تکتیراندازها در نیروهای مسلح چگونه آموزش میبینند؟
گزارشها حاکی از این است که گروهی از قربانیان اعتراضهای آبانماه با شلیک تکتیراندازها جان خود را از دست دادهاند. تعداد دقیق کشتهها با سلاح تکتیرانداز یا همان قناصه (دراگانوف) معلوم نیست. اما بر کسی پوشیده نیست که در ایران، قناصه یکی از سلاحهای سازمانی ارتش، پلیس و گردانهای «امام حسین» وابسته به سپاه پاسداران است.
«یگان ویژه» فصلنامهای دارد به نام «پلیس ویژه»، که امکان دسترسی به محتوای آن برای کاربران اینترنت در خارج از ایران امکانپذیر نیست و تنها با آیپی ایران میتوان وارد سایت این فصلنامه شد.
در یکی از شمارههای این فصلنامه که فروردینماه سال ۱۳۹۷ منتشر شد، پژوهشی با عنوان «جایگاه تکتیرانداز در یگانهای حرفهای با تاکید بر گزینش،آموزش و بهکارگیری» دیده میشود.
این مقاله پژوهشی، همانطور که از عنوانش پیداست، به بررسی نحوه گزینش، آموزش، ماموریت و عملکرد تکتیراندازها در نیروهای مسلح پرداخته شده است.
نخستین بخش این مقاله اصول اساسی گزینش تکتیرانداز در نیروهای مسلح ایران را شرح میدهد و میگوید «مهارت در تیراندازی»، «سلامت جسمی»، «قدرت بینایی» و «عدم اعتیاد» از مهمترین اصول برای گزینش تکتیراندازهاست.
آنطور که در این مقاله آمده است «برخی فرماندهان عملیاتی تکتیرانداز معتقدند استفاده از دخانیات برای کاهش خشم و عصبانیت تکتیرانداز مفید است»، با وجود این، سیگاریها نمیتوانند بهعنوان تکتیرانداز گزینش شوند.
«شرایط روحی و اعتقادی مناسب»، «برخورداری از هوش بالا» و «تعادل عاطفی» سه شرط دیگر گزینش تکتیراندازها در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی است.
بر اساس این مقاله پژوهشی، «وفاداری به اهداف سازمان از ملاکهای اصلی گزینش است تا یقین حاصل شود تکتیرانداز به هنگام نیاز، ماشه سلاح خود را میچکاند».
درباره «تعادل عاطفی» هم این مقاله پژوهشی میگوید که «با توجه به اینکه یکی از ماموریتهای تکتیرانداز کشتن انسانهاست، مسئول گزینش باید طی مصاحبه تخصصی یا ارزیابی روانشناسی، اطمینان پیدا کند که او در اجرای ماموریت، تردید و دودلی از خود نشان نمیدهد».
تکتیراندازها پس از گزینش، در یگانهای تخصصی آموزشهای مرتبط با ماموریتهای آتی همچون «استتار، اختفا و پوشش»، «حرکت و جابهجایی» و «دیدهبانی» را باید بگذرانند.
تکتیراندازها برای تقویت نشانهگیری آموزشهای خاصی میبینند، به این معنا که از آنها خواسته میشود «یک خودکار در یک علفزار را بهوسیله دوربین یا جستوجوی نقطهبهنقطه» پیدا کنند تا «نگاه کردن عمیق» را بیاموزند.
تکتیراندازها معمولا در مناطق جنگی به ابزار اصلی، یعنی «اسلحه تکتیراندازی»، «کلت کمری»، «مهمات»، «جلیقه ضدگلوله»، «چاقو»، «کلاه ضدگلوله» و «تور استتار» مجهزند.
نوع و تعداد تجهیزات تکتیراندازهای شهری، که ماموریت اصلی آنها معمولا هدف قرار دادن رهبران اعتراضهای خیابانی است، با تکتیراندازهای مناطق جنگی تفاوت دارد.
تکتیراندازهای شهری با استقرار در ساختمانهای بلند از موقعیت استتار و امنیت بیشتری برخوردارند و از محل استقرار خود، قربانیان را هدف قرار میدهند.
در جریان اعتراضهای آبانماه هم تصاویری از نیروهای مسلح مستقر بر بام برخی ساختمانهای دولتی منتشر شده بود که از محل استقرار خود به سوی معترضان شلیک میکردند.
روش کار تکتیراندازها در پنج مرحله تعریف شده است: طرحریزی، حرکت و استقرار، نشانهروی و شلیک، برقراری تماس و ترک سریع موضع.
به تکتیراندازها همچنین آموزش داده میشود موضع انتخابیشان برای شلیک دستکم باید «دید مناسب» و «فاصله کمتر از ۳۰۰ متر با هدف» داشته و «پوشیده» باشد.
پس از تصمیم به شلیک تا هنگام اصابت گلوله به هدف، مکالماتی بین تکتیرانداز و دیدبان صورت میگیرد. در واقع، علت این مکالمه حساسیت فوقالعاده شلیک و ضرورت محاسبههای دقیق تکتیرانداز و دیدهبان و هماهنگی کامل بین آنهاست.
این مقاله پژوهشی در پایان به فرماندهان ارشد پلیس و نیروهای مسلح پیشنهاد میکند «در انتخاب تکتیراندازان یگانهای عملیاتی، ملاکها و اصول گزینشی را بهطور کامل رعایت» کنند.
«ایجاد مراکز آموزشی مستقل تحت عنوان مرکز آموزش تکتیرانداز»، «تهیه اسلحه، مهمات و تجهیزات پیشرفته تکتیراندازی» و «بهرهگیری از تجربیات کشورهای پیشرفته» از دیگر پیشنهادهای این مقاله به فرماندهان نظامی است.
بحث تکتیراندازها پس از وقایع سال ۱۳۸۸ در جمهوری اسلامی جدی شد و گزارشهایی از تقویت، آموزش و تجهیز آنها در برخی یگانهای نظامی منتشر شده است.
از جنگ داخلی سوریه و عراق بهعنوان مهمترین میدان تجربه گروهی از این تکتیراندازها نام برده میشود. آنها با تکیه بر همین تجربه بود که در جریان سرکوب اعتراضهای آبانماه نیز به کار گرفته شدند.
در سال ۱۳۹۶، «دراگانوف» یا «نخجیر»، که سلاح تکتیرانداز یگانهای رزمی است، در جریان حمله تعدادی از نیروهای گروه داعش به مجلس ایران در دست برخی از نیروهای حاضر در میدان دیده شد.
دو سال پیش از این حمله نیز، آیتالله علی خامنهای در خطبههای نماز عید فطر سال ۱۳۹۴ و درست سه روز قبل از امضای توافقنامه برجام، این سلاح را به دست گرفته بود.
رهبر جمهوری اسلامی در خطبههای عید فطر سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸ هم این سلاح را به دست گرفته بود که در آن زمان، حامیانش در رسانههای اجتماعی پیام این اقدام خامنهای را چنین تفسیر کردند: «خیلی صبر کن»، «کم بزن»، «درست بزن»، «دقیق بزن»، «شاهمهرههای دشمن را بزن»، «تاثیرگذار باش» و «قوت قلب جبهه خودی باش».