار) روزنامه‌نگاری ساکن شرق افغانستان است و می‌گوید روش‌های طالبان تازگی ندارد.

«شاید بقیه روزنامه‌نگاران و فعالان آن‌قدر جوان باشند که به خاطر نیاورند، اما در دهه ۱۹۹۰، طالبان دقیقا همین کار را کرد. ابتدا، درست رفتار کرد: با مردم از جمله روزنامه‌نگاران و فعالان خوش‌رفتار بود. بعد، وقتی احساس کرد جایگاهش امن و محکم است، روی واقعی‌اش را نشان داد، و همه می‌دانند آن موقع چه کرد. طالبان تغییر نکرده است. ما طالبان میانه‌رو نداریم. آن‌ها دقیقا همان کاری را تکرار می‌کنند که در سال ۱۹۹۶ در منطقه ما کردند.»

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل اعلام کرده است «هیچ راه مشخصی» برای خروج افغان‌هایی که در معرض خطر طالبان زندگی می‌کنند وجود ندارد. پروازهای خروجی از کابل هنوز برقرار است اما دسترسی به فرودگاه و یافتن پرواز برای بسیاری از افراد چالشی عظیم است.