روزنامه بریتانیایی گاردین، درمورد جزئیات اختلاف‌‌نظر شدید در دولت بریتانیا پیرامون پرداخت مبلغ ۴۰۰ میلیون پوند بدهی این کشور مربوط به یک قرارداد نظامی با ایران در ازای آزادی نازنین زاغری‌رتکلیف، شهروند ایرانی-بریتانیایی زندانی در ایران، گزارشی اختصاصی منتشر کرده است.

بنا به گزارش سه‌شنبه هفتم خردادماه این روزنامه، وزارت دفاع بریتانیا با درخواست وزارت خارجه این کشور برای پرداخت این مبلغ مخالفت و اعلام کرده است که «آمادگی پرداخت این مبلغ به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را ندارد».

بنابر این گزارش،‌ اهمیت این موضوع در این است که اگر این مبلغ  به ایران منتقل می‌شد، احتمال آزادی نازنین زاغری‌رتکلیف، ‌شهروند ایرانی-بریتانیایی زندانی در ایران، افزایش پیدا می‌کرد.

مقام‌های ایرانی ارتباط مستقیم بین پرداخت این مبلغ و سرنوشت زاغری را تایید نکرده‌اند. با این حال، آن‌ها به صورت محرمانه این بدهی را یکی از دلایل نبود اعتماد بین تهران و لندن اعلام کرده‌اند.‌

منابعی در وزارت دفاع بریتانیا گفته‌اند که مایکل فالون و گوین ویلیامسون، وزرای دفاع پیشین این کشور، با آزادسازی و انتقال این مبلغ مخالفت کرده‌ و گفته‌اند که آمادگی انتقال آن را ندارند، چرا که نهایتا این پول به‌دست «نیروهای نظامی مخرب» ایرانی خواهد افتاد که تصمیم دارند آن را برای اهداف خود در یمن، ‌لبنان و سوریه خرج کنند.  

این نخستین‌بار است که چنین انگیزه روشن سیاسی و حقوقی به‌عنوان دلیل مخالف وزارت دفاع بریتانیا برای پرداخت این بدهی، مطرح می‌شود.

بریتانیا و ایران استدلال‌های حقوقی خود درمورد موضوع پرداخت این بدهی را هفته گذشته در دادگاه عالی بریتانیا مطرح کرده‌اند و این دادگاه به‌زودی تصمیم خود را درمورد پرونده اعلام خواهد کرد.  

بعضی از مقام‌های دولت بریتانیا استدلال کرده بودند که این کشور پرونده را در دادگاه داوری بین‌المللی باخته و این مبلغ را به ایران بدهکار است و باید تمایل به همکاری خود را نشان می‌داده است.

وکلای ریچارد رتکلیف، همسر نازنین زاغری، به‌طور مداوم وزرای بریتانیا را تحت فشار گذاشته‌ بودند تا راه‌هایی را برای پرداخت این بدهی به یک نهاد دولتی دیگر در ایران، به‌جز وزارت دفاع آن کشور و یا پرداخت از طریق کانال‌های بشردوستانه را مورد بررسی قرار دهند.

نازنین زاغری در فرودین‌ماه سال ۱۳۹۵ هنگام بازگشت به بریتانیا در فرودگاه بین‌المللی تهران بازداشت شد. دادگاه انقلاب تهران او را به اتهام «توطئه برای تضعیف نظام» به پنج سال زندان محکوم کرد. زاغری هم‌اکنون در زندان اوین تهران دوران محکومیت خود را می‌گذراند.

به گفته ریچارد رتکلیف، همسرش نازنین زاغری، او در حال حاضر تحت فشارهای روحی قرار دارد و از بیماری افسردگی رنج می‌برد.

قرارداد نظامی پیش از انقلاب ۵۷ و اختلاف درباره بازپرداخت مبلغ

در ادامه گزارش روزنامه گاردین به گزارش هفته گذشته نشریه ساندی‌تایمز اشاره شده است که این روزنامه در آن توانست با کسب موافقت دادگاه، به انتشار جزییات جدل چنددهه‌ای ایران و بریتانیا بپردازد.

این جدل بر سر یک قرارداد بین وزارت دفاع ایران و بریتانیا در دهه ۱۹۷۰ میلادی است؛ قراردادی که برای فروش بیش از ۱۵۰۰ تانک چیفتن و ماشین‌های زرهی به شاه ایران بسته شده بود. در اواسط دهه ۱۹۷۰، پیش از سقوط حکومت پهلوی، دولت ایران ده‌ها میلیون پوند به عنوان پیش‌پرداخت این قرارداد نظامی در اختیار بریتانیا قرارداد. با روی کار آمدن جمهوری اسلامی این قرارداد نظامی معلق ماند؛ اما بریتانیا رقم‌های پیش‌پرداخت این قرارداد را به دولت جدید ایران بازنگرداند.

ایران داوری پیرامون این پرونده را در خردادماه سال ۲۰۰۱ در اتاق بازرگانی بین‌المللی در لاهه پیروز شد، اما طرف بریتانیایی درباره میزان مبلغ درخواست استیناف کرد. هم اکنون نیز بین دو کشور درباره سود این مبلغ اختلاف‌نظر وجود دارد. وزارت دفاع بریتانیا می‌گوید حتی اگر توافقی بر سر مبلغ به دست آید، به دلیل تحریم‌های اروپا نمی تواند این پول را بپردازد.

جرمی هانت، ‌وزیر خارجه بریتانیا، در مصاحبه روز سه‌شنبه با رادیو۴ بی‌بی‌سی گفته بود که زاغری از سوی ایران به عنوان «گروگان دیپلماتیک» مورد استفاده قرار می‌گیرد.

او توضیح داد: «مشکل این‌ است که اگر شما پول آزادی یک نفر را که اسیر شده است پرداخت کنید، ممکن است آن شخص آزاد شود، اما دفعه بعد که آن‌ها چیز دیگری می‌خواهند، یک نفر دیگر را به اسارت می‌گیرند.»