«نهنگ» داستاننویسی ایران
شانزدهم خردادماه، مصادف با سالروز درگذشت هوشنگ گلشیری (۱۳۱۶-۱۳۷۹)، روزنامهنگار و نویسنده معاصر ایران است.
گلشیری که برخی او را نویسندهای پیشروتر از زمان خود، توصیف کردهاند و به گفته بسیاری از اهل ادب، یکی از تأثیرگذارترین نویسندگان مدرن ایران است، بهدلیل فعالیتهای سیاسیش در دوران دانشجویی و پس از آن، دوبار هم راهی زندان شد.
هرچند که این نویسنده نامدار ایرانی، عضو مؤسس کانون نویسندگان ایران و محفل ادبی «جُنگ اصفهان» بود، اما پس از انقلاب سال ۵۷ در ایران، تمکین نکردنش از سیستم سانسور حکومت، بسیاری از آثار او را در حسرت طبع باقی گذاشت.
گلشیری در دهه ۴۰ شمسی با داستان «شازده احتجاب» به شهرت رسید و علاوهبر مقالات ادبی متعدد، درمجموع ۱۶ داستان کوتاه و بلند و فیلمنامه نیز در کارنامه ادبیش ثبت شده است. او مدتی هم سردبیر مجله «کارنامه» بود.
هوشنگ گلشیری از معدود صاحبان قلم بود که پرورش نسل جوان نویسنده را هدف همت خویش قرار داده بود و در کارگاههای ادبی مختلف ازجمله کارگاههای «کارنامه»، کلاسها و جلساتی برای جوانان برگزار میکرد.
این نویسنده معاصر، خود در شرح احوالش میگوید:
«اگر در آبی خُرد، نهنگی پیدا شود، راه چارهاش گویا این است که آب را گلآلود کنند، تا نبینند که نهنگ است. من البته اگر نهنگ این آب خُرد داستاننویسی ایران باشم، اینطورها زیستهام: گاهی سر به دیوار کوبیدهام، چه با کار سیاسی، چه با شرکت در همه جلسات و دورههای کانون از ۴۷ تا حالا، چه با مقالاتی در نقد. از اینها گذشته، سعی هم کردهام که به نسل بعد بیتوجه نمانم تا از این آب خُرد، همان نبینند که من دیدم. حالا البته دیگر راه به دریا پیدا کردهام؛ یعنی میتوان رفت و یا ماند، پس دیوارهها تحملپذیرتر شدهاند؛ شاید مفرّ اصلی نزدیکتر شده است، مرگ!»