جشن‌ها و دید‌‌و‌بازدیدهای نوروزی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین مراسم ایرانی‌هاست. شاید یکی از کارکرد‌های چنین مراسم‌هایی نزدیک کردن افراد به یکدیگر و تقویت پیوندهای خانوادگی باشد. در گذشته، مراسم نوروز، که آماده شدن برایش عملا از چند هفته قبل از لحظه سال نو آغاز می‌شد، باشکوه و هیجان‌انگیز بود. پراکندگی ایرانی‌ها و به‌ وجود آمدن فاصله‌های دور جغرافیایی، ترافیک‌های شهری، درگیری‌های مالی، خستگی مفرط ایرانی‌ها از دردسرهای مضاعف روزمره، گسترش نوعی افسردگی و ناامیدی به آینده و البته گرانی وحشتناک میوه و آجیل و شیرینی، رفته‌رفته باعث شده است این مراسم لذت‌بخش به رویدادی اضطراب‌‌آور تبدیل شود. در سال‌های اخیر، شاهد بوده‌ایم بسیاری از افراد حتی از تماس تلفنی خودداری می‌کنند و تبریک سال نو در پیامی در فیسبوک و تلگرام یا پیامک خلاصه می‌شود.

نوروز امسال اما ترسناک‌تر است.

هرچند سال‌ها بود خرید پسته برای برخی ایرانی‌ها به یک رویا بدل شده بود، امسال شاهدیم که خرید تخمه جابنی، معروف به تخمه‌ ژاپنی، هم معضل شده است.

آخر مگر می‌شود عید باشد و کسی به بازدید ما آمده باشد، ولی به‌خاطر شرایط موجود قادر به پذیرایی از آن‌ها نباشیم؟ آن هم ما ایرانی‌ها که به مهمان‌نوازی‌مان افتخار می‌کردیم.

واقعیت این است که اقتصاد ایران به‌سرعت رو به فروپاشی می‌رود و در چنین شرایطی، خصوصا در آستانه نوروز، بعضی تفاوت‌ها بیشتر به چشم می‌آید. شاید بعضی از ما نمی‌توانیم آنچه برای نوروز لازم داریم بخریم، ولی هستند کسانی که برای تفریح‌هایی که لزوما ضروری هم نیست هزینه‌ زیادی می‌کنند.

طبیعی است تحت این فشار اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، اکثر مردم دچار خشم و البته ترس از آینده خود، فرزندان و کشورشان باشند، کشوری که روزی با شکوه و جلال در خاورمیانه و حتی جهان خودنمایی می‌کرد.

نوروز امسال را در چنین شرایطی جشن خواهیم گرفت!

تحت شرایطی که دشواری‌اش از هر نظر بی‌سابقه است.

در این‌جا، سعی داریم با ارائه راهکارهایی، نگذاریم این شرایط دشوار اتحاد و نزدیکی بین اعضای خانواده‌ها را از بین ببرد، چرا که شاید سال دیگر بتوانیم پسته و گوشت و میوه بخریم و جشن نوروز را با‌شکوه برگزار کنیم، اما اگر امسال در آستانه نوروز، خشم ما باعث شود به اعضای خانواده و دوستانمان پرخاش کنیم، سال‌ها طول می‌کشد د‌‌‌ل‌شکستگی و کدورت رفع شود و در مواردی، شاید هرگز رفع نشود. شاید توصیه‌های زیر برای پیشگیری از دلخوری و کدورت مفید باشد.

۱. از پرسش درباره شغل همدیگر خودداری کنید

معمولا افراد خانواده در دید‌و‌بازدیدها به پرسش و پاسخ درباره شغل هم می‌پردازند. واقعیت این است که کار‌و‌بار ایرانی‌ها سال‌هاست که با مشکلات بسیاری همراه شده است و امسال بسیاری شغل‌های خود را از دست داده‌اند، بسیاری حقوق نگرفته‌اند، بسیاری به‌ دلیل نداشتن پارتی پیشرفت شغلی نداشته‌اند و بر بسیاری در محیط کار ظلم زیادی رفته است.

لطفا خود را مقید ندانید که تصویری موفق از خود نشان دهید و سعی نکنید خشم نهانتان را با گیر دادن به کار‌و‌بار دیگران تخلیه کنید. از نصیحت‌های سطحی و سرکوفت زدن به هم جدا خودداری کنید. در عوض، اگر قرار است دراین‌باره صحبت کنید، با همدلی و دوستی به مشکلات همدیگر گوش کنید و قبل از هر حرف و نظری، از خود بپرسید آیا این حرفتان واقعا مرهمی بر دل زخم‌خورده دوست و فامیلتان است یا تخلیه خشم و بازتولید رفتارهای بدی است که نسبت‌به خود شما ابراز شده است؟

