عملیات تبلیغاتی جمهوری اسلامی ایران در ماجرای جنگ نفتکشها
هشت سال جنگ با عراق، پیشه تبلیغاتی روحانیت به عنوان قشر حاکم، و بعد تلاش برای جهانگشایی و تاسیس یک امپراتوری شیعه، جمهوری اسلامی را به یک رژیم نظامی-تبلیغاتی تبدیل کرده است. هرگونه عملیات نظامی یا تروریستی یا برنامه سیاسی بدون پروفایل تبلیغاتی در جمهوری اسلامی ایران به اجرا در نمیآید. از این رو امکان ندارد دستگاههای نظامی و امنیتی بدون برنامهای تبلیغاتی دست به انفجار در نفتکشها بزنند.
جمهوری اسلامی در کنار قدرت نظامی، تنها نیرویی که دارد، ماشین تبلیغاتی آن است. صاحبان کسب و کار آزاد، دستگاه دیپلماسی، احزاب سیاسی سراسری و یا نهادهای معتبری وجود ندارند که در این حوزهها اظهار نظر کنند یا مورد گفتوگو واقع شوند. حتی وزیر خارجه و دستگاه تحت نظر او نیز به بخشی از ماشین تبلیغات تبدیل شده است. از همین جهت باید دید در کنار حمله به نفتکشها در آبهای دریای عمان برنامهی تبلیغاتی حکومت چه بوده است.
دستگاه تبلیغاتی حکومت که نسبتا هماهنگ عمل میکند (چون از سوی نهادهای نظامی هدایت، حمایت و نظارت میشود و اگر نشریه یا وبسایتی چنین نکند به زودی بسته میشود) در این دوره از عملیات نظامی رژیم بر چهار مجموعه تلاش متمرکز بوده است.
انحراف افکار عمومی: کار خودشونه
دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی که از سوی سپاهیان و امنیتیها اداره میشود بلافاصله بعد از عملیات حمله به نفتکشها در جهت انحراف افکار عمومی عمل کرده است. تسنیم، خبرگزاری سپاه بدون هیچ شاهد و گزارشی روز ۲۶ خرداد این حملات را بر گردن دولتهای مخالف جمهوری اسلامی میاندازد: «سانحه اخیر کار هرکسی باشد، چه عربستان سعودی، چه امارات و چه اسراییل و آمریکا و یا بازوهای نیابتی آنها، تصویر بسیار بسیار کوچکی از خطر آینده را پیش روی کشورهای منطقه قرار داد تا ثمره ناامنی حاصل از حضور بیگانگان در خانهشان را ببینند. شاید عبرت بگیرند.» قسمت دوم این نقل قول به خوبی به هدف این حملات یعنی درس عبرتگیری دولتهای عرب اشاره میکند. اگر خود این دولتها عامل حمله بودهاند چگونه باید از عملیات خود درس عبرت بگیرند؟
خط اول تبلیغاتی دستگاههای امنیتی جمهوری اسلامی پس از حملات سری دوم این بود که تحریمها موثر نبوده و آمریکا به حمله به نفتکشها روی کرده است. علی لاریجانی، رییس مجلس با متهمسازی تلویحی ایالات متحده بدون حتی یک دلیل قابل قبول می گوید: «به نظر این اقدامات مکمل تحریمهای اقتصادی است به جهت آن که از تحریمها طرفی نبستند مخصوصا با توجه به سوابق تاریخی آمریکا در این زمینه که در جنگ جهانی، آمریکاییها کشتیهای خود را در نزدیکیهای ژاپن مورد هدف قرار دادند تا توجیه لازم برای خصومت را فراهم کنند.» (خبرگزاری خانه ملت ۲۶ خرداد ۱۳۹۸)
داستانی که او در مورد جنگ جهانی دوم ساخته است عینا مثل داستانی است که امروز دارند در مورد حملات به نفتکشها میسازند. سخنگوی وزارت خارجه نیز گروه ساختگی ظریف تحت عنوان «تیم ب» یعنی ایالات متحده، عربستان سعودی و امارات را به حمله به نفتکشها متهم میکند. (باشگاه خبرنگاران جوان ۲۷ خرداد ۱۳۹۸)
روزنامه علی اکبر ولایتی (چاپ دانشگاه آزاد) در همین خط تبلیغاتی آمریکا را متهم مستاصل این حملات میخواند: «تحول آخر منطقه اما مربوط به حادثهای است که شاید برخی را خیلی نگران کرده باشد، اما بررسیها نشان میدهد قابلتوسعه نیست و صرفا اقدامی ایذایی برای تاثیر بر مذاکرات ایران و ژاپن بوده است. هدف قرار گرفتن دو نفتکش در دریای عمان و ۲۵ مایلی جزیره جاسک و اظهارنظر فوقسریع آمریکاییها و گرفتن انگشت اتهام به سوی ایران اولا آنقدر شباهت به یک سناریوی از پیش طراحی شده داشت که حتی اروپاییها هم به آن اعتماد نکردند و ثانیا آنقدر بدون استدلال بود که فرمانده ناوگان یادشده با عکس و تصویر به میان رسانهها آمد و ادعای آمریکا را رد کرد.» (فرهیختگان ۲۶ خرداد ۱۳۹۸) وزیر خارجه آلمان تنها اعلام کرده که ویدیوی منتشر شده دلیل کافی نیست و آن را رد نکرده است. کاپیتان کشتی نیز از حمله از هوا سخن میگوید که با برداشتن مین عمل نکرده همخوانی دارد.
این نوع اتهامزنی ریشه در ۴۰ سال رفتار جمهوری اسلامی دارد. روزنامه کیهان در ۴۰ سال گذشته همه ضرب و جرحهای خیابانی و ترورها و سرکوبها حتی حمله به دانشگاه تهران در تیر ۱۳۷۸ و ترورهای زنجیرهای را که همه از سوی نیروهای لباس شخصی و بسیجی و امنیتی انجام شده تحت عنوان «خودزنی» به جامعه عرضه کرده است. در جنگ نفتکشها نیز به روایت دستگاه تبلیغاتی رژیم این خود اماراتیها و عربستانیها یا اسراییل و آمریکا هستند که به نفتکشهای خودشان یا همپیمانانشان حمله کردهاند تا زمینه را برای جنگ علیه جمهوری اسلامی فراهم کنند.
بخشی از رسانههای آمریکایی و اروپایی نیز که عمدتا در کنترل جریان چپ است با این خط تبلیغاتی همراهی میکند. آنها آنقدر از دولت ترامپ متنفرند که حاضرند اقدامات جمهوری اسلامی را لاپوشانی کنند تا دولت ترامپ را بیاعتبار سازند. آنها حتما میدانند که تیترهای روزمره دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی از مطالب دستگاه تبلیغاتی چپ (از نیویورک تایمز و واشنگتن پست و گاردین تا سیانان و اماسانبیسی و انبیسی و سیبیاس، از نیویورکر و نیوزویک تا وبسایت آتلانتیک و شورای روابط خارجی) گرفته میشود. (نگاه کنید به تیتر کیهان ۲۷ خرداد ۱۳۹۸ در مورد دست داشتن آمریکا، اسراییل، امارات و عربستان سعودی در انفجار نفتکشها به نقل از نیوزویک)
آویزان کردن مدال به سینه خود
خط دوم تبلیغاتی مقامات نظامی و سیاسی تهدید نیروهای آمریکایی و ستایش شکستناپذیری نیروهای تحت فرمان ولیفقیه است. آنها از یک سو میگویند جنگی در کار نخواهد بود (که از منظر طرف آمریکایی سخن درستی است) و از سوی دیگر میگویند جنگ با ایران جهنم آمریکاییها خواهد بود.
نشر عکس تابوت سربازان آمریکایی در حالی که ایران هنوز دارد تابوت کشتهشدگان جنگ را در خیابانها میگرداند، بخشی از این کارزار تبلیغاتی است. در این مسیر از همه چپگرایان که به وفور دارای تریبون در رسانههای آمریکایی و اروپایی هستند نقلقول میشود. برای ضد امپریالیستها تفاوتی ندارد جمهوری اسلامی به نیروهای آمریکایی حمله کرده یا بالعکس. آنها همیشه با دولت آمریکا مخالفاند و دشمنان این کشور را ستایش میکنند.
دستگاه تبلیغاتی برای به حاشیه بردن حملات نیاز داشت که نیروهای نظامی را نجاتبخش معرفی کند. از همین جهت بدون آن که نیازی وجود داشته باشد، خدمه یکی از کشتیها گروگان گرفته شوند تا ادعا شود که نیروهای سپاه آنها را نجات دادهاند. در گزارش تعداد خدمه نیز اغراقهایی صورت گرفت.
مظلومنمایی و فضاسازی
جمهوری اسلامی همیشه تعدادی از اجساد کشف شده مربوط به جنگ ایران و عراق را که تعدادی استخوان ریخته شده در یک کیسه است در اختیار دارد تا «تشییع جنازهی شهدا» راه بیندازد. قرار است مراسمی تحت عنوان «وداع با شهدا» روز پنجم تیر در حوالی میدان ونک (از شلوغترین میادین شهر تهران) برای ۱۱۰ جسد برگزار شود. هدف از این گونه مراسم آن است که مردم آتشافروزیها و جنگطلبیهای رژیم را فراموش کرده و بر کشتهشدگان اشک بریزند و احساس مظلومیت کنند و به حکومت چراغ سبز برای هر عملی بدهند. این گونه مراسم در طی ۴۰ سال گذشته همیشه برای فضاسازی و سوء استفاده از جسد کشتهشدگان برای تبلیغات سیاسی برگزار شده است.
تبلیغات مذاکره با میانجیها
هدف از مذاکره با میانجیها حقیقتا کاهش فشار تحریمها بر مردم و تلاش برای رسیدن به یک مصالحه نیست بلکه ابراز سخنان تبلیغاتی، تحقیر میانجیها بالاخص دوستان ایالات متحده (مثل نخستوزیر ژاپن) و نمایش سرسختی است: «مقاومت ایران اسلامی دشمن را وادار به التماس برای مذاکره و تلاش برای پیدا کردن میانجی کرده است.» (رسول سناییراد، مسئول بازرسی دفتر عقیدتی سیاسی فرمانده کل قوا، تابناک ۲۶ خرداد ۱۳۹۸)
طبیعی است که سخنان مقامات با این میانجیها از سوی رسانههای غربی گزارش میشود و آنها موادی غیر از سخنان تبلیغاتی خامنهای علیه غرب و همپیمانان ایالات متحده نیستند. قبل و بعد از سفر وزیر امور خارجه عمان، وزیر خارجه آلمان، نخستوزیر عراق و نخستوزیر ژاپن موجی از سخنان تبلیغاتی مقامات عرضه شده است بدون آن که این دیدارها نتیجهای دربر داشته باشد.