کمالوندی: بدون برجام، حتی نمیتوانستیم به فعالیتهای صلحآمیز هستهایمان ادامه دهیم
در ۲۳ تیرماه سال ۱۳۹۴ (۱۴ ژوئیه)، پس از چندین سال و چندین دور مذاکرات طولانی در زمینهی برنامهی هستهای ایران، کشورهای گروه ۱+۵ و ایران، به توافق رسیدند. دو سال پیش در چنین روزی، فدریکا موگرینی، مسؤول سیاست خارجی اتحادیهی اروپا و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجهی ایران، در یک نشست خبری مشترک در وین اتریش، از این توافق با عنوان رسمی «برنامهی جامع اقدام مشترک» یا «برجام» (به انگلیسی Joint Comprehensive Plan of Action یا JCPOA) یاد کردند. توافقی که شش روز پس از آن، در ۲۹تیرماه سال ۹۴، مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفت و با تصویب آن در شورا، به قطعنامهی ۲۲۳۱ تبدیل شد. این توافق در عمل، از روز ۲۶ دیماه سال ۹۴ (۱۶ ژانویهی ۲۰۱۶) اجرایی و برای تمام کشورهای طرف توافق، الزامآور شد.
با اجرای برجام، تمام تحریمهای بینالمللی و یکجانبه که بهواسطهی برنامهی هستهای ایران، علیه این کشور اعمال شده بود، لغو یا تعلیق شد. چیزی که مهمترین دستاورد ایران بهدنبال اجراییشدن برجام محسوب میشود، اما با گذشت یکسالونیم، ایران همچنان در زمینههایی همچون نقلوانتقالات مالی بینالمللی با مشکلاتی روبروست که آنها را میتوان بهنوعی پسلرزههای همان تحریمها دانست.
در کنار برداشتهشدن تحریمها، یکی از دیگر نکات مهم برای ایران در توافق هستهای، این بود که بتواند به فعالیتهای صلحآمیز هستهای خود ادامه دهد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، طی این دو سال پس از برجام، تحولات بسیاری در صنعت هستهای ایران اتفاق افتاده است که بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، با برشمردن تعدادی از آنها، این تحولات را بسیار مثبت ارزیابی میکند و میگوید: «اگر امروز بخواهیم در رابطه با برجام و مذاکرات هستهای قضاوت کنیم، باید بگویم برجام از مقاطع تاریخی است که باید به آن افتخار کنیم که توانستیم قدرتهای بزرگ را وادار به پذیرش حقمان کنیم».
کمالوندی با اشاره به این نکته که «غنیسازی امر ممنوع به لحاظ حقوق بینالملل نیست، اما حوزهی ممنوعه است و کشورهای هستهای دوست ندارند کشوری تازه وارد به این حوزه ورود کند»، حفظ حق غنیسازی ایران را بزرگترین دستاورد برجام میداند که بدون هیچگونه درگیری به دست آمده است. او گفت: «اگر آنها غنیسازی ایران را نمیپذیرفتند، ۵۰سال هم میگذشت هیچ کس در ایران با آنها وارد مذاکره نمیشد؛ ممکن بود مذاکره شود، اما بهطور قطع، نتیجهای بهدست نمیآمد».
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، با تأکید بر اهمیت گفتوگو در حل بعضی مسائل، گفت: «در برخی مواقع، مثل حملات تروریستی اخیر در تهران، واکنش و تدبیر ایران، استفاده از موشک بود؛ اما در برخی مواقع، مثل موضوع هستهای، استفاده از دیپلماسی و گفتوگو».
کمالوندی، در بخش دیگری از سخنان خود، تأکید کرد که «نمیتوانستیم به فعالیتهای صلحآمیز هستهایمان بدون حل و فصل مناقشه سیاسی و بینالمللی بر سر آن ادامه دهیم»؛ زیرا به دلیل کمبود مواد خام، اگر میخواستیم غنیسازی را ادامه دهیم، حتما باید این مواد را وارد میکردیم، چراکه در طول ۳۶ سال بعد از انقلاب هیچ محمولهی اورانیومی به کشور وارد نشد و از آنچه در اختیار داشتیم، استفاده کردیم و حتی نتوانستیم محمولهای را که قبل از انقلاب خریداری شده بود، به کشور وارد کنیم. او افزود: «مواد خام اولیه که در اختیار ما بود، به آن اندازهای بود که ما بتوانیم غنی کنیم، تا طرف مقابل را بترساند نه بیشتر».
معاون علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، با اشاره به وظایف سازمان در چارچوب برجام گفت: «سازمان از ابتدا خود را برای بدترین شرایط آماده کرده است. شرایط را به گونهای طراحی کردهایم که اگر قرار باشد به سرعت به گذشته برگردیم، امکانپذیر است، علاوهبر این، در مدت اجرای برجام شرایط به گونهای پیش رفته که به نفع ماست؛ بهویژه در حوزهی غنیسازی. بنابر این ما چیزی را از دست ندادهایم و نخواهیم داد».
کمالوندی در ادامه با اشاره به اینکه نباید حل تمام مشکلات اقتصادی کشور را از برجام خواست، تأکید کرد: «برجام عمده موانع را از سر راه برداشت و در بلندمدت، موانع باقیمانده را نیز برمیدارد،؛ اما نباید در حل مشکلات اقتصادی کشور، همهی توجه خود را صرفاً معطوف به برجام کنیم».