بعضی اوقات افراد به اسم آزادی بیان یا صداقت احساسات یکدیگر را جریحه‌دار می‌کنند. لطفا توجه داشته باشیم که آزادی بیان به‌معنی هرج‌ومرج بیان نیست و صداقت در کلام به این معنی نیست که هر حرفی به ذهنتان خطور می‌کند بی‌پرده بیان کنید، چرا که بسیاری از حرف‌هایی که از ذهن ما عبور می‌کند ممکن است در حقیقت، ناشی از خشم پنهانی باشد که به‌ دنبال راهی برای تخلیه شدن است. چنین حرف‌هایی دل دیگران را می‌شکند و دوستی‌ها را از بین می‌برد. قدیمی‌ها می‌گفتند بهتر است حرف را قبل از گفتن در دهان مز‌مزه کرد. روانشناس‌ها می‌گویند به معنی حرف‌هایتان فکر کنید و هر حرفی را که از ذهنتان می‌گذرد سمت طرف مقابل پرتاب نکنید.

۲. در دید‌و‌‌بازدیدها از قصد ازدواج یا بچه‌دار شدن سوال نپرسید

طبیعتا به‌ دلیل مشکلات اقتصادی بسیاری از جوانان قادر به ازدواج نیستند. سعی نکنید این موضوع را به آن‌ها یادآوری کنید. بسیاری از دگرباشان نیز که هنوز جرات نکرده‌اند درباره گرایش جنسی یا هویت جنسیتی‌شان با خانواده‌شان حرف بزنند، در مقابل چنین سوالات بی‌ربطی معذب می‌شوند. مطمئن باشید اگر کسی خبر خوبی درباره ازدواج یا نامزدی داشته باشد، حتما خودش با شما در میان خواهد گذاشت.

سوال درباره این موارد خصوصی مصداق فضولی است. بدتر این‌که بعد از پرسیدن سوال و دریافت جواب سربالا دست از سر طرف برندارید و با نصیحت‌های سطحی، برایش از مزایای ازدواج بگویید.

نه تنها در نوروز امسال که همه به اندازه کافی تحت فشارند، بلکه هر زمان‌ دیگری خواستید از کسی درباره ازدواج سوال کنید، از خودتان بپرسید مسائل خصوصی یک نفر دیگر چه ربطی به شما دارد؟

همچنین به خود یادآوری کنید اگر خبر خوبی باشد، حتما خود فرد به شما خواهد گفت یا اگر نمی‌گوید، باز به انتخابش احترام بگذارید. در این‌جا هم سعی کنید قبل از سوال پرسیدن به دیگران اجازه بدهید خودشان صحبت را شروع کنند و شما همدلی نشان دهید و سعی کنید مرهم باشید.

۳.  از مباحث سیاسی جدی خودداری کنید

قطعا مباحث سیاسی در نوروز امسال از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که حکومت ایران در آستانه فروپاشی قرار گرفته است. اما مطمئن باشید با بحث‌های جدی سیاسی در یک مهمانی، قادر نیستید مشکلات ایران را حل کنید.

هدف از مهمانی خانوادگی دوستی و همدلی و تجدید پیوند است، نه برگزاری یک جلسه رسمی سیاسی. بنابراین، گرچه می‌توانید نظراتتان را دوستانه با بقیه به اشتراک بگذارید، سعی نکنید با بحث و جدل این نظرات را به یکدیگر ثابت کنید. اگر واقعا باور دارید اندیشمندی صاحب‌نظرید، سعی کنید در جاهای دیگری مانند فیسبوک، اینستاگرام، وبلاگ‌نویسی و غیره ــ البته با در نظر گرفتن امنیتتان‌ــ نظرات خود را به‌طور جدی مطرح کنید و به بحث بگذارید.

۴. از برگزاری دورهمی‌های ساده نوروزی خجالت نکشید

گرچه خوردن خوراکی‌های خوشمزه همیشه بخشی از مراسم نوروز بوده است، اما امسال خرج و مخارج بالاست. درگیری با مشکلات اقتصادی چیزی نیست که به‌خاطرش شرمسار باشید. حاکمانی که بر ایران حکومت می‌کنند نهادی به اسم تشخیص مصلحت نظام دارند، نماد این‌که هرگز به مصلحت مردم ایران نیاندیشیده‌اند و فقط به دنبال مصلحت خود و حکومتشان بوده‌اند. پول‌هایی که متعلق به شما بوده‌اند لابد امروز در جایی دیگر، شاید در لبنان و سوریه و یمن، هزینه می‌شود.

پس طبیعی است که دچار مشکلات اقتصادی باشید. هم به خودتان و هم به دیگر اعضای خانواده‌تان فرصت بدهید که دید‌و‌بازدیدهای سال نو را به ساده‌ترین شکل ممکن برگزار کنید و از این فرصت استفاده کنید برای اتحاد، تقویت پیوندهای دوستی، همدلی و همراهی و شاید حتی، کمی لذت و آرامش در جمعی دوستانه.    

نوروزتان پیروز.