مسافران نوروزی امسال در ترکیه شاید بتوانند حال‌و‌هوایی شبیه فستیوال نوروزی را تجربه کنند. اتوبوسی پر از مسافران پرچم‌به‌دست و آوازخوان، بلندگوهای بزرگ در میدان‌ها که با صدای بلند سرودهای میهنی و شاد پخش می‌کنند، دیدن رقص‌های دسته‌جمعی مردم در خیابان، چادرهای برپا‌شده در گوشه‌و‌کنار که چای و شیرینی پخش می‌کنند.

اما دلیل این‌ همه موسیقی و جشن خیابانی آغاز فصل بهار یا جشن نوروز نیست، بلکه بخشی از مبارزات انتخاباتی شوراهای محلی ترکیه است. انبوه پرچم‌ها و ستادهای سیار و پخش چای و شیرینی فضایی شبیه انتخابات ایران دارد؛ اما چقدر از ظاهر و باطن این انتخابات به مبارزات انتخاباتی در ایران شباهت دارد؟

کاروان‌های تبلیغاتی در سطح شهر استانبول

روز یکشنبه، حدود ۶۰ میلیون نفر از مردم ترکیه در ۸۱ استان پای صندوق‌های رای می‌روند تا در نوزدهمین انتخابات شهرداری و شوراها شرکت کنند. اهمیت این رویداد در مناسبات و قدرت‌نمایی سیاسی ترکیه از انتخابات پارلمانی نیز بیشتر است. در انتخابات مجلس ترکیه برای این‌که نماینده برنده از حوزه‌ انتخابیه خود به مجلس راه پیدا کند، حزب متبوعش باید بالای ۱۰ درصد از آرای کل ترکیه را داشته باشد؛ به‌ این‌ علت احزاب زیادی شاید هرگز نتوانند نماینده‌ای به مجلس بفرستند اما می‌توانند در انتخابات شهرداری‌ها شرکت کنند و برنده شوند.

این ماراتن انتخاباتی ۹ روز ادامه خواهد داشت و در این مدت، چهره‌ شهر و روستاها یک‌شبه تغییر می‌کند. ریسه‌های رنگارنگ و پرچم‌های بزرگ ترکیه و نشانه‌های چراغ، پیکان، هلال قرمز و درخت همه‌ جا را پر خواهد کرد. هر حزب یک نشان ویژه دارد که به افراد کمک می‌کند به حزب اشتباهی رای ندهند.

تبلیغات شهری در استانبول

در ۱۵ سال گذشته، امسال بدترین سال مالی ترکیه بوده است. کاهش هرروزه‌ ارزش لیر ترکیه و گرانی‌ سرسام‌آور اقلام خوراکی مردم را به ستوه آورده و همین باعث شده است هدایای تبلیغاتی این انتخابات کمی متفاوت باشد. هرچند در انتخابات قبلی، حزب حاکم را به پخش سیب‌زمینی میان مردم متهم می‌کردند، اما امسال دیدن صف‌های طولانی در چادرهای تبلیغاتی برای گرفتن غذای مجانی کاملا عادی و علنی شده است.

Azmi’n sonucu.‎.‎ 10 saatlik çalışmanın ardından 5000 paket çay ve poşet hazırlığımız bitmiştir Çok şükür #DurmakYokYolaDevam #TEVAZUSAMİMİYETGAYRET #akpartifatih #AkPartiİstanbul #akpartiseyyidömer #cumartesi #AkParti pic.twitter.com/kJ1HH5TgKO

— Ak Parti Seyyidömer ‪(@CagmanTuran)‬ March 2, 2019

چهره‌ منتخب رسانه‌های اجتماعی هم ‌بسته‌های چای بودند که در مقیاس وسیع دم در منازل، همراه کیف و کتابچه تبلیغاتی حزب عدالت و توسعه، پخش شد. افراد زیادی در رسانه‌های اجتماعی به این مورد واکنش نشان دادند، هرچند با شکایت دولت و زندانی شدن فعالان فضای مجازی در سال گذشته، لبه‌ تیز انتقادها کندتر شده است.

