در تازه‌ترین رده‌بندی جهانی شاخص نوآوری، جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با سال گذشته پیشرفت اندکی داشته و با چهار پله صعود، در جایگاه ۶۱ جهان قرار گرفته است.

بر اساس این گزارش که دوم مرداد منتشر شد، ایران در سال ۲۰۱۴ در جایگاه ۱۲۰ قرار داشت و در پنج سال گذشته روند رو به رشدی داشته است. 

رده‌بندی شاخص‌ جهانی نوآوری (GII) را سازمان جهانی مالکیت معنوی سازمان ملل متحد (WIPO) منتشر می‌‌کند. این شاخص‌ها در چارچوب ۷ بُعد و ۸۰ شاخص، وضعیت نوآوری و اقتصاد ۱۳۰ کشور دنیا را در سطح ملی تحلیل و در سطح جهانی رده‌بندی می‌کند.

گزارش شاخص جهانی نوآوری دو بُعد ورودی و خروجی دارد. در بُعد ورودی، پنج موضوع ارزیابی می‌شود: نهادها، سرمایه انسانی و پژوهشی، زیرساخت، پیچیدگی بازار و پیچیدگی کسب‌وکار. در بُعد خروجی نیز موضوع‌های مرتبط با یافته‌ها و تولید دانش و فناوری و تولید خلاقانه ارزیابی می‌شود.

زیرشاخص‌ نهادها محیط سیاسی، تجاری و ضوابط و مقررات را در برمی‌گیرد. سرمایه انسانی و پژوهشی عمدتا به آموزش، تحصیلات دانشگاهی و تحقیق و توسعه نظر دارد. زیرساخت‌ها هم فناوری، اطلاعات و ارتباطات، زیرساخت‌های کلی و پایداری زیست‌بوم‌ها را شامل می‌‌شود. پیچیدگی بازار به اعتبار، سرمایه‌گذاری، تجارت، رقابت و دامنه بازار می‌پردازد و پیچیدگی کسب‌وکار به دانش کارکنان، پیوند‌های نوآوری و جذب دانش نظر دارد. منظور از خروجی‌های دانش و فناوری تولید دانش و ضریب نفوذ و انتشار آن است. و در آخر، خروجی‌های خلاقانه به دارایی‌‌های نامشهود، کالاها و خدمات خلاقانه و خلاقیت آنلاین را شامل می‌شود.

بر اساس این گزارش، جمهوری اسلامی ایران در ابعاد خروجی‌های نوآورانه، بین ۱۳۰ کشور جهان رتبه ۴۷ و در ابعاد ورودی‌های نوآورانه، رتبه ۸۶ را به دست آورده است.

علت ارتقای رتبه ایران در مقایسه با سال گذشته برمی‌گردد به بهبود جایگاهش در زیرشاخص‌های نهادها، سرمایه انسانی و پژوهش، زیرساخت‌ها، پیچیدگی بازار و خروجی‌های خلاقانه. اما در زمینه پیچیدگی کسب‌وکار و خروجی دانش‌ و فناوری، رتبه ایران نسبت به سال گذشته افت کرده است.

در جدول زیر رتبه ایران در رده‌بندی جهانی طی سال‌های مختلف مقایسه شده است.

جایگاه کشورهای منطقه

در میان همسایگان ایران، وضعیت امارات متحده عربی از دیگر کشورها بهتر است و در جایگاه ۳۶ ایستاده است. پس از آن، روسیه در جایگاه ۴۶، ترکیه در جایگاه ۴۹، کویت در جایگاه ۶۰، ارمنستان در جایگاه ۶۴، قطر در جایگاه ۶۵، عربستان سعودی در جایگاه ۶۸، بحرین در جایگاه ۷۸، عمان در جایگاه ۸۰، آذربایجان در جایگاه ۸۴، تاجیکستان در جایگاه ۱۰۰ و پاکستان در جایگاه ۱۰۵ قرار دارند.

صدرنشین‌های رده‌بندی

در رده‌بندی جهانی شاخص‌های نوآوری سال ۲۰۱۹، سوییس برای پنجمین سال متوالی در صدر جدول قرار گرفت و سوئد، ایالات متحده آمریکا، هلند، بریتانیا به‌ترتیب در رده‌های دوم تا پنجم ایستادند.

در ادامه فهرست، فنلاند، دانمارک، سنگاپور، آلمان و اسرائیل به‌ترتیب جایگاه ششم تا دهم را از آن خود کردند.

این نخستین بار است که اسرائیل به فهرست ۱۰ رتبه نخست این رده‌بندی راه می‌یابد. سایر کشورهای این فهرست در ۵ سال گذشته کمابیش در میان ۱۰ کشور نخست جای داشتند.

قعرنشین‌های رده‌بندی

یمن با کمترین امتیاز، در قعر رده‌بندی جهانی شاخص نوآوری و در جایگاه ۱۲۹ قرار گرفته است. پس از آن، بروندی، نیجر، توگو، گینه، زامبیا، بنین، زیمبابوه، ماداگاسکار، نیکاراگوئه و موزامبیک به‌ترتیب ۱۰ کشور قعر رده‌بندی جهانی شاخص نوآوری‌اند.

پروژه شاخص‌ جهانی نوآوری از سال ۲۰۰۷ راه‌اندازی شد و هدف آن، فاصله گرفتن از شیوه‌های سنتی و یافتن روش‌ها و شاخص‌هایی تازه برای محاسبه دقیق‌تر ثروت و نوآوری در جوامع بوده است.