آیا همه به دوز سوم واکسن کرونا نیاز دارند؟ نظر دانشمندان در این زمینه چیست؟
برخی برای تصمیمگیری در مورد تزریق دوز سوم واکسن کرونا تردید دارند، در حالی که بعضی دیگر خود را برای آن آماده میکنند. در این ماین، پیغامهای ضدونقیض مقامهای بهداشت عمومی نیز به رفع سردرگمی افراد کمکی نمیکند. وال استریت ژورنال با استناد به توصیههای دانشمندان به راهنمایی در این زمینه پرداخته است.
هماکنون در آمریکا تزریق دوز سوم واکسنهای فایزربیونتک و مدرنا تنها برای کسانی که سیستم ایمنی بسیار ضعیفی دارند، تجویز شده است. اگر چه افراد دیگری نیز موفق به دریافت دوز سوم واکسن کرونا شدهاند.
دولت جو بایدن ماه گذشته اعلام کرد که دوزهای سوم واکسن کرونا از ۲۰ سپتامبر در اختیار افراد بیشتری قرار خواهد گرفت. اما سازمانهای تنظیمکننده دارو اعلام کردهاند که بررسی دادهها ممکن است بیشتر طول بکشد و شاید تجویز آن را تنها به گروههای خاص و یا واکسنهای مشخصی محدود کند.
دانشمندان و پزشکان میگویند تزریق دوز سوم به احتمال زیاد هیچ ضرری ندارد. اما بحث بر سر این است که تزریق دوز سوم برای کسانی که مشکل ضعف و نقص ایمنی ندارند چقدر میتواند مفید باشد.
بهگفته بسیاری دانشمندان، بهغیر از افزایش موارد ابتلا به گونههای جدید در میان افراد واکسینهشده، تزریق فقط دو دوز واکسن به تنهایی از بستری شدن بیماران مبتلا به کرونا و مرگومیر ناشی از آن پیشگیری میکند و ضرورت تزریق عمومی دوز سوم واکسن چندان مشخص نیست.
اما برخی دیگر میگویند مصونیت ایجادشده از تزریق دوز سوم واکسن کرونا، حتی برای افراد سالم و بدون بیماریهای زمینهای نیز فواید بسیاری دارد. از جمله مواردی که در زیر میآید.
مصونیت قویتر برای سالمندان
مطالعات نشان میدهد کاهش اثربخشی واکسن منجر به افزایش موارد خفیف تا متوسط ابتلا به کرونا میشود. اما هنوز مشخص نیست که این افزایش به دلیل گذشت زمان است یا گونه بسیار مسری دلتا و یا هر دو. بسیاری از دانشمندان میگویند هیچ شواهد قطعی وجود ندارد که نشان دهد کاهش ایمنی افراد واکسینه، منجر به افزایش گسترده آمار بستری شدن یا مرگومیر در اثر کرونا میشود.
به گفته دانشمندان، سالمندان، افراد ضعیف و یا افرادی که در گروههای پرخطر قرار دارند، بیشترین نیاز را به دوز سوم واکسن کرونا دارند. دیوید تاپهم، استاد میکروبشناسی و ایمنیشناسی در مرکز پزشکی دانشگاه روچستر در آمریکا، میگوید: «سالمندان واکنش ایمنی کمتری به دوز اول نشان میدهند، که ممکن است باعث شود ایمنی آنها سریعتر کاهش یابد.» این گروه سنی همچنین اکثریت مبتلایان بستریشده در میان افراد واکسینه را تشکیل میدهند؛ که البته هنوز بخش کوچکی از آمار کل بستریهاست.
رابرت واکتر، رییس دانشکده پزشکی دانشگاه کالیفرنیا، سان فرانسیسکو، میگوید دادههای کافی وجود دارد که نشان میدهد دوز سوم واکسن فایزرمیتواند به محافظت از افرادی که در خطر پیامدهای وخیمتر ابتلا به ویروس قرار دارند، مانند افراد ۶۰ سال به بالا، کمک کند. دوز سوم همچنین به افرادی که در معرض خطر انتقال آن به افراد آسیبپذیر، مانند کارکنان خدمات بهداشت و درمان و خانه سالمنداناند، نیز کمک میکند.
