ایران بار دیگر در حلقه «محور شرارت» قرار گرفت، اما این‌بار به شیوه‌ای مدرن و به‌گونه‌ای  دیگر.  

مشاور ارشد امنیت‌ملی رییس جمهوری آمریکا گفت که هدف آمریکا، خروج تمامی نیروهای ایرانی از سوریه است، اما محتاطانه افزود: «البته هدفی آسان برای دسترسی نیست.»

این مشاور رییس جمهوری آمریکا، روز پنج‌شنبه گفت که کاخ سفید طرح روسیه برای متوقف‌کردن تحریم نفت ایران درقبال خروج نظامیان ایران از سوریه را رد کرده، علی‌رغم آنکه اسراییل خواستار خروج بلافاصله تمامی نیروهای ایرانی است.  

جورج دبلیو بوش، در سخنرانی معروف خود مقابل کنگره آمریکا در ۲۹ ژانویه ۲۰۰۲، این عبارت خاطره‌انگیز «محور شرارت» را برای خطاب کشورهایی استفاده کرد که به گفته او، یک محور شر را شکل داده بودند و صلح جهانی را تهدید می‌کردند.  

منظور او و آنچه که به‌زبان آورد، عراق، ایران و کره‌شمالی بود.

بوش این سه کشور را متهم به تجهیز خویش به سلاح‌های کشتارجمعی کرد و تشکیل آنچه که به‌زودی معرف محور شرارت بود. او خواستار خلع سلاح این کشورها شد، با توسل به حمله نظامی و یا هر وسیله دیگر.  

این سخنرانی درست بعد از حمله نظامی به افغانستان برای مقابله با القاعده و طالبان در مناطقی که آن‌ها حضور داشتند، انجام گرفت. طراحان اصلی حملات به خاک آمریکا در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به مراکز تجارت جهانی، از میان برداشته شدند و رژیم طالبان سقوط کرد.  

حمله به افغانستان با هدف تعقیب تروریست‌ها و جنگ با ترور انجام گرفت که همچنان بعد از گذشت ۱۷ سال، خاورمیانه متاثر از آن، شاهد دیپلماسی جدیدی در منطقه بوده است.  

از این حلقه، عراق به‌عنوان هدف بعدی انتخاب شد. بدون آنکه بخواهیم به دلایل بوش و انگیزه او برای آن حمله بپردازیم، درباره ایران و کره‌شمالی، می‌توانیم بگوییم که این دو کشور، به‌دور از بلا باقی‌ماندند، اما تغییری نیز در رفتار خود ندادند.

در ۱۷ سال گذشته و از زمان حمله بوش به افغانستان، دو رییس جمهوری در آمریکا به‌قدرت رسیده‌اند. در دوره دوم ریاست‌جمهوری آقای اوباما، درنهایت توافقی بین غرب و ایران توانست اختلاف‌ها بر سر پرونده هسته‌ای ایران که حل‌وفصل آن به‌درازا کشیده بود را با توافقی در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵ به سرانجام برساند.  

تهدید به حمله نظامی و تحریم‌ها، حکومت ایران را وادار کرد تا درنهایت برای رسیدن به توافق، پای میز مذاکره بیاید. ایرانی‌ها خواستار توافقی بودند که تنها شامل برنامه هسته‌ای آن‌ها باشد و کمک کند تا تحریم‌های آمریکا و سازمان ملل متحد برداشته و رابطه ایران با جامعه بین‌المللی، عادی شود.  

اما با سرعت این ورق برگشت و ترامپ در سال ۲۰۱۶ وارد کاخ سفید شد و تصمیم گرفت که مشکلات دیگر با ایران را نیز حل کند. رفتارهای منطقه‌ای ایران و آنچه که دخالت این کشور از‌طریق حضور در جنگهای چریکی در عراق و سوریه خوانده می‌شود، همواره مورد انتقاد و از علاقه‌مندی‌های ترامپ برای پرداختن به آن‌ها بود.  

اینک ترامپ می‌خواهد که ابزارهای در دسترس خویش را برای تغییر نهایی به‌کار برد؛ کاری که بوش قادر به تکمیل آن نبود. تهدید نظامی جزو گزینه ها نیست، تهدیدی که در دوره اوباما همواره روی میز مذاکره بود و نه نفرین شیطانی که توسط بوش به‌کار گرفته شد. اینک ترامپ تهدید تحریم‌ها را می‌خواهد عملی کند که به نظر او بیشتر از دیگر گزینه‌ها کاربرد داشته است.

مشاور امنیت‌ملی جدید ترامپ، فردی است که ایرانیان نمی‌توانند انزجار خود را از او پنهان کنند. فردی که آشکارا خصومت خود با جمهوری اسلامی ایران را هنگامی که سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد بود نشان داد (۲۰۰۶-۲۰۰۵).  

دیدن صورت اخم‌آلود جان بولتون به‌عنوان مشاور ارشد امنیت‌ملی آمریکا، باعث ایجاد آبله دربین تندروهای تهران شده است؛ به این معنا که این چهره آن‌ها را متوجه جدی‌بودن عواقب رَد گفت‌وگو با آمریکا کرده است.  

حضور بولتون در کابینه ترامپ، یکی از ابزارهای فشار مورد نظر رییس جمهوری آمریکاست و دور نخست تحریم‌ها (که تحریم‌های ساده و نرم نامیده شده است) به‌اندازه کافی بحران اقتصادی ایجاد کرده است تا پیش‌بینی کنند که دور دوم تحریم‌ها که سنگین‌تر است و ۴ نوامبر اعمال می‌شود، چه تاثیر مخربی بر اقتصاد شکننده ایران خواهد داشت.  

آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، با هرگونه گفت‌وگویی با دولت فعلی آمریکا مخالفت کرده است و به مردم قول داده که جنگ و رویارویی نظامی نیز در کار نخواهد بود.  

آقای خامنه‌ای به‌درستی گفته است که جنگی در کار نیست، چراکه امروز هیچ‌کس در فکر حمله به ایران نیست و دیپلماسی روز آمریکا با دیپلماسی دوره بوش متفاوت است و تحریم‌ها  می‌تواند چنان فشاری به مردم وارد کند که درمانده و خودخواسته مقابل حاکمان بایستند.

برای جلوگیری از چنین رویارویی داخلی، تهران ناگزیر به گفت‌وگو با واشنگتن است که درحال حاضر، رهبر آن را رَد کرده است. «تحریم‌ها درحال بازگشت و تاثیرگذاری است. این آشکار است»: جان بولتون روبه خبرنگاران و درحقیقت خطاب‌به حاکمان ایران گفت.