روحانی نقد کردن کابینه بدون چانه زنی
بالاخره کابینه حسن روحانی برای کسب رای اعتماد به مجلس معرفی شد. هرچند بسیاری از رایدهندگان با توجه به شعارهای روحانی در انتخابات منتظر کابینهای جدید با ویژگیهای خاص آن شعارها بودند، اما روحانی که درهفتههای گذشته به قالب مالوف خود یعنی راست میانه برگشته، کابینهای در همان حدود کابینه فعلی ارائه داده است.
حال باید دید روحانی چه روشی را انتخاب کرده و چه اهدافی را برای کابینه جدید مد نظر داشته است :
الف – عدم پرداخت هزینه برای وزرا
هیچکدام از وزرای فعلی که معرفی شدند با مخالفت جدی رهبر روبرو نشدند که روحانی بخواهد آنها را کنار بزند. در مورد وزرایی که رهبر مخالفت کرده او چانهزنی نکرده و اصراری نورزیده است. پس نباید انتظار داشت چهره متفاوتی از این بابت در کابینه باشد. روحانی همه مواردی را که رهبری گفته مصلحت نیست که باشند قبول کرده و کنار گذاشته حتی در مورد معاونینش که معمولا رهبر دخالت نمیکرد اما با مخالفتش روحانی خانم مولاوردی را تغییر داد و سمت دستیاری در امور حقوق شهروندی به او داد. هدف روحانی این بوده که بتواند همدلی ایجاد کند تا بتواند فضای معیشتی را بهبود ببخشد. او فکر میکند اگر بخواهد وارد مجادله شود، در حوزه اقتصادی با موانع جدی روبرو خواهد شد. او مایل است کارتهای چانهزنیش را در سیاست خارجی و اقتصاد خرج کند.
ب- انسجام در حوزه اقتصادی
روحانی بالاخره در آخرین لحظات قبول کرد که با جایگزینی نهاوندیان با مسعود کرباسیان اختیارات بیشتری را به جهانگیری در حوزه اقتصاد بدهد. روابط جهانگیری و نهاوندیان چندان حسنه نبود. انتخاب شریعتمداری نیز به عنوان وزیر صنایع و تجارت که هم که رابطه نزدیکتری با جهانگیری دارد انسجام بیشتری ایجاد میکند. هرچند تقاضای جهانگیری برای تغییر نوبخت در برنامه و بودجه با نیلی مورد موافقت روحانی قرار نگرفته و تغییر سیف رییس بانک مرکزی نیز به لحاظ حرف شنوی از روحانی در دستور کار قرار نگرفت. وزرای نفت ، مسکن و راه و ترابری ، نیرو و کشاورزی نیز روابط حسنهای با جهانگیری دارند. در مجموع بخش اقتصادی نسبت به کابینه قبلی منسجمتر هستند و جهانگیری میتواند مجموع فعالتهای آنها را هماهنگ و مدیریت کند. اقتصاد باید حرف اول را بزند و موفقیت آینده روحانی به این قسمت بستگی خواهد داشت.
ج- در سیاست ، امنیت ودفاع حفظ وضع موجود
در حوزه سیاست فشار و اصرار رهبر و علی لاریجانی بر حفظ رحمانی فضلی نتیجه داد و وی در سمت خود ابقا شد وی یکی ازضعیفترین وزرای دولت بوده است. مساله استاندارهایی که او برگزیده است، نحوه اداره استانها، نحوه برگزاری ضعیف انتخابات که صدای انتقاد روحانی را نیز در آورد از جمله نقاط ضعف برجسته وی به شمارمی رود. رحمانی فضلی با توجه به سوابقش در کابینه فعلی بیشتر به سمت اصولگرایی خواهد رفت زیرا بعد از روحانی آینده وی در اصولگرایی تعریف میشود.
در حوزه اطلاعات نیز علوی فاقد توانایی برای محدودسازی فعالیت اطلاعات موازی بود و عملا مساله امنیت کشور به اطلاعات سپاه سپرده شده است و علوی نیز چون رابطه خوبی با روحانی دارد و روحانی دبال چالش خاصی نمیگردد دوباره وی را برگزید.
در حوزه دفاعی نیز روحانی با توجه به تبلیغات شدیدی که در آمریکا علیه ایران صورت گرفته و طرح مساله تحریمها علیه سپاه سعی کرده با انتخاب یک ارتشی وزارت دفاع را از زیر ضرب تبلیغاتی غرب خارج کند.
ه - دوری از چالش در حوزه فرهنگ، آموزش عالی و آموزش و پرورش
در حوزه فرهنگ و آموزش عالی وزرای روحانی به گونهای تنظیم شدهاند که مورد حمایت رهبر واقع شوند. صالحی در وزارت ارشاد که قبلا در بخش فرهنگی نهاد رهبری کار میکرده است.
صالحی در چهار سال گذشته معاون فرهنگی و مسئول امور کتاب و نشر بوده است که در مجموع و در مقایسه با قبل از آن خوب رفتار کرده است. او وزیری است که خیلی تبلیغات نمیکند شخصیت فرهنگی دارد و به نظر میرسد که اگر معاونین خوبی برگزیند وزارت ارشاد حرکتی آهسته و رو به جلو خواهد داشت. اما در حوزه آموزش عالی هنوز معلوم نیست که وی چه کسی را بر خواهد گزید. آقای خاکیصدیق شب قبل از معرفی از لیست بیرون آورده شد. ظاهرا رهبر با فرجیدانا، نیلی منفرد و توفیقی که اصلاحطلبان خواستار آنها بودند، مخالفت ورزیده است و روحانی نمیخواهد برای فرد خاصی چانهزنی سنگین کند، پس در نهایت در این حوزه ممکن است فقط یک بوروکرات غیرجناحی انتخاب شود که مانع از حرکت آموزش عالی به عقب شود. به هرحال بعد از تصرف دانشگاه آزاد نهاد رهبری به دنبال کنترل کامل بر وزارت فرهنگ و آموزش عالی است و در این مورد خیلی هم حساس هستند چون دانشگاهها مرکز اصلی ارتباط با نخبگان و شکل دهی به افکار عمومی هستند و روحانی هم نمیخواهد در این حوزه چانهزنی کند.
در حوزه آموزش و پرورش هم خامنهای با وزیر سابق که اصلاح طلب بوده مخالفت کرده است دانش آشتیانی کسی بوده که سند 2030 را اجرایی کرده بود. بطحایی، فرد پیشنهادی از سوی معاونین وزراتخانه بوده که عمدتا از تکنوکراتهایی هست که فاقد افق خاص فکری است و به راحتی قابل مدیریت کردن است، لذا مشکلی برای نهاد رهبری وجود ندارد در اینجا هم روحانی برای کسی هزینهای نکرده است.
در مجموع روحانی تصمیم گرفته بدون هزینه کردن برای کسی کابینه را از فضای درگیریها عبور دهد و فضا را آرام سازد تا بتواند در حوزه تنشزدایی منطقهای و رابطه با غرب با رهبری چانه زنی کند و در چنین فضایی اقتصاد تصویری امید بخش پیداکند و سرمایه گذاران داخلی و خارجی به سمت بازار ایران روی خوش نشان دهند که بدون آن دولتش فاقد توانایی برای حل مساله اشتغال و خروج از رکود است .