افراد سالم و جوانتر چطور؟
کاملا مشخص نیست که تزریق دوز سوم برای جوانان و افراد سالم چقدر ضروری است. برخی دانشمندان توصیه میکنند بدون افزایش قابل توجه عوارض شدید ناشی از ابتلای حاد در افراد واکسینه، باید فعلا برای تزریق دوز سوم دست نگه داشت. سعد عمر، مدیر موسسه بهداشت جهانی دانشگاه ییل، میگوید: «هنوز نمیدانیم آیا دریافت چندین دوز، آن هم به این زودی، ضرر دارد یا خیر.»
پيچيدگي سيستم ايمني بدن، ارزيابی تاثير دوز سوم را دشوار میكند. به گفته متخصصان ایمنیشناسی، سطح پادتنهای تولید شده در بدن، پس از دریافت هرگونه واکسن یا ابتلا به هر عفونت ویروسی بهمرور کاهش مییابد. اما همانقدر از پادتنها که در بدن باقی میماند معمولا از کیفیت بالاتری برخوردار است ، بنابراین برای مقابله با بیماریها به مقدار کمتری از آنها نیاز است.
از طرفی برخی شرکتها هماکنون در حال کار کردن بر روی تولید واکسنی مخصوص برای مقابله با سویه دلتا هستند.
بهباور این متخصصان، هر سویه جدی، بهاحتمال زیاد از مشتقات دلتا خواهد بود، بنابراین شاید برخی فکر کنند بهتر است اندکی برای تولید واکسن یادآوری ویژه گونه دلتا دست نگه دارند.
از طرفی برخی دیگر از دانشمندان معتقدند ایجاد هرگونه ایمنی بیشتر بیخطر و برای مقابله با ویروس مفید است. ابتلا به ویروس حتی به صورت خفیف یا متوسط می تواند یک هفته فرد را بیمار کند و در مواردی منجر به این شود که فرد از علائم طولانیمدت بیماری یا به اصطلاح «کووید طولانی» رنج ببرد. پس چرا بدون خطر و هزینه این کار را نکنیم؟
محافظت از افراد واکسینه نشده و کودکان
دوز سوم واکسن کرونا همچنین میتواند به کاهش انتقال ویروس به کودکانی که هنوز واجد شرایط تزریق واکسن نیستند کمک کند. به عقیده برخی متخصصان آسیبشناسی و ایمنیشناسی، با پیدایش گونه دلتا، تزریق دوز سوم در بزرگسالان از ابتلا به ویروس و انتقال آن به کودکانی که هنوز واکسینه نشدهاند و ممکن است در صورت ابتلا با خطرات جدیتری روبرو شوند، جلوگیری میکند.
از طرفی برخی کارشناسان و مشاوران امور بهداشت عمومی میگویند هنوز جمعیت عظیمی از مردم جهان کاملا واکسینه نشدهاند و اولویت باید برای کسانی که هیچگونه واکسنی دریافت نکردهاند، چه در داخل آمریکا و چه در خارج از آمریکا، در نظر گرفته شود.
ربکا وورتز، مدیر بخش سیاستهای بهداشت عمومی در دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه مینهسوتا در آمریکا، میگوید: «ایمنی ما در مقابل ویروس در گرو ایمنی همه مردم جهان است. احتمال پیدایش سویههای مختلف در میان افراد واکسینه وجود دارد و ما شاهد این بودهایم که این گونهها با چه سرعتی گسترش مییابند.»
سازمان بهداشت جهانی نیز اخیرا با تاکید بر دستورالعملهای خود، اعلام کرد که کشورهایی که دارای مقادیر زیادی واکسناند باید تزریق دوزهای تقویتکننده را تا پایان سال ۲۰۲۱ متوقف کنند و واکسنهای بیشتری در اختیار کشورهای فقیر قرار دهند.
بنا بر پیشبینی دیوید تاپهم، استاد میکروبشناسی و ایمنیشناسی در مرکز پزشکی دانشگاه روچستر در آمریکا، به نظر میرسد که در نهایت، ویروس عامل کووید -۱۹، مانند سایر ویروسهای کرونا، به بخشی از مجموعهبیماریهای عفونیتنفسی فصلی تبدیل خواهد شد.
او میگوید: « در نهایت امیدواریم که این امر به یک پدیده عادی تبدیل شود و همه از سطحی از ایمنی برخوردار شوند که آنها را از ابتلای حاد به این بیماری مصون نگه دارد. در نهایت کودکان نیز بدون نیاز به دوز یادآوری به مصونیتی دست مییابند که تا بزرگسالی ادامه مییابد.»