صف دریافت هدایای انتخاباتی مقابل یکی از ستادهای سیار در استانبول

حزب عدالت و توسعه (AKP) به رهبری رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه، این سال‌ها پیشتاز اصلی تمام انتخابات ترکیه است. این حزب، که خود از دل دیگر احزاب اسلامی ترکیه بیرون آمده، توانسته است در ۱۵ سال گذشته، آرام‌آرام تمام رقیب‌های دور و نزدیک خود را از صحنه بیرون کند، اما پشت این چهره همیشه برنده نیز چندان گرم نیست.

بزرگ‌ترین تفاوت ساختار سیاسی ایران و ترکیه را باید در وجود احزاب دید. برخلاف ایران، در جمهوری ترکیه احزاب عمر طولانی و ساختار تشکیلاتی قوی و نظام مالی مشخص دارند، از فهرست‌های انتخاباتی یک‌شبه و حزب و گروه و جبهه‌های خلق‌الساعه خبری نیست. از ماه‌ها قبل از انتخابات احزاب، با نظرسنجی و امکان‌سنجی، شانس خود را برای برنده شدن محاسبه می‌کنند. از دل این محاسبات است که ائتلاف‌های انتخاباتی شکل می‌گیرد. منافع مشترک حزبی باعث می‌شود که مثلا حزب اسلامی عدالت و توسعه، برای تضمین برنده شدن، با حزب حرکت ملی، که اندیشه‌ برتری نژاد ترک را دنبال می‌کند و پیوندی هم با گروه فاشیستی گرگ‌های خاکستری دارد، ائتلاف کند، یا حزب خلق جمهوری‌خواه (CHP)، که قدیمی‌ترین حزب سیاسی ترکیه نوین است و بنیان‌گذارش مصطفی کمال آتاتورک بود، با یکی از جوان‌ترین احزاب ائتلاف کند.

حزب خوب (İyi parti) را نیز مرال آکشنر در سال ۲۰۱۶ میلادی تاسیس کرد و اعضای ناراضی حزب حرکت ملی و احزاب راست به آن پیوستند.

در این میان اما، یک حزب سیاسی و طرفداران آن برای چیزی بیش از شهرداری می‌جنگند. حزب دموکراتیک خلق‌ها بعد از تلاش فراوان، توانست از سد ۱۰ درصدی انتخابات مجلس عبور کند و برای میلیون‌ها کرد و ساکنان مناطق کردنشین تحقق رویای صلح و پیشرفت بود. پس از کودتای نافرجام علیه حزب حاکم، دادستانی ترکیه دو سال پیش، مصونیت پارلمانی ۱۵۰ نماینده را لغو کرد و به دنبال آن، موج بازداشت و زندان و دادگاه این حزب جوان را فراگرفت و صلاح‌الدین دمیرتاش، که نماینده‌ این امید جمعی بود، نیز زندانی شد؛ اما نظام سیاسی ترکیه به‌گونه‌ای است که این رهبر زندانی نامزد انتخابات ریاست جمهوری شد و با این‌که نتوانست در مبارزات انتخاباتی حضور داشته باشد، ۸ درصد آرا را به دست آورد.

در دنیای سیاست کم نیستند مردانی که از پشت میز شهرداری به ریاست جمهوری رسیدند. محمود احمدی‌نژاد در ایران توانست با پشتوانه منابع مالی تبلیغاتی شهرداری تهران، از چهره‌ جوان گمنام تبدیل شود به مرد شماره یک دولت. رجب طیب اردوغان نیز از شهرداری استانبول به این‌جا رسیده است و بخش بزرگی از محبوبیت و خوش‌نامی‌اش مدیون خدماتی است که ۲۵ سال پیش در دوره‌ شهرداری استانبول انجام داد.

آلبوم اختصاصی تصاویر فضای پیش از انتخابات محلی شهرداری‌ها در استانبول 

هرقدر پس پرده‌ سیاسی ترکیه خشن و پر‌‌التهاب است، تبلیغات خیابانی اما پر از رنگ و شادی و موسیقی است. درحالی‌که رهبر اصلی‌ترین حزب مخالف دولت در زندان است و ماه گذشته، دادگاه استادان دانشگاهی که نامه‌ معروف به «صلح» را امضا کرده بودند برگزار شد، داوطلبان شهرداری و شوراهای محلی با لبخند عکس می‌گیرند و سخنرانی‌های پرشور در مدح وطن و شهدا و ترکیه از هر گوشه‌ای شنیده می‌شود.

(عکاس: راحله بروجردی- استانبول)