روزنامه اکونومیست، در آستانه انتخابات ۳ تیر ترکیه، تحلیلی منتشر کرده است در رابطه با تأثیر قابل توجه رأی مناطق کردنشین در نتیجه انتخابات آن کشور.  

اکونومیست می‌نویسد، این روزها صدها آپارتمان جدید بر ویرانه‌های نصیبین، شهری کردنشین در جنوب‌شرقی ترکیه، ساخته شده است. دولت تمام تلاش خود را برای بازسازی ویرانه‌ها به‌کار گرفته، اما آثار درگیری وحشتناک میان ارتش و افراد وابسته‌به حزب کارگران کردستان (پ ک ک) که در فاصله سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ جان هزاران نفر را گرفت، در بسیاری نقاط شهر قابل مشاهده است. یک‌سوم از شهر، چیزی حدود ۶هزار ساختمان، هنگام محاصره شهر توسط هلی‌کوپترها و تانک‌های ارتش در آن زمان ویران شد که هنوز آثارش قابل مشاهده است و حفره‌های ناشی‌از اصابت گلوله‌ها به دیوار‌ خانه‌ها و مناره‌های مساجد، اینجا و آنجا دیده می‌شود. تنها در اکتبر سال گذشته، کارگران یک جسد دیگر را کشف کردند. جنگ که با حملات تروریستی ازسوی پ‌ک‌ک همراه بود، به پایان رسیده است، اما ترس همچنان ادامه دارد و مردم محلی در مورد آن، کمتر آشکارا صحبت می‌کنند.

نویسنده اکونومیست معتقد است  که درانتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری و پارلمان ۳ تیر (۲۴ ژوئن)، شهرهایی مانند نصیبین ممکن است تقدیر کل ترکیه را تعیین کنند. به بیان دیگر، این‌که مخالفان اردوغان بتوانند کنترل ریاست‌جمهوری و پارلمان را از دست او و حزب عدالت و توسعه (آک پارتی) بگیرند، تا حد زیادی به رأی مناطق کردنشین بستگی دارد.

کردها در ترکیه حدود ۱۵میلیون نفرند؛ کردهای جنوب‌شرقی، کردهای سکولار تمام ترکیه، همچنین برخی گروه‌های چپ‌ و لیبرال‌‌ها در انتخابات به حزب دموکراتیک خلق‌ها (ه د پ) رای می‌دهند. با این حال، بسیاری از کردهایی که در سایر نقاط زندگی می‌کنند، ازجمله کودکان و نوه‌های روستاییانی که در جنگ دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی میان ارتش و پ‌ک‌ک به سایر نقاط ترکیه کوچ کرده‌اند، اکثرشان در فرهنگ ترکی آسیمیله (جذب) شده‌اند و در بسیاری موارد به آک‌پارتی رأی می‌دهند. کردهای مذهبی نیز چنین‌اند.

اکونومیست می‌‌نویسد که «ه‌ د پ» در انتخابات پیش رو، از ائتلاف میان بقیه احزاب اپوزیسیون جدا گذاشته شده و بنابراین مطابق قانون انتخابات ترکیه، احتیاج به دست‌کم ۱۰درصد از کل آرا دارد تا بتواند به‌عنوان حزب، وارد پارلمان شود. اگر «ه د پ» موفق به کسب حداقل ۱۰درصد نشود، آک‌پارتی اکثریت بزرگ خود را در مجلس حفظ خواهد کرد؛ ولی اگر این حزب از آستانه جادویی عبور کند، پارلمان ممکن است دست مخالفان بیفتد و به صحنه صف‌آرایی مخالفان دربرابر اردوغان تبدیل شود.

رأی کردها همچنین می‌تواند در انتخابات ریاست‌جمهوری تعیین‌کننده باشد. در دور اول انتخابات، اکثریت کردها برای رأی‌دادن به صلاح‌الدین دمیرتاش که متهم به ۱۴۲ سال زندان شده و ۱۹ ماه گذشته با اتهامات پوشالی چون «تبلیغ برای ترور» در زندان بوده است، تردیدی ندارند. ولی اگر همان‌طور که بسیاری نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد، انتخابات به دور دوم کشیده شود، کردها احتمالاً مجبور خواهند بود که بین اردوغان و محرم‌ اینجه، نامزد اصلی مخالفان از حزب سکولار جمهوری‌خواه مردم، یکی را انتخاب کنند.

برای کردها در چنین وضعیتی، انتخاب به آن اندازه که ممکن است در نگاه اول به‌نظر برسد، ساده نیست. اردوغان نامزد اصلی گروهی بزرگ است که درعین‌حال فاصله‌اش با رقیب‌ بسیار کم است. برخی کردها همچنان اردوغان را به‌عنوان نمادی از اصلاحات می‌بینند؛ رهبری که برای آن‌ها استفاده از زبان کردی و پیروی از آداب و رسوم خود بدون آزار و اذیت پلیس را آسان‌تر کرد.

