شورای عالی مصالحه، در آستانه برگزاری نشست ترکیه، پیش‌نویس طرح صلح را زیر عنوان «توافق‌نامه صلح افغانستان» در ۱۴ صفحه نهایی کرد. همزمان، دستورالعمل یک صفحه‌ای نشست ترکیه حاوی ۹ ماده که به صورت مشترک از سوی کشورهای ترکیه، آمریکا، قطر و سازمان ملل متحد به هیات‌ دولت افغانستان و طالبان سپرده شده ‌، توسط رسانه‌ها علنی شده است.

نشست ترکیه درباره صلح افغانستان که از آن به عنوان «بن دوم» یاد می‌شود، قرار است در ۲۷ حمل/فروردین ماه جاری، برای ده روز برگزار ‌شود. این نشست را ترکیه میزبانی می‌کند و آمریکا، قطر و سازمان ملل متحد در برگزاری این نشست همکاری خواهد کرد.

Today I was pleased to receive the final draft of the republic's peace proposal finalized & submitted by the sub-Committee of the Leadership Committee of the #HCNR. I thanked the Chairman & members of the committee for their tireless & invaluable work.‎ pic.twitter.com/BjVhuDQJ22

— Dr.‎ Abdullah Abdullah ‪(@DrabdullahCE)‬ April 11, 2021

پیش‌نویس طرح صلح افغانستان دارای چهار بخش شامل «اصول راهنما، نقشه راه، نظام سیاسی آینده و برقراری آتش‌بس» است.

اصول راهنما

اصول راهنما که برای تعدیل قانون اساسی و آینده دولت در نظر گرفته شده حاوی ۱۷ مورد است. در پیش‌نویس طرح صلح آمده است که اسلام دین رسمی افغانستان است، بازگشت مهاجران در اولویت قرار دارد، حقوق اساسی شهروندان بدون تبعیض در قانون اساسی تضمین، نهادهای عمومی و امنیتی تقویت و این کشور سیاست خارجی بی‌طرفانه مثبت خواهد داشت. در اصول راهنما تاکید شده است که قانون اساسی فعلی این کشور حفظ و بخش‌های آن تعدیل شود و قانون اساسی زمینه انتخابات آزاد و شفاف را برای تعیین رهبری سیاسی ملی و محلی فراهم کند.

نقشه راه سیاسی

در پیش‌نویس طرح صلح آمده است که «نقشه راه سیاسی دارای دو گزینه الف و ب است. گزینه الف که از آن به عنوان حکومت صلح یاد می‌شود، مستلزم حفظ بیشتر نهادها از جمله رهبری دولت است. اما گزینه «ب» که از آن به عنوان دولت انتقالی صلح تعبیر شده با تغییر نسبی ساختار همراه خواهد بود.»

گزینه «الف» همان طرح صلح اشرف غنی است که اخیرا علنی شد و این طرح سه مرحله‌ای برای عبور از جنگ به صلح عادلانه ارائه شده است که شامل توافق سیاسی، حکومت صلح و دولت پس از صلح است.

گزینه دوم، دولت انتقالی صلح است. این گزینه دارای جزییات بیشتر بوده و در آن آمده است: «دولت انتقالی صلح، پس از امضای توافق‌نامه تشکیل خواهد شد. دولت صلح تا زمان انتقال قدرت به یک دولت دایمی، بر اساس تعدیل قانون اساسی و انتخابات ملی به کار خویش ادامه خواهد داد. مدت کار دولت انتقالی صلح از زمان امضای این توافق‌نامه، حداکثر سه سال و حداقل آن در جریان مذاکرات مشخص خواهد شد. مدت توافق‌شده کار دولت انتقالی صلح قابل تمدید نیست و این دولت در پایان دوره کاری، قدرت را به دولت منتخب انتقال می‌دهد.»

چنانچه در پیش‌نویس آمده، دولت انتقالی صلح شامل «قوه اجرائیه؛ شورای ملی و قوه قضائیه» است. قوه اجرائیه در برگیرنده رییس‌جمهور با چهار معاون شامل یک زن؛ صدراعظم با چهار معاون شامل یک زن و همچنین وزرای کابینه، رؤسای ادارات مستقل خواهد بود. قوه قضاییه نیز شامل دادگاه عالی و محاکم استیناف و ابتدائیه است. در پیش‌نویس آمده است که دولت انتقالی صلح دارای «شورای فقه اسلامی، شورای عالی دولت، دیوان عالی قانون اساسی و کمیسیون برای تعدیل قانون اساسی خواهد بود.»

در این پیش‌نویس، ۱۱ مورد را به عنوان وظایف اساسی دولت انتقالی صلح در نظر گرفته‌اند. ملکی‌سازی/غیرنظامیان و ادغام نیروهای مسلح، اخراج جنگ‌جویان خارجی در شبکه‌های تروریستی، سرشماری نفوس، تعیین کمیسیون تعدیل قانون اساسی و قانون انتخابات، تعیین اعضای کمیسیون انتخابات، برگزاری انتخابات شوراهای ولسوالی، ولایتی، شورای ملی و شهرداری‌ها، برگزاری لویه جرگه تعدیل قانون اساسی، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و بازگشت مهاجران از جمله وظایف عمده دولت انتقالی صلح است.

 نظام سیاسی آینده

بخش سوم پیش‌نویس طرح صلح افغانستان در مورد نظام سیاسی آینده است. در پیش‌نویس آمده است که نظام سیاسی پس از دولت انتقالی صلح مبتنی بر اراده مردم خواهد بود که براساس اصل یک نفر یک رای ایجاد خواهد شد. برای انواع نظام سیاسی دو گزینه پیشنهاد شده است: اول، نظام ریاستی شامل رییس‌جمهور با چهار معاون؛ دوم، نظام پارلمانی شامل صدراعظم با چهار معاون. هر دو نظام دو ویژگی اساسی دارد و آن این است که صلاحیت‌ها به صورت افقی و عمودی در سطح ملی و محلی به صورت «معقول و موثر بین نهادهای دولتی توزیع خواهد شد» و همچنین «معاونان رییس دولت در قانون اساسی جدید بدون شماره‌گذاری» مشخص خواهد شد.

ختم جنگ

بخش چهارم پیش‌نویس طرح صلح دولت افغانستان در مورد ختم جنگ است. در این طرح آمده است که با آغاز مذاکرات، آتش‌بس موقت سراسری از سوی طرفین مذاکره اعلام می‌شود و طرف‌های مصالحه با امضای توافق‌نامه مطابق به چارچوب روی پایان جنگ توافق کنند.

در پیش‌نویس تاکید شده است که طرفین پس از امضای توافق‌نامه در خلال ۲۴ ساعت هرگونه عملیات تهاجمی نظامی و فعالیت‌های خصومت‌آمیز علیه یکدیگر را اعلام و عملی کنند و هیچ یک نباید تحت هیچ شرایطی نیروها و افراد مرتبط به یکدیگر را مورد حمله قرار دهد.

گروه طالبان تاکنون طرح صلح خود را علنی نکرده‌اند. از سوی دیگر، کشورهای ترکیه، آمریکا، قطر و سازمان ملل متحد دستورالعمل مشترک نشست ترکیه را به هیات دولت افغانستان و طالبان سپرده است.

دستورالعمل نشست ترکیه    

در دستورالعمل نشست ترکیه آمده است که دو طرف موافق‌اند که به طور مشترک بدون اتهام با روحیه مسالمت‌آمیز جهت دستیابی به هدف مشترک برای رسیدن به صلح و ثبات کار می‌کنند. در این دستورالعمل گفته شده است که اسلام دین رسمی افغانستان است و دو طرف به یک حکومت مشارکتی، فراگیر، قابل‌ قبول و پاسخگو برای مردم افغانستان متعهد است. در دستورالعملی که نسخه آن توسط رسانه‌ها منتشر شده، آمده است: «ما توافق می‌کنیم که به ‌سرعت جهت دستیابی به یک مشارکت سیاسی که شامل یک اداره انتقالی قابل قبول متقابل برای یک دوره معین که بتواند منجر به حکومت جدید دائمی و پایان قطعی منازعه گردد، اقدام نماییم.»

 همچنین در این دستورالعمل تاکید شده است که تنوع گسترده در افغانستان یک منبع «قوت و افتخار» است و این امر در ترتیبات سیاسی آینده باید در نظر گرفته شود و حقوق همه شهروندان بدون هرگونه تبعیض در« چارچوب ارزش‌های اسلامی و در همخوانی با موازین بین‌المللی افغانستان» در نظر گرفته شده و حمایت خواهد شد.

در دستورالعمل ۹ ماده‌ای نشست ترکیه تاکید شده که افغانستان با حامیان بین‌المللی به‌منظور توسعه این کشور همکاری خواهد کرد و همچنین افغانستان روابط دوستانه را با همسایگان، کشورهای منطقه و جامعه بین‌المللی ایجاد کند.

در ماده نهم دستورالعمل گفته شده است که هیات مذاکره‌ کننده دولت افغانستان پس از بررسی این اصول پیشنهاد کرده است که «کشورهای منطقه و همسایه، از ورود جنگ‌جویان خارجی به افغانستان باید جلوگیری کنند، سرنوشت و آینده سیاسی افغانستان را باید انتخابات آزاد و شفاف تضمین ‌کند» و برای جلوگیری از آغاز جنگ داخلی پس از صلح، توافق‌نامه صلح باید تضمین شود.