آیا دولت درحال زمینهچینی برای افزایش قیمت بنزین است؟
حسن روحانی رئیس جمهور ایران بهتازگی در یک سخنرانی گفته است «چه اشکالی دارد بنزین را برای رانندهای که خوب رانندگی میکند و کسی که خوب رانندگی نمیکند، دو نرخی کنیم. در کشور ما سوخت نرخ ثابتی دارد. در دنیا روز تعطیل یک نرخ دارد، موقع شلوغی یک نرخ دارد.»
این اظهارات از سوی رسانههای داخلی بهعنوان «پیش درآمدی برای افزایش قیمت بنزین» تعبیر شده است، اگرچه محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه اخیرا اعلام کرد که «برای افزایش قیمت بنزین اکنون برنامه مشخصی نداریم و هرگونه تصمیمی اطلاعرسانی و اعلام میشود».
با اینحال، آقای نوبخت ۱۲ آبان ماه اعلام کرده بود که «درآمد این کشور به یک سوم کاهش پیدا کرده است». نفت که سهمی ۶۰ درصدی در کل صادرات کشور دارد، با تحریمها مواجه است. صادرات نفت و میعانات گازی ایران از ۲/۵ میلیون بشکه در روز به کمی بیش از ۱ میلیون بشکه سقوط کرده و آخرین آمار بانک مرکزی نیز حاکی است که درآمدهای گمرکی و مالیات در نیمه اول سال جاری به شدت افت داشته، بهطوریکه کسری تراز عملیاتی و سرمایهای دولت در این مدت به بیش از ۳۷ هزار میلیارد تومان رسیده است.
اگرچه ایران یکی از کشورهای صادرکننده نفت است، اما سالهاست که برای نیاز داخلی خود بنزین وارد میکند. سال گذشته ایران بهطور متوسط روزانه ۱۲/۶۳ میلیون لیتر بنزین وارد کرده است.
بر اساس آمارهای رسمی وزارت نفت، میزان تولید بنزین کشور در نیمه اول سال جاری خورشیدی نسبت به سال گذشته حدود ۱۳ میلیون لیتر افزایش یافته است، اما با توجه به رشد سالانه مصرف بنزین، فعلا ایران به واردات بنزین ادامه میدهد.
از سال گذشته تاکنون، دو فاز پالایشگاه ستاره خلیجفارس راهاندازی شده است، اما مقامات ایران به دفعات گفتهاند که در صورت مهار نشدن رشد مصرف بنزین، خودکفایی در این زمینه ممکن نخواهد بود.
بر اساس گزارش «گلوبال پترول پرایس» ایران بعد از ونزوئلا کمترین قیمت بنزین را دارد. افت چشمگیر ارزش ریال در مقابل دلار طی سال جاری خورشیدی نیز باعث شده است که اختلاف قیمت بنزین در ایران و کشورهای همسایه به ۶ تا ۱۰ برابر برسد.
قیمت بنزین در ونزوئلا که با تورمی «یک میلیون درصدی» دست به گریبان است و ارزش پول آن با سرعتی سرسام آور سقوط میکند، حدود یک سنت است.
بر اساس آمارهای آژانس بینالمللی انرژی، ایران طی سال گذشته ۱۶/۵ میلیارد دلار یارانه به سوختهای مایع، از جمله بنزین پرداخت کرده است.
ایران به غیر از سوخت مایع، حدود ۲۸/۶ میلیارد دلار نیز به گاز و برق یارانه پرداخت کرده و در مجموع بزرگترین پرداختکننده یارانه انرژی جهان شده است.
افزایش قیمت بنزین، در حالی که بنابر اذعان مقامات جمهوری اسلامی «سفرههای مردم کوچکتر شده است»، همچنین اوج گرفتن نرخ تورم نقطه به نقطه به بالای ۳۵ درصد، میتواند باعث نارضایتی اجتماعی شود.