خبر کارا بودن واکسن تولیدی دانشگاه آکسفورد و شرکت آسترازنکا روز سه‌شنبه اعلام شد. پیش از آن ابتدا خبر موفقیت واکسن فایزر اعلام شده بود و درست یک هفته بعد، ۲۶ آبان، خبر اثربخشی واکسن مدرنا تایید شده بود.

اما این سه واکسن چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟

واکسن آکسفورد همانند یک تلقیح سنتی عمل می‌کند، به این صورت که یک پروتئین از ویروس به درون بدن انسان تزریق می‌شود و سیستم ایمنی بدن با ایجاد یک پادتن، در برابر ورود احتمالی ویروس اصلی مقابله می‌کند.

اما واکسن‌های فایزر و مدرنا از یک تکنولوژی موسوم به «آران‌ای پیام‌رسان» استفاده می‌کند که یک توالی پیام‌رسان را که حاوی دستورالعمل‌های ژنتیکی وارد بدن می‌کند تا سلول‌های فرد واکسینه شده آنتی‌ژن و پاسخ ایمنی را ایجاد کند.

این تکنولوژی که با خود همزمان مشکل و راه‌حل را به همراه دارد، پیشتر در ساختن واکسن به کار نرفته بود.

همه این واکسن‌ها نیاز به تزریق دو دوز برای واکسیناسیون فرد دارند، اما برخلاف واکسن‌های مدرنا و آکسفورد که باید دو دوز با فاصله چهار هفته فاصله تزریق شوند، فاصله میان دوزهای واکسن فایزر سه هفته است.

در زمینه اثربخشی این واکسن‌ها، بر اساس آخرین نتایجی که به دست آمده، واکسن فایزر دارای اثربخشی ۹۵ درصدی در مقابل ویروس است که این اثربخشی ۲۸ روز پس از تزریق دوز اول واکسن ایجاد می‌شود.

اثربخشی این واکسن برای افراد بالغ و بالای ۶۵ سال که بیشتر در معرض آسیب‌های کرونا قرار دارند، ۹۴ درصد است.

اثربخشی واکسن مدرنا نیز۹۴/۵ درصد است اما این شرکت اعلام کرده که آزمایش‌ها بر روی این واکسن همچنان ادامه دارد و ممکن است این نتایج تغییر کند.

آزمایش‌ها بر روی واکسن دانشگاه آکسفورد نیز نشان می‌دهد که اگر دو دوز از این واکسن تزریق شود، اثربخشی آن ۶۲ درصد است، اما اگر فرد در نوبت اول نیم دوز و در نوبت دوم، یک دوز کامل دریافت کند، اثربخشی آن ۹۰ درصد خواهد بود.

اما یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌هایی که میان این سه واکسن وجود دارد، شیوه‌ ذخیره‌سازی آنهاست. در این زمینه، توزیع واکسن مدرنا بسیار ساده‌تر از واکسن فایزر است، ولی ذخیره کردن واکسن آکسفورد بسیار ساده‌تر از بقیه است.

واکسن فایزر در زمان حمل و نقل و ذخیره‌سازی باید در حدود دمای منفی ۷۰ درجه سانتیگراد نگهداری شود، تا اثربخشی بهینه آن حفظ شود و همچنین پیش از مصرف، باید با یک محلول دیگری مخلوط شود.

فایزر بسته‌بندی مخصوص واکسن خود را نیز ساخته تا دوزهای این واکسن کنار یخ‌های خشک بتوانند به مدت ده روز بدون نیاز به فریزر حفظ شوند. 

واکسن‌های مدرنا می‌توانند در دمای اتاق به مدت ۱۲ ساعت، در یخچال‌های خانگی به مدت سی روز و در فریزرهای خانگی و پزشکی که دمایشان منفی ۲۰ درجه است، تا شش ماه سالم بمانند.

واکسن آکسفورد نیز می‌تواند در دمای بین ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد و دور از نور نگهداری شود.

قیمت هر کدام از این واکسن‌ها نیز متفاوت است و در میان این سه واکسن، محصول شرکت مدرنا از همه گران‌تر است.

قیمت هر دوز از این واکسن در تابستان گذشته ۳۸ دلار و واکسن فایزر ۲۸ دلار عرضه شد.

واکسن آکسفورد نیز از همه ارزان‌تر است هر دوز آن کمتر از سه پوند خواهد بود.