نوروز و زندانیان در اعتصاب غذا
سایت بهار نزدیک به محمود احمدینژاد، رئیس جمهور پیشین ایران، از انتقال حمید بقایی از بیمارستان به زندان در هجدمین روز از اعتصاب غذایش خبر داده است. مهران عبداللهپور، وکیل حمید بقایی، خواسته موکلش برای پایان دادن به اعتصاب غذای را اعطای مرخصی و برگزاری دادگاه علنی عنوان کرده است.
حمید بقایی، معاون وقت احمدینژاد، البته تنها زندانیای نیست که این روزها در اعتصاب غذا به سر میبرد. گلرخ ابراهیمی ایرایی، فعال حقوق بشر، در پنجاه و ششمین روز از اعتصاب غذایش به سر میبرد. ابراهیمی، دلیل اعتصاب غذایش را ضرب و شتمش توسط ماموران زندان اوین و انتقالش به زندان قرچک عنوان کرده است، زندانی که بنا بر گزارشها، فاقد امکانات بهداشتی است و اصل تقکیک زندانیان در آن رعایت نمیشود. بنابر گزارشها، ابراهیمی نزدیک به ۲۰ کیلو وزن کم کرده و دچار ضعف شدید شده است.
همچنین سازمان عفو بینالملل در آخرین بیانیه خود از اعتصاب غذای ۸ درویش گنابادی از تاریخ ۷ فروردین ماه خبر داده است. جواد خمیس آبادی، کیانوش عباسزاده، احمد موسوی، نورعلی موسوی، مهدی اسکندی ،امیر لباف، میرصادق و عباس دهقان از جمله دراویشی هستند که در این بیانیه از آنها نام برده شده است. دراویش مذکور دلیل اعتصاب غذایشان را اعترض به شکنجه و دیگر رفتارهای بیرحمانه و غیرانسانی در بازداشت عنوان کردهاند. گزارش عفو بینالملل به تهدید عباس دهقان به تجاوز به همسرش در صورت عدم اعتراف نیز اشاره کرده است.
آخرین خبر منتشر شده از حمیدرضا امینی، مدیر یکی از کانالهای تلگرامی در ۶ فروردین ماه، حاکی از به سر بردن او در بیست و هشتمین روز از اعتصاب غذایش است. امینی علت اعتصاب غذای خود را اعتراض به انتقالش به زندان فشافویه عنوان کرده است. گزارشها حاکی از وخامت حال او است.
مختار اسدی، فعال صنفی معلم زندانی در زندان اوین در اعتراض به عدم اعطای مرخصی نوروزی در تاریخ ۲۹ اسفند دست به اعتصاب غذا زده است. هنوز گزارشی مبنی بر پایان اعتصاب غذای وی منتشر نشده است.
اما اعتصاب غذای زندانیان، تنها محدود به زندانیان عقیدتی-سیاسی نمیشود. ولیالله تقیزاده، زندانی محکوم به اعدام که از حدود ۱۲ سال پیش در زندان مرکزی تبریز نگهداری میشود، از ۲۵ بهمنماه سال گذشته در اعتصاب غذا به سر میبرد. وی دلیل اعتصاب غذایش را اعتراض به روند طولانی بررسی پرونده خود عنوان کرده است. تقیزاده گفته است که ۱۲ سال پیش تحت شکنجه مجبور به اعتراف علیه خود شده بود.
علاوه بر زندانیان فوق، زندانیانی بودند که به تازگی به اعتصاب غذای خود پایان دادند. عبدالفتاح سلطانی، وکیل زندانی در تاریخ ۱ فروردین دست به اعتصاب غذا زد. سلطانی، دلیل اعتصاب غذایش را «رفتارهای ناعادلانه و تبعیضآمیز در زندان اوین» و «مداخله وزارت اطلاعات در تصمیمگیریهای مربوط به زندانیان سیاسی -عقیدتی» عنوان کرده بود. این وکیل مدافع حقوق بشر، نهایتا در ۷ فروردین و در پاسخ به درخواست ٣٦٠٠ نفر از وكلا و فعالان مدنی، به اعتصاب غدای خود پایان داد.
سیامک میرزایی، علیرضا توکلی، علیرضا گلیپور و رضا آقاخانی چهار، از زندانیان زندان اوین در آخرین روزهای سال گذشته اعلام کردند که در اعتراض به وضعیت نامطلوب زندانیان و نقض حقوق بشر در کشور به مدت ۳روز به طور نمادین دست به اعتصاب غذا میزنند.
آتنا دائمی، فعال مدنی به همراه گلرخ ایرایی اعتصاب غذایش را از ۱۴ بهمن ماه آغاز و در ۲۶ همان ماه به پایان داد. حال آنتا دایمی نیز مانند گلرخ ایرایی وخیم گزارش شده است.
هر چند زندانیان فوق، از یک طیف نبوده و دارای اتهامات و دیدگاههای مختلفی هستند، اما خواسته همه آنها یک چیز است: «رعایت قانون». قوانین جمهوری اسلامی ایران در موارد زیادی بر رعایت حقوق متهمین و محکومین تاکید کرده است. از جمله مطابق قانون احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی، در جریان دستگیری و بازجویی یا استطلاع و تحقیق، از ایذای افراد نظیر بستن چشم و سایر اعضاء، تحقیر و استخفاف به آنان، باید اجتناب گردد.
همچنین طبق همین قانون، هرگونه شکنجه متهم به منظور اخذ اقرار و یا اجبار او به امور دیگر، ممنوع است. ماده ۶۹ آییننامه سازمان زندانها، به تفکیک زندانیان «حسب پيشينه، سن، جنسيت، تابعيت، نوع جرم، مدت مجازات، وضع جسماني و رواني، چگونگي شخصيت و استعداد و ميزان تحصيلات و تخصص» اشاره میکند اما شاید مهمتر از همه این موارد، بتوان به اصل ۲۳ قانون اساسی اشاره کرد که تفتیش عقاید را ممنوع اعلام کرده است. بنا بر این اصل، هیچکس را نمیتوان به صرف داشتن عقیدهای مورد تعرض و یا مؤاخذه قرار داد. بسیاری از ناظران معتقدند در صورت رعایت این اصل، بسیاری از زندانیان مجبور به سپری کردن ایام نوروز خود در زندان نبودند.