انتقامگیری با اسید ۱۴ مجروح برجای گذاشت
بنابراظهارات پلیس تهران؛ ساعت ۲:۱۵ بامداد امروز(پنجشنبه ۱۷خرداد) بین چند مرد که در حال والیبال بازی در پارکی در خیابان فدائیان اسلام بودند، نزاع و درگیری رخ میدهد که یکی از آنها با موتور متواری شده و لحظاتی بعد با یک گالن چهارلیتری اسید به منظور انتقام گیری بازمیگردد. این متهم گالن ۴ لیتری اسید را به هوا پرتاب و گالن بر سقف یک خودرو فرود آمده و قطرات اسید در فضا پخش میشود. در این حادثه ۱۴ نفر به صورت جزئی مصدوم میشوند. متهم به سرعت و سراسیمه از محل متواری و با اجرای طرح مهار توسط پلیس در حوزه کلانتری ۱۱۰ شهدا دستگیر و به محض مواجهه حضوری با مصدومان شناسایی میشود.
بنا به گفته پیرحسین کولیوند (سرپرست اورژانس کشور) حال همه مصدومان ماجرای اسیدپاشی مساعد است. جراحات وارد شده به مصدومان این حادثه سطحی و سوختگی در حد تاول بوده است و همه مصدومان ترخیص شدهاند.
اسیدپاشی از شدیدترین نوع خشونت محسوب میشود که بیشترعلیه زنان صورت میگیرد. در بیشتر مواقع اسیدپاشی صرفا برای انتقام و نابودی زندگی اجتماعی و آینده فرد قربانی انجام میشود.
براساس پژوهش انجام شده ازخرداد ۱۳۸۳ تا مهر ۱۳۸۹، بیشترین دلیل اسیدپاشی، خواستگاری ناموفق، رابطه خارج از چارچوب ازدواج یا درخواست طلاق بود.
عواملی مثل فقر، وضعیت بد اجتماعی و اقتصادی و کلاهبرداری مالی هم از دیگر عوامل شایع بودند. آمار ارائه شده درهمان پژوهش میگوید: «۷۱ درصد قربانیان متأهل هستند و نیمی از زنان توسط شوهر یا بستگان دیگر هدف حمله قرار میگیرند».
مردان قربانی نیز در بیشتر موارد هدف حمله افرادغریبه، نامعلوم، درحین دعوا یا قربانی حمله همسرشان قرار میگیرند.
آمنه بهرامی از جنجالیترین پروندههای اسیدپاشی بود که در سال ۸۳ قربانی اسیدپاشی شد. او مورد حمله اسیدپاشی که خواستگارش بود قرار گرفت که در این حادثه علاوه بر سوختگی شدید در ناحیه صورت و دست، بینایی خود را نیز از دست داد.
از روزی که خواستگار آمنه ۲۵ ساله به صورت او اسید پاشید تا روزی که از حکم تایید شده قصاص عامل اسیدپاشی گذشت، تنها یک مورد اسیدپاشی در کشور اتفاق افتاد و از فروردین ۹۰ که قصاص چشمان مجید بخشیده شد و از جنبه عمومی جرم راهی زندان شد، تا پایان سال ۹۲، هشت مورد پرونده اسیدپاشی در کشور گشوده شد.
اسیدپاشیهای پیاپی به ناحیهٔ صورت زنان بدون چادردر شهر اصفهان که در مهرماه ۱۳۹۳ خورشیدی به وقوع پیوست یکی از جنجالیترین پروندهها بود که حتی واکنش جهانی به خود گرفت.
شش زن مورد حمله اسیدپاشی قرار گرفتند که منجر به مرگ یکی از آنها گردید. برخی گزارشها شمار قربانیان اسیدپاشی در اصفهان را ۱۵ نفر اعلام کرد. اگر چه این اتفاق با واکنش خبری و اظهار نظر مردم روبهرو شد اما بنا به دلایل نامعلوم و مشکوکی این پرونده مسکوت ماند. بیتوجهی سیستم قضایی به این مساله باعث شد که فعالان حقوق زنان و مردم عادی نسبت به این سهلانگاری و سکوت واکنش نشان دهند.
پدر سهیلا جورکش یکی از قربانیان اسیدپاشیهای اصفهان در هنگام انتشار این خبر گفت:« دو نفر که روی یک موتورسوار بوده و در زمان معینی اقدام به اسیدپاشی میکردهاند از سوی یک خودروی پیکان حمایت میشدند.» همچنین او اعلام کرد که پلیس از آنها خواسته بود خبر اسیدپاشی بر صورت دخترش را در اختیار رسانهها قرار ندهند.
آیتالله سید یوسف طباطبایینژاد، امام جمعه اصلی اصفهان که در عین حال، نماینده ولی فقیه در این استان و نماینده مجلس خبرگان نیز هست، پیشتر در سخنانی گفته بود: «مسأله حجاب دیگر از حد تذکر گذشته است و برای مقابله با بدحجابی باید چوب تر را بالا برد و از نیروی قهریه استفاده کرد.»
طباطبایینژاد در همایش حجاب و عاشورا ضمن بررسی مساله حجاب از منظر قرآن گفته بود: «در آیهای از قرآن، خدا گفته است،قرآن را نازل کردیم که مردم را به قسط و عدل فرا خواند؛ اما در کنار این آیه، لفظ آهن را به کار میبرد که همه مفسران قرآن آهن را بر برخورد جدی و شمشیر تعبیر کردهاند. برخی از مسوولان ما با الزامات بحث حجاب باید آشنا شوند؛ چرا که تصمیماتی را که نیروی انتظامی گرفته توسط برخی از این افراد دچار مشکل شده است».به گفته او«برخی معتقد هستند قوه قهری در جامعه لازم نیست و باید از باب فرهنگ وارد شد؛ اما با نصیحت تنها نمیتوان کاری کرد. امر به معروف و نهی از منکر هم زمان قدیم به دست افرادی به نام محتسب بود که شلاق به دست بودهاند.»
از همین رو برخی رسانههای مختلف احتمال دادند که این اسیدپاشیها میتواند با مساله پوشش زنان و تلاش گروههای تندرو برای محدودیت آنها درارتباط باشد.
- ۳۰۰ مورد اسیدپاشی در سال ۹۴
همزمان با رسانهای شدن پرونده اسیدپاشی در اصفهان، کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس به ۳۰۰ مورد اسیدپاشی در یک سال اشاره کرد. ابوالفضل ابوترابی در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت تصریح کرد: « در مجازات اسیدپاشی کاستی دیده نمی شود، منتهی افزایش اختلافات عاطفی به این جرم دامن زده و در حقیقت معضل فرهنگی سبب افزایش این جرم شده است».
ابوترابی همچنین درخصوص مجازات اسیدپاشی در کشور، گفت:«مجازات اسید پاشی اگر از باب ضربه به نظام و محاربه باشد اعدام است اما اسیدپاشی به سایر دلایل حکم قصاص، دیه و حبس دارد».
نماینده مردم نجف آباد، تیران و کرون در مجلس شورای اسلامی، مباحث تبلیغاتی و پرداختن بیش از اندازه رسانه ها به موضوع اسیدپاشی را از دلایل رواج اسیدپاشی دانست.
مجازات اسیدپاشی چیست؟
نخستین قانون مربوط به مجازات اسیدپاشی مربوط به سال ١٣٣٧ است. ۲ تا ۵ سال زندان برای فرد اسیدپاش. ماده واحده لایحه قانونی مربوط به مجازات پاشیدن اسید، چنین مقررکرد: «هرکس که عمدا با پاشیدن اسید یا هر نوع ترکیبات شیمیایی دیگر موجب قتل کس دیگری شود، به مجازات اعدام (و نه مجازات قصاص که قابل بخشش است) و اگر موجب مرض دایمی یا فقدان یکی از حواس گردد به حبس جنایی درجهیک (بیش از ۱۰سال) و اگر موجب قطع یا نقصان یا ازکارافتادن عضوی از اعضا بشود به حبس جنایی درجهدو (از دوسال تا ۱۰سال) و اگر موجب صدمه دیگری شود به حبس جنایی درجهدو (از ۲سال تا ۵ سال) محکوم خواهد شد».
طبق ماده واحده مذکور، مجازات شروع به پاشیدن اسید به اشخاص، حبس جنایی درجهدو (از دوسال تا پنجسال) است که البته این مقررات در قسمت مربوط به مجازات حبس با توجه به تبصره ذیل ماده ۸ قانون مجازات عمومی مصوب۱۳۵۲ اندکی تغییر کرد.اگرچه مقررات مذکور درخصوص پیشگیری از جرم اسیدپاشی، اندکی موثر و مفید بود اما بهدلیل جامع و مانعنبودن و نیز جبراننکردن کامل خسارات وارده به فرد بزهدیده، مثمرثمر واقع نشد. صرفنظر از کارآیی قانون مذکور، به نظر میرسد پس از تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب سال۱۳۷۰، تمامی مقررات گذشته منسوخ شد. آخرین قانون اجرایی درباره جرم اسیدپاشی قصاص است. یعنی آسيب دیده میتواند اسيدپاش را قصاص کند. ولی در مواردی که امکان قصاص وجود نداشته باشد یا شاکی اعلام گذشت کند چنانچه اقدام مرتکب موجب اخلال در نظم و صيانت و امنيت جامعه یا بيم تجری مرتکب یا دیگران گردد به۲تا ۵ سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی عليه مرتکب به پرداخت دیه نيزمحکوم میشود و در صورت عدم پرداخت دیه، مرتکب وفق ماده ۹۶۹ قانون مجازات اسلامی باید متحمل مجازات حبس شود، به علت اهميت جرم اسيدپاشی برای متهمين به چنين جرمی صدور قرار بازداشت موقت الزامی است.
- آمارهای جهانی از قربانیان اسیدپاشی
بر اساس گزارش اشپیگل، حدود ۶۰ درصد قربانیان اسید پاشی زنان هستند و بیشترین میزان وقوع این حادثه مربوط به کشور آسیایی بنگلادش است که در فