اگر همان‌گونه که در سال ١٩٧٩، عده‌ای تندرو و متعصب، با چراغ سبز حکومت وقت ایران، سفارت آمریکا در تهران را اشغال کردند و کارمندان سفارت را به گروگان گرفتند، در ترکیه نیز جمعیتی چند هزار نفری بخواهند با کشتن سربازان آمریکایی، بمب‌های اتمی موجود در پایگاه اینجرلیک را به گروگان بگیرند، از دست دولت آمریکا هیچ کاری بر‌نمی‌آید. این نگرانی یک روزنامه‌نگار آمریکایی است که چند ماه پیش از ابراز تمایل اردوغان به داشتن سلاح اتمی، بیان کرده بود.

در سال ۱۹۶۲، زمانی که اتحاد جماهیر شوروی در کوبا اقدام به ساخت سکوی پرتاب موشک‌های میان‌برد کرد، جان اف.‌ کندی، رییس‌جمهوری وقت آمریکا، گفته بود، این اقدام شوروی مانند این است که ما هم موشک‌های اتمی‌مان را در ترکیه مستقر کنیم، که یکی از مشاورانش گفته بود در واقع این کار را قبلا انجام داده‌ایم.

با پذیرش درخواست کندی از نیکیتا خروشچف، رهبر اتحاد شوروی، مبنی بر خروج موشک‌های اتمی‌ شوروی از کوبا، تحت نظارت سازمان ملل، بحران موشکی کوبا که جهان را تا آستانه جنگ اتمی پیش برده بود پایان یافت و در مقابل، ایالات متحده آمریکا نیز موشک‌های اتمی‌اش را از ترکیه خارج کرد.

هرچند آمریکا در سال ۱۹۶۲، پس از توافق با شوروی، موشک‌های اتمی‌اش را از ترکیه خارج کرد، بمب‌های اتمی‌اش همچنان در ترکیه باقی مانده بود. پس از فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، آمریکا برخی دیگر از سلاح‌های اتمی‌اش را از یونان و ترکیه جمع‌آوری کرد. یونان تمام سلاح‌های اتمی آمریکا را از خاکش خارج کرد، اما ترکیه تخلیه کامل نشد.

بی‌میلی ترکیه به تحویل بمب‌های اتمی

در گزارشی که اخیرا روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز منتشر کرده است، پس از مذاکراتی در مورد سرنوشت این بمب‌ها، که بیش از یک دهه پیش میان دولت‌های ترکیه و آمریکا در جریان بود، به گفته یک مقام سابق دولت آمریکا، دیپلمات‌های ترکیه در آخرین مواجهه با پیشنهاد انتقال این بمب‌ها، اعلام کرده‌اند که دولت این کشور قصد دارد با استفاده از این بمب‌ها، برنامه تحقیق و توسعه هسته‌ای ترکیه را آغاز کند.

در همین زمینه، روزنامه گاردین نیز نوشته است بمب‌های اتمی که از دوران جنگ سرد در ترکیه مسقر شده‌اند از نوع بی‌‌۶۱ هستند و اکنون در پایگاه هوایی مشترک ترکیه و آمریکا، در جنوب شرقی ترکیه در فاصله ۱۶۰ تا ۴۰۰ کیلومتری خاک سوریه مستقرند.

ترکیه در سال ۱۹۸۰، پیمان منع گسترش جنگ‌افزارهای هسته‌ای (ان‌پی‌تی) را امضا کرد و در سال ۱۹۹۶، به پیمان منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای ملحق شد، اما همکاری نکردن برای خروج بمب‌های اتمی آمریکا از خاک ترکیه و تمایل رجب طیب اردوغان به تاسیس زرادخانه اتمی نشانه‌ای است از به گروگان گرفتن بمب‌های اتمی آمریکا.

ترکیه تا‌کنون از تحویل بمب‌های اتمی آمریکا سر باز زده است، اما به گفته متخصصان نظامی، این بمب‌ها طوری هدف‌گذاری شده‌اند که فقط با هواپیماهای آمریکا و برخی کشورهای میزبان پایگاه اینجرلیک ترکیه پرتاب شوند، و عملا در دست ارتش ترکیه هیچ کارایی ندارند.

بایزید کاراتاش، ژنرال بازنشسته نیروی هوایی ارتش ترکیه، در مورد بمب‌های هسته‌ای موجود در اینجرلیک در نشستی خبری گفته بود: «ترکیه اگر بخواهد این بمب‌ها را مصادره کند، نمی‌تواند از آن‌ها استفاده کند. چون حاضر و آماده در اینجرلیک نیستند، بلکه مثل تکه‌های آهن جدا از هم‌اند.»

او با بیان این‌که ساخت این بمب‌ها و آماده شلیک کردن آن‌ها نیازمند عملیاتی ویژه‌ است، گفته بود این عملیات را فقط کارشناسان آمریکایی می‌توانند انجام ‌دهند و ترکیه در این عملیات و حتی کنترل و نظارت بر آن هیچ نقشی ندارد.

این ژنرال بازنشسته ارتش در ادامه افزوده بود حتی اگر ترکیه این بمب‌ها را مصادره کند و با کمک کارشناسان خود، آماده استفاده کند، نمی‌تواند آن‌ها را با جنگنده‌هایش پرتاب کند، چرا که باید نرم‌افزارهای آن‌ها را هم تغییر دهد، که این قابلیت هم تنها در اختیار آمریکایی‌هاست.

اردوغان و رویای دستیابی به سلاح اتمی

در جریان نشست عمومی سازمان ملل متحد در سپتامبر گذشته، رییس‌جمهوری ترکیه با هشدار در مورد کشورهایی که سلاح هسته‌ای دارند و کشورهایی که فاقد این نوع سلاح‌اند، گفت این نابرابری است و این وضعیت باعث تضعیف نظم جهانی شده است.

رجب طیب اردوغان همچنین در نشست عمومی سازمان ملل گفت داشتن قدرت هسته‌ای یا باید برای همه کشورها آزاد باشد یا به‌طور کامل ممنوع اعلام شود.

او پیش‌تر نیز گفته بود مایل است از منافع و مواضع کشور او هم مانند اسرائیل محافظت شود و تحلیلگران سیاسی این سخنان را به این تعبیر کردند که او به‌طور تلویحی اعلام کرده به دنبال دستیابی به زرادخانه هسته‌ای است.

رییس‌جمهوری ترکیه چند روز قبل از نشست عمومی سازمان ملل، در جمع اعضای حزب عدالت و توسعه در شهر سیواس، به‌صراحت و آشکارا خواستار دستیابی به سلاح هسته‌ای شد و گفت: «برخی کشورها موشک‌هایی با کلاهک‌های هسته‌ای دارند که یکی و دو تا هم نیست. اما به ما می‌گویند نمی‌توانید سلاح هسته‌ای داشته باشید. من این را نمی‌توانم بپذیرم.»

اردوغان با این ادعا که همه کشورهای «توسعه‌یافته» جهان سلاح هسته‌ای در اختیار دارند، ضمن اشاره به سلاح‌های هسته‌ای اسرائیل، گفته بود: «ما در کنار اسرائیلیم. تقریبا همسایه‌ایم. آن‌ها با داشتن سلاح هسته‌ای موجب هراس دیگران می‌شوند. هیچ‌کس هم نمی‌تواند با آن‌ها کاری داشته باشد.»

هرچند نداشتن دانش کافی و زیرساخت‌های لازم برای غنی‌سازی و از سوی دیگر، عواقب شدید خروج از پیمان‌نامه‌های بین‌المللی، دسترسی ترکیه به فناوری و دانش هسته‌ای را بسیار دشوار می‌کند، سلاح اتمی در کشوری که برخی امامان مساجد خواهان دستیابی ترکیه بمب اتمی‌اند تا با آن کار کردها را یکسره کنند و دولتی که به‌رغم ممنوعیت بمب‌های فسفر، همچنان از آن برای بمباران مناطق مسکونی استفاده می‌کند، از کارت آوارگان و پناهجویان برای اهداف سیاسی استفاده می‌کند و از سویی، آرزوی گسترش قلمرو و تحقق رویای تشکیل دوباره امپراطوری عثمانی را در سر دارد، خطری بالقوه خواهد بود که جامعه جهانی به‌ویژه خاورمیانه و حتی اروپا را به سمت بی‌ثباتی خواهد کشاند.