گفتوگو بر سر میراث دوم خرداد در شبکههای اجتماعی
امروز سالگرد انتخابات ریاست جمهوری دوم خرداد ۱۳۷۶ است. با پیروزی محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری دوم خرداد، جنبشی به نام جنبش « اصلاحات» در ایران شکل گرفت، این جنبش، هم مبانی نظری و هم پایههای جامعهشناختی داشت. سالگرد این واقعه در رسانههای اجتماعیفارسی زبان با واکنشهای زیادی مواجه شده است. بحث در این موضوع با هشتگ دوم خرداد در توئیتر داغ شده و کاربران از زوایای مختلف در اینباره اظهار نظر کردند.
برخی کاربران بخشهایی از سخنرانیهای محمد خاتمی، رئيس جمهور پیشین ایران را در ایام دوم خرداد به اشتراک گذاشتهاند که کنایه از آن دارد که برخی دغدغههای آن ایام هنوز زنده است.
در این ویدئو، که متعلق به آن سالهاست، محمد خاتمی میگوید: «سرنوشت وجهه اجتماعی دین در گرو این است که با آزادی سازگار باشد. در تاریخ بشر هر چه که با آزادی مقابل شده لطمه دیده است، دین اگر در مقابل آزادی قرار گرفت دین لطمه خورده است، عدالت اگر در مقابل آزادی قرار گرفته است عدالت ضربه خورده است».
به توجه به هشتگ دوم خرداد، به نظر میرسد که «حس نوستالژی در توئیتهای کاربران کم نیست». کاربری در این مورد نوشته است: «کوچیک بودم نتونستم بهش رای بدم اما پدر و مادرمو یادمه ستاد رفتنامون سخنرانی های مامانم که می رفت رو مینی بوس . با دوچرخه می رفتم پوستر پخشمی کردم همون جاها بود که یه جوانه تو دلم زد».
برخی کاربران هم بر ناتوانی اصلاحطلبان در تحقق وعدههایشان تاکید کردهاند. کاربری نوشته «۲۱ سال از #دوم_خرداد ۷۶ میگذره. اصلاحطلبان با وعده تغییر قانون اساسی و آزادی مطبوعات روی کار اومدند. با این وجود بعد ۲دهه هنوز حتی وعده ورود زنان به ورزشگاهها محقق نشده. یا قدرت عمل به وعدههاشون رو ندارند، یا قصد عمل به وعدههاشون رو ندارند، در هر صورت بیمصرف و ناکارآمد هستند».
در همین زمینه کاربر دیگری تصویر یکی از روزنامههای دوران دوم خرداد را در مورد ورود زنان به ورزشگاهها توئیت کرده است و زیر آن نوشته است: «از وعدههای ٢٠ ساله دومخرداد. در تلاشیم که خانمّا به ورزشگاهها بیایند ...».
کاربری نوشته در سالگرد دوم خرداد سال۹۷ تنها خواستش «گذر از تمامیت جمهوری اسلامی» است:
برخی کاربران هم گفتهاند اصلاحطلبان باعث بقای عمر جمهوری اسلامی شدند: «واکسن از ویروس و باکتری کشته یا ضعیف شده برای درمان بیماریهای عفونی ست! #دوم_خرداد روز کشف واکسن بقای رژیم به اسم (اصلاح طلب) از ویروسهای ناکارآمد و ضعیف نظام بود! و عجیب هم جواب داد..»
کاربر دیگری همزمان از هشتگهای دوم خرداد و IranRegimeChange استفاده کرده و استفادهکنندگان از هشتگ دوم خرداد را به توهم متهم کرده است: «اینایی که هشتگ #دوم_خرداد میزنند یعنی غرق در توهم گذشتهاند. یک روز مقدس برای خودشان ساختهاند و هر ساله یادآوری اش میکنند. روزی که توهم اصلاحات در نظام توتالیتر به مردم تزریق شد. روز شروع فریب بزرگی به نام اصلاحات. روز استمرار...#IranRegimeChange»
کاربری هم در یک بازی جالب با کلمات از ضرورت اصلاح اصلاحطلبان در سالروز دوم خرداد سخن گفته و نوشته است:
«در ۲۱مین سالروز دوم خرداد بیش از هر زمانی ضرورت #اصلاح_اصلاحات دیده میشود. صراحت درگفتگو باحاکمیت وپیگیری مطالبات مردم،کنش جدیتر وموثر رهبران آن،حذف و طرد ویژهخواران به نام اصلاحطلب ازقدرت و ارائه برنامهای برای نجات ایران از وضعیت فعلی و...میتواند ازمحورهای اصلی آن باشد.»
برخی کاربران به بهانه دوم خرداد از خاتمی تمجید کردهاند و در عین حال گفتهاند قهرمانسازی از خاتمی در دوران دوم خرداد نادرست بود، چون باعث شد بخشی از همین عده پس از سرکوب اصلاحات با او قهر کنند:
«۲۱سال پس از #دوم_خرداد از یاد نبردهام که نسل من با #خاتمی جرأت کرد و جان گرفت. نقد ما بر او بیش از آنکه نقد خطاهای تجربهی او باشد نقد آرزوهای خودمان است! برخی از ما او را قهرمان میخواستیم و چون قهرمانمان نشد با او قهر کردیم؛ نقد دقیقِ تجربهی او راهیست همچنان باز و دراز...»
همانطور که قابل پیشبینی است توئیتهایی هم از طرف جناح رقیب در تخطئه دوم خرداد و میراث آن منتشر شده است. مثلا کاربری نوشته: «امروز دوم خرداده. آقای خاتمی بعداز دودهه پاسخگو باش. پاسخگوی تحریک جوونای مردم به اعتراض نامتعارف. میدان دادن ب کشته سازیها. راه دادن صدهاجاسوس ب عناوین مختلف ب دستگاه های اجرایی. تَکرارلیست ناکارآمدامید. حمایت از رییس جمهور بیکفایت. پاسخگوی خیانت اصلاحات ب انقلاب ومردم و مردم و مردم»
در این میان یک عکس توجه بسیاری را به خود جلب کرده. عکسی که در آن علی اکبر ناطق نوری، رقیب اصلی خاتمی در انتخابات ۱۳۷۶ ، ۲۱ سال پس از سالگرد دوم خرداد در میان جمعی از اصلاحطلبان، به عنوان پیشنماز، دیده میشود: