آژانس خبری آسوشیتدپرس در گزارشی به گونه جهش‌یافته‌ای از ویروس کرونا که اخیرا در هند شناسایی شده و موانع پیش‌روی ثبت توالی ژنتیکی ویروس در هند و تاثیرات احتمالی آن بر وقوع موج مرگبار کوویدـ۱۹ در این کشور پرداخته است.

یک گونه جهش‌یافته احتمالا «نگران‌کننده» ویروس کرونا که در هند شناسایی شده، ممکن است مسری‌تر باشد. اما هند در انجام آزمایش‌های لازم برای ردیابی و درک عملکرد آن، نتوانسته به‌موقع عمل کند.

سازمان بهداشت جهانی روز دوشنبه ۲۰ اردیبهشت، این‌گونه جهش‌یافته از ویروس کرونا را بنا بر تحقیقات اولیه «نگران‌کننده» خواند. دیگر گونه‌های جهش‌یافته نگران‌کننده، در بریتانیا، آفریقای جنوبی و برزیل شناسایی اما در دیگر کشورها نیز شیوع پیدا کرده‌اند.

ماریا ون کرخوف، مدیر فنی سازمان بهداشت جهانی، با تاکید بر نیاز به شناخت بهتر این‌ گونه و بررسی توالی جهش ویروس کرونا گفت بررسی این توالی باید در هند انجام شده و در این کشور و دیگر کشورها به اشتراک گذاشته شود؛ تا بدانیم این گونه جدید تا چه اندازه در حال سرایت است.

ویروس‌ها مدام جهش پیدا می‌کنند و موج شیوع ویروس در هند، موجب شده است که فرصت بیشتری برای پیدایش گونه‌های جهش‌یافته مهیا شود.

هند چگونه از قافله ثبت توالی ویروس بازماند؟

هند در آغاز رصد «ژنتیکی» ویروس، برای بررسی تغییرات آن و اینکه آیا این ویروس در حال مسری‌تر یا کشنده‌تر شدن است یا نه، کند عمل کرده است.

 گونه‌های جهش‌یافته همچنین به بررسی نیاز دارند تا معلوم شود که آیا این جهش‌ها موجب مقاومت ویروس نسبت به واکنش سیستم ایمنی بدن و در نهایت به ابتلای دوباره فرد و یا کاهش اثربخشی واکسن منجر می‌شود یا نه. سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر تاکید کرده است که واکسن‌های کرونا، به افرادی که واکسینه شده‌اند در برابر ابتلا و مرگ ناشی از این گونه جهش‌یافته شناسایی‌شده در هند، مصونیت می‌دهد.

پژوهشگران هندی می‌گویند که ادامه تحقیقات‌شان دستخوش «بروکراسی اداری» شده است و حکومت نیز از در اختیار قرار دادن داده‌های حیاتی امتناع می‌کند. هند تنها توالی یک درصد از تمامی موارد ابتلا را ثبت کرده است و همه نتایج نیز بر روی پایگاه جهانی «ژنوم» ویروس کرونا ثبت نشده است. 

آلینا چان، پژوهشگر دانشگاه ام‌آی‌تی و هاروارد که اقدامات جهانی برای ثبت توالی ویروس کرونا را رصد می‌کند گفت هنگامی که توالی ژنتیکی کافی در دسترس نباشد، «نقاط کور» بسیاری وجود خواهد داشت و جهش‌های نگران‌کننده دیگر می‌تواند تا زمان شیوع، از چشم پنهان بماند. 

راویندرا گوپتا، پروفسور میکروب‌شناسی در دانشگاه کمبریج نیز درباره گونه جهش‌یافته شناسایی‌شده جدید در هند گفت که این ویروس، تمامی ویژگی‌های یک ویروس نگران‌کننده را داراست.

این گونه ویروس که نخستین‌بار، سال گذشته در ایالت ساحلی ماهاشترا شناسایی شد، تاکنون در نمونه‌گیری ۱۹ ایالت از ۲۷ ایالت بررسی‌شده هند، پیدا شده است. در همین حال، شیوع یک گونه جهش‌یافته که اولین بار در بریتانیا شناسایی شده بود، در طول ۴۵ روز گذشته در هند، کاهش یافته است.

مقام‌های بهداشت‌ و درمان هند در اینکه شیوع موج دوم کوویدـ۱۹ در هند را صرفا به چنین گونه‌های جهش‌یافته‌ای مرتبط بدانند، احتیاط به خرج داده‌اند. کارشناسان خاطرنشان کرده‌اند که موج کنونی شیوع ویروس در این کشور، حاصل تصمیمات حکومت است که گردهمایی‌های مذهبی و راهپیمایی‌های انتخاباتی مردم را متوقف نکرد.

دکتر گاکاندیپ کانگ، یک پژوهشگر هندی می‌گوید که محققان نیاز دارند بدانند که این گونه‌های جدید قادر به مبتلا کردن دوباره کسانی که پیش‌تر به کرونا مبتلا شده بودند، هستند یا نه و درصورت تایید، آیا می‌توانند منجر به ابتلا به نوع وخیم کووید-۱۹ شوند یا خیر. 

ثبت نابسامان توالی ویروس در هند

به‌گفته دکتر چان، تلاش‌ها برای بررسی توالی ویروس در هند «بدون حساب‌وکتاب» بوده است. این کشور تاکنون به‌ازای هزار مورد ابتلا، تنها ۴۹ دهم توالی در پایگاه جهانی بررسی توالی ویروس، موسوم به «جی‎سِید»، ثبت کرده است. از سوی دیگر، ایالات متحده نیز مشکلات خودش را در رصد توالی ژنتیکی ویروس دارد و به‌ازای هر هزار مورد ابتلا ده توالی روی این پایگاه ثبت کرده است. بریتانیا به‌ازای هر هزار مورد، ۸۲ توالی ژنتیکی به ثبت رسانده است.

بروکراسی اداری، بلای جان ثبت توالی

آنورانگ آگاروال، مدیر یک موسسه زیست‌شناسی در هند گفت که در اواخر سال ۲۰۲۰، موسسات وابسته به دولت هند دستور دادند که مواد خام داخلی خریداری شود تا با هدفی که نارندرا مودی، نخست‌وزیر این کشور، برای تبدیل هند به کشوری «متکی‌به‌خود» تعیین کرده بود، همگام شود. امری که محقق نشد. از آنجا که تمامی مواد لازم برای ثبت توالی ویروس وارداتی‌اند، کاغذبازی زیاد شد و مشکل بین ماه‌های سپتامبر تا دسامبر جدی‌تر شد. با این حال، آزمایشگاه آگاروال موفق شد با یافتن راه‌حل‌های جایگزین، به ثبت توالی ادامه دهد. اما باقی آزمایشگاه‌ها نتوانستند.

دکتر شاهد جمیل، یک ویروس‌شناس می‌گوید که حتی پس از تلاش‌های دولت هند در ابتدای سال ۲۰۲۱ برای گرد هم آوردن ده آزمایشگاه که بتوانند توالی ۷۵۰۰ نمونه را به‌‌صورت هفتگی ثبت کنند، این کار در حقیقت تا حدود یک ماه پس از تصمیمات اولیه و به‌دلیل مشکلات راهبردی، آغاز نشد؛ موارد ابتلا در هند نیز در همان زمان رو به افزایش گذاشت.

جمیل گفت که هند توالی حدود ۲۰ هزار نمونه را ثبت کرده است اما تنها ۱۵ هزار نمونه، عموما گزارش شده است، چرا که برخی داده‌های حیاتی گم شده‌اند. جمیل افزود تا اواخر ماه گذشته میلادی، حدود یک‌سوم نمونه‌هایی که ایالات به آزمایشگاه‌ها می‌فرستادند «غیرقابل‌استفاده» بود.

و حالا هم که ویروس افسارگسیخته، بسیاری از کارکنان آزمایشگاه‌هایی که توالی را ثبت می‌کردند، مبتلا کرده است. جمیل گفت: بسیاری از آزمایشگاه‌های ما با چنین مشکلی روبه‌رویند.