به دنبال انتشار تازه‌ترین فهرست اضطراری ۱۰ روزنامه‌نگاری که در کشورهای مختلف جهان در معرض تهدید و آزار هستند، نهادهای بین‌المللی مرتبط با آزادی بیان و آزادی رسانه‌ها خواستار اقدام برای پایان این آزارها شدند.

فهرست اضطراری ۱۰ روزنامه‌نگار در معرض آزار و تهدید در جهان را نهادی به نام «ائتلاف یک رسانه آزاد» که مجموعه‌ای از ۴۰ سازمان خبری است به صورت ماهانه منتشر می‌کند.

در تازه‌ترین فهرست این نهاد که روز سه‌شنبه یکم دسامبر (۱۱ آذر) منتشر شد، از محمد مساعد، روزنامه‌نگار ایرانی، در رده سومین روزنامه‌نگار در معرض تهدید و آزار یاد شده است.

فهرست منتشرشده به روزنامه‌نگارانی می‌پردازد که به خاطر گزارش‌های مرتبط با کرونا مجازات شده‌اند یا در زندان هستند یا در معرض ابتلا به کووید‌-۱۹ قرار دارند.

«کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران» (سی‌پی‌جی) با انتشار فهرست ۱۰ روزنامه‌نگار یادشده یادآور شد که تاکنون ۲۰۷ مورد نقض آزادی رسانه‌ها در موضوعات مرتبط با همه‌گیری کرونا را ثبت کرده است.

این موارد نقض شامل زندانی کردن، حمله فیزیکی، تهدیدهای قانونی و ایجاد مزاحمت بوده است.

تاکنون شخصیت‌ها و نهادهای پرشماری از سازمان ملل متحد خواسته‌اند برای آزادی روزنامه‌نگاران زندانی در جهان، در شرایط همه‌گیری کرونا، اقدامی صورت گیرد.

این نهادها به ویژه از دو روزنامه‌نگار، دیوید رومرو از هندوراس و محمد منیر از مصر، یاد کرده‌اند که هر دو در زندان به کرونا مبتلا شدند و جان باختند.

عظیم جان عسکروف، روزنامه‌نگار، نیز در حالی در زندان قرقیزستان جان باخت که خانواده‌اش می‌گویند او احتمالا به کرونا مبتلا شده بود.

کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران ۱۰ نفری را که در فهرست اضطراری روزنامه‌نگاران در معرض آزار قرار دارند این‌گونه معرفی کرده است:

۱- احمد آلتان (ترکیه): این روزنامه‌نگار ۷۰ ساله بیش از ۱۵۰۰ روز را پشت میله‌های زندان سپری کرده و به گفته وکیلش، ساکنان سه سلول اطراف او علائم ابتلا به کرونا داشته‌اند. سردبیر سابق روزنامه «طرف» از سال ۲۰۱۶ در حبس است. دادگاه در سال ۲۰۱۸ او را به حبس ابد محکوم کرد اما این حکم بعدا به ۱۰ سال و نیم زندان کاهش یافت. با این حال او در محاکمه مجدد، این بار به اتهام «کمک به یک سازمان تروریستی» در زمان کودتای نافرجام و پاکسازی گسترده سال ۲۰۱۶ مجرم شناخته شد.

۲- محمود حسین جمعه (مصر): اکنون چهار سال است که محمود حسین جمعه پشت میله‌های زندان است‌؛ یعنی طولانی‌ترین مدتی که یک روزنامه‌نگار مصری پیش از دادگاه در بازداشت بوده است. جمعه با «الجزیره» کار می‌کرد و در ساخت مستندی درباره خدمت سربازی اجباری در مصر مشارکت داشت. مقام‌های دولتی او را در سال ۲۰۱۶ دستگیر کردند و مطالب او را جعلی و با هدف «ایجاد آشوب» خواندند. جمعه قرار بود در میانه سال ۲۰۱۹ به قید تعهد آزاد شود، اما قرار بازداشت او بارها تمدید شد.

۳- محمد مساعد (ایران): این روزنامه‌نگار آزاد در سال ۲۰۱۹ به خاطر انتشار پستی در توییتر بازداشت و اوایل ۲۰۲۰ آزاد شد. اما بار دیگر در فوریه دستگیر و به حدود پنج سال زندان محکوم شد. مساعد به دلیل توییتش در جریان اعتراضات آبان سال گذشته که از قطع سراسری اینترنت خبر می‌داد و همچنین به دلیل انتقادش از آمادگی نداشتن دولت در مقابله با بحران کرونا به «اقدام علیه امنیت ملی» و «تبلیغ علیه نظام» متهم شد. او علاوه بر حکم زندان، به دو سال ممنوعیت از روزنامه‌نگاری و دو سال ممنوعیت استفاده از وسایل ارتباط جمعی هم محکوم شده است.

۴- سولافه مجدی (مصر): این روزنامه‌نگار آزاد در شرایطی غیر‌انسانی و بی‌توجهی عمدی پزشکی زندانی است و در خطر ابتلا به کرونا قرار دارد. درست مثل دیگر روزنامه‌نگار مصری، محمد منیر، که در دوره بازداشت پیش از دادگاه، در اثر ابتلا به کرونا درگذشت. مجدی در نوامبر ۲۰۱۹ به دلیل انتشار گزارشی درباره مهاجرت و حقوق بشر بازداشت شد. دادستانی مصر در دوره بازداشت پیش از دادگاه، اتهام‌های دیگری به پرونده او اضافه کرد.