برخی همچنان امیدوارند آقای اردوغان مذاکرات با پ‌ک‌ک را که  یک دهه پیش شروع کرده بود، اما در سال ۲۰۱۵ بدان خاتمه داد، دوباره از سر بگیرد (۲۰۱۵ همان سالی است که اردوغان دست ارتش را برای سرکوب شورشی‌هایی که در شهرهایی مانند نصیبین خانه کرده بودند، بازگذاشت). اما چنان‌که وهاب جوشگون از دانشگاه  دجله در دیاربکر (بزرگ‌ترین شهر جنوب‌شرقی ترکیه) می‌گوید، بیشتر رأی‌دهندگان کرد، دیگر اعتمادی به اردوغان ندارند. اردوغان صریحاً دور جدید مذاکرات صلح را رد کرده است و حتی اوایل سال جاری، عملیاتی گسترده علیه شورشیان کرد در شهر عفرین سوریه انجام داد. همچنین احتمال عملیاتی جدید علیه پایگاه‌های پ‌ک‌ک در قندیل در شمال عراق هم جدی است.

دولت عدالت و توسعه، اصرار دارد که درحال مبارزه با تروریسم است، اما سرکوب گسترده است. حدود ۹۵ شهردار کرد از شغل خود اخراج شده و با افرادی منتخب دولت جایگزین شده‌اند. همچنین نزدیک‌به ۵هزار نفر از اعضای «ه د پ»، ازجمله نه نماینده مجلس شامل خود دمیرتاش و همچنین ده‌ها روزنامه‌نگار کرد، دستگیر شده‌اند. در اوایل سال جاری، پلیس نزدیک به ۸۰۰ نفر را که علیه عملیات عفرین اعتراض کرده بودند، دستگیر کرد. زهرا دوغان، یک هنرمند کرد، به جرم یک نقاشی از ویرانه‌های شهر نصیبین که در آن خودروهای ارتشی همچون عقرب به تصویر کشیده شده بود، در ماه مارس ۲۰۱۷، به حدود سه سال حبس محکوم شد.

با این حال، فقط این‌که کردها از آقای اردوغان خسته شده‌اند، به این معنا نیست که رأی‌دهندگان کرد مطمئن‌اند که باید به آقای اینجه رأی بدهند. اکونومیست از قول گنول تول، پژوهشگر مؤسسه خاورمیانه می‌گوید که پس از اوایل دهه ۱۹۹۰ که «ج ه پ» با یکی از احزابی که در واقع تبار «ه د پ» در میان احزاب کردی بود، اتحادی تشکیل داد. این حزب سکولار تلاش کمی برای محبوب‌کردن خود در دل رأی‌دهندگان کرد انجام داده است. ملی‌گرایان در حزب جمهوری‌خواه مردم، در برابر پیشروهایی در این حزب که نگاهی همدلانه به مقوله حقوق کردها دارند، مدت‌ها دست بالا را داشته‌اند.

اما اگر مخالفان سکولار اردوغان قرار باشد در دل مردم جنوب‌شرقی ترکیه نفوذ کنند، آقای اینجه گزینه مناسبی است. اینجه برخلاف بسیاری همکارانش در «ج ه پ»، مخالف سلب‌ مصونیت آقای دمیرتاش و دیگر نمایندگان «ه د پ» ازسوی اکثریت بود. اینجه حتی با دمیرتاش، رهبر محبوس «ه د پ» در زندان دیدار کرده و خواستار آزادی او قبل از انتخابات شده است. مانیفست «ج ه پ» هم عوض شده است و اکنون قول خودگردانی بیشتر برای شهرداری‌های محلی می‌دهد؛ این یعنی‌ عملی‌شدن یکی‌از تقاضاهای کلیدی کردها. به قول فرهاد کوت، یکی از مقامات محلی «ه د پ» در نصیبین، بین اینجه و اردوغان، مردم در جنوب‌شرقی ترکیه، به اینجه احساس نزدیکی بیشتری می‌کنند.

اکونومیست می‌گوید برای آنکه اینجه شانس پیروزی قطعی در مرحله دوم انتخابات ۳ تیر در برابر اردوغان را داشته باشد، نیاز به حمایت صریح دمیرتاش دارد. کاندیدای اصلی کردها (دمیرتاش) در دور اول، هیچ‌کس را تأیید نخواهد کرد؛ اما می‌توان پیش‌بینی کرد که در دور دوم، از اینجه حمایت کند. او از طریق وکلایش به اکونومیست گفته است که «ترکیه در یک دوراهی برای انتخاب میان دموکراسی و دیکتاتوری است» و تأکید کرده که برای کردها، چند سال گذشته یک پیش‌نمایش از نوع رژیمی است که مطلوب آقای اردوغان است. دمیرتاش در زندان، خود را یک «گروگان سیاسی» خوانده است، البته باید اضافه کرد او گروگانی است که چه‌بسا تعیین کننده «شاه» باشد.