بیش از چهار ماه از آغاز شیوع ویروس کرونا در جهان می‌گذرد، هنوز هیچ داروی قطعی برای درمان ابتلا به این ویروس ساخته نشده است؛ با این حال اخبار منتشر شده در روزهای اخیر امیدواری‌هایی را برای ادامه صدها تحقیقات بالینی در جهان در این زمینه به وجود آورده است.

دانشمندان جهان برای ساخت داروی کرونا، شیوه‌هایی را چون مسدود کردن ورود ویروس به داخل سلول‌ها، جلوگیری از تکثیر سلول در بدن و مدیریت واکنش سیستم ایمنی بدن به این ویروس، آزمایش می‌کنند.

بر اساس گزارش یک سایت اینترنتی کووید ترایلز (covid-trials) که اطلاعات خود را از نشریه معتبر پزشکی «لانست» می‌گیرد، اکنون بیش از هزار آزمایش بالینی در سراسر جهان در زمینه ساخت داروی کرونا در حال انجام است و بیشترین تحقیقات مربوط به چین و سپس آمریکاست.

رقابت برای ساخت چنین دارویی به حدی تنگاتنگ و فشرده است که گاهی پروتکل‌های رایج در این زمینه نادیده گرفته می‌شود؛ از انتشار فوری نتایج روی اینترنت بدون اعتبارسنجی‌های متداول تا صدور مجوزهای اضطراری و خارج از نوبت.

فلورانس آدر، مدیر پروژه دیسکاوری اروپا که در تلاش برای ساخت داروی کروناست، این رقابت فشرده را «اپیدمی تحقیقات» نامیده، اما تاکید کرده که بسیاری از این تحقیقات به دلایلی از جمله کمبود بیمار، در نطفه خفه شده و برخی از روش‌های تحقیقی نیز چندان معتبر نیست.

با این حال او گفت در «تحقیقات بزرگ» که با حضور بسیاری از محققان انجام می‌شود، تلاش می‌شود که معیارهای سختگیرانه علمی قربانی «امیدهای واهی» نشوند.

در این شرایط برخی کشورها مجوز استفاده اضطراری از داروی ضدویروس رمدسیویر را که پیشتر برای درمان ابتلا به ویروس ابولا ساخته شده بود، صادر کردند.

با وجود انتقادهایی که درباره این دارو مطرح است از جمله عدم تاثیر در کاستن احتمال مرگ ناشی از ابتلا به کرونا، طرفداران استفاده از آن می‌گویند که چنین دارویی به کمتر شدن بار موجود بر روی بیمارستان‌ها می‌انجامد.

برخی محققان می‌گویند که رمدسیویر بر موارد خفیف ابتلا به ویروس کرونا موثر است و در مورد کسانی که بیماری کووید-۱۹ در آنان به مرحله پیشرفته رسیده، تاثیر چندانی ندارد.

اما در مقابل، داروی دیگری که امیدواری‌هایی را برای درمان موارد حاد ابتلا به ویروس کرونا ایجاد کرده، داروی توسیلیزومب است.

این دارو بر روی بیمارانی موثر است که بیش از آن که از ویروس آسیب دیده باشند، برخی از اعضای بدنشان از عکس‌العمل خارج از کنترل سیستم ایمنی بدن در حال آسیب دیدن است. 

این دارو در برخی از کشورهای اروپایی مثل ایتالیا و فرانسه مورد آزمایش قرار گرفته و اواخر ماه آوریل یک گروه بیمارستانی در پاریس اعلام کرد که توسیلیزومب «به طور معنادار» خطر مرگ را در بیماران حاد مبتلا به ویروس کرونا کاهش داده است. با این حال، تعداد بیماران بهبودیافته یا جزئیات بیشتر در این زمینه هنوز منتشر نشده است.

به غیر از آنتی‌بادی‌هایی که در کشورها مختلف مثل اسرائیل و هلند در حال ساخت است، داروی هیدروکسی کلروکین که در اصل برای درمان مالاریا ساخته شده، هم مورد استفاده قرار گرفته است. اما تاثیرپذیری این دارو نیز قطعی نیست و حتی گزارش‌های مبنی بر وخیم‌تر شدن حال برخی از مبتلایان در اثر استفاده از این دارو نیز منتشر شده است.

همچنین تحقیقاتی درباره ترکیب دو داروی ضد ویروس ایدز، ریتوناویر و لوپیناویر، در حال انجام است که هنوز نتایج قطعی آن منتشر نشده است. 

پیشتر در نوزدهم ماه مارس، پژوهش دانشمندان چینی در این زمینه در ژورنال پزشکی «نیوانگلند» منتشر شد که نه کاهش در مدت درمان و نه کاهش در میزان مرگ و میر در آن تضمین نشده بود.

با این حال نتایج یک تحقیق دیگر در هنگ‌کنگ که به تازگی در نشریه معتبر لانست منتشر شده، نشان می‌دهد ترکیب دو داروی ضدویروسی دیگر، ریباویرین و اینترفرون بتا، دوره حضور ویروس در بدن را به میزان پنج روز کاهش می‌دهد.

تزریق پلاسمای خون مبتلایان بهبود یافته، به بدن بیماران کووید-۱۹ نیز یک روش دیگر است. هدف پزشکان از این روش، تسریع در از بین بردن ویروس در بدن بیماران و کاهش آسیب‌های ناشی از این ویروس است. اکنون این روش در بسیاری از کشورها از جمله آمریکا، فرانسه، چین، اتریش و حتی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

اما برخی محققان می‌گویند که میزان تاثیرگذاری چنین روشی بستگی به پلاسمای خون فرد بهبودیافته دارد. همچنین در این روش، خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر و عوارض دیگر نیز وجود دارد.

در نهایت این که ده‌ها آزمایش بالینی دیگر نیز در جریان است که تاکنون کمتر مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است، از جمله روش بررسی داروهای موجود برای اهداف درمانی جدید (Drug Repositioning) که بر روی داروهایی انجام می‌شود که پیشتر ساخته شده و در بازار دارو نیز موجود است.

به عنوان نمونه، بر اساس این روش تاکنون داروی کلرپرومازین در فرانسه آزمایش بالینی شده است. این دارو در اصل برای درمان اختلالات شدید روانی به کار می‌رود. مدافعان چنین روشی معتقدند که این روش به دلیل وجود داروها از قبل، هم سریع‌تر است و هم مسمومیت دارویی در پی ندارد.