۵- ژانگ ژان (چین): این روزنامه‌نگار مستقل اوایل فوریه امسال گزارش‌هایی از ووهان منتشر می‌کرد که شامل برخی انتقادها از اقدام‌های دولت برای مهار کرونا نیز بود. او در ۱۴ مه ناپدید شد و روز بعد، مقام‌های امنیتی اطلاعیه‌ای منتشر کردند که ژانگ به اتهام «درگیری و ایجاد دردسر» بازداشت شده است. در ماه اکتبر، وکیلش به دلیل فشارها از وکالتش اعلام انصراف کرد و همچنین خبر داد که ژانگ شش ماه است در اعتصاب غذاست. دو روزنامه‌نگار چینی دیگر نیز به دلیل گزارش‌هایشان درباره کرونا ناپدید یا بازداشت شده‌اند.

۶- وان نور حیاتی وان الیاس (مالزی): این روزنامه‌نگار به خاطر نوشتن سه کامنت در فیس‌بوک که به شیوع کرونا می‌پرداخت تحت تعقیب قضایی قرار گرفت. دولت مالزی او را به «ایجاد ترس یا نگرانی عمومی» متهم کرده است. بنا بر قوانین مالزی، مجازات هر پست با این تعریف تا دو سال زندان است. حیاتی وان الیاس کارش را از دست داد.

۷- هوپ‌ول چین‌اونو (زیمبابوه): این روزنامه‌نگار پیش از اعتراضات سراسری به فساد در این کشور دستگیر و به «تحریک به شورش» متهم شد. او در گزارش‌هایش موضوع خریدهای جعلی به اسم کرونا در وزارت بهداشت را افشا کرده بود؛ موضوعی که به اخراج وزیر بهداشت منجر شد. این روزنامه‌نگار پس از ۴۵ روز بازداشت در زندانی فوق‌امنیتی، با قرار وثیقه آزاد شد اما دو ماه بعد دوباره دستگیر شد. ابتدا به اتهام «بی‌حرمتی به دادگاه» و سپس «ممانعت از عدالت» به‌ دلیل توییتی که در مورد اداره دادستانی منتشر کرده بود.

۸- باربارا باربوزا (برزیل): این روزنامه‌نگار در دوم نوامبر به همراه چند تن از همکارانش در شبکه تلویزیونی ان‌اس‌سی هنگامی که برای گزارش دادن درباره نقض قرنطینه در شهر فلوریانوپلیس آماده می‌شدند، هدف تهدید و آزار گروهی ناشناس قرار گرفتند. باربوزا بعدا نیز گفت که پس از این اتفاق و بازتاب آن در رسانه‌های محلی، پیام‌هایی تهدیدآمیز در اینستاگرام دریافت کرد. در موردی دیگر، گزارش شده است شهرداری ریو دو ژانیرو از محل بودجه عمومی به کارمندان شهرداری پول می‌داده است تا روزنامه‌نگاران را در بیمارستان‌های محلی زیر نظر بگیرند و مانع پوشش خبری کووید‌ـ‌۱۹ شوند.

۹- الکساندر پیچوگین (روسیه): این روزنامه‌نگار چندی پیش به اتهام «انتشار اطلاعات جعلی که سلامت و جان شهروندان را به خطر انداخته است» مجرم شناخته شد و به پرداخت جریمه‌ای ۳۹۲۰ دلاری محکوم شد.

این محکومیت به دلیل مقاله او بود که در ۱۲ آوریل در کانال تلگرام طنز و تفسیر سیاسی او منتشر شد. به گفته پیچوگین، در آن پست تلگرامی از کلیسای ارتدوکس روسیه انتقاد شده بود که برای جلوگیری از ابتلای شرکت‌کنندگان در مراسم مذهبی به کرونا اقدام‌های ایمنی لازم را به عمل نیاورده است. او این پست را پس از آن منتشر کرد که فرماندار از او و سایر بلاگرها خواسته بود با استفاده از رسانه‌هایی که در اختیار دارند، مردم را به رعایت محدودیت‌ها برای مهار شیوع کرونا تشویق کنند. ماموران سرویس امنیتی پیچوگین را یک شب در بازداشت نگه داشتند و لپ‌تاپ و موبایل او را بررسی بیشتر، یک ماه توقیف کردند.

۱۰- گوتم ناولاکا (هند): این فعال حقوق بشر و ستون‌نویس وب‌سایت خبری نیوزکلیک از آوریل زندانی است و با اتهام ارتباط با شبه‌نظامیان مائویست و دست داشتن در توطئه ترور نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، مواجه است. او اغلب در مورد مسائل کشمیر و جدایی‌طلبی مائوییست‌ها مطلب می‌نوشت. ناولاکا همواره بر بی‌گناهی‌اش تاکید داشته و نگرانی اصلی‌اش دادرسی شفاف و عادلانه است. علاوه بر این، نگران است در زندان به کووید‌ـ‌۱۹ مبتلا شود و از آن‌جا که بعید است به‌دلیل ماهیت اتهام‌هایش قرار وثیقه بگیرد، سال‌ها در زندان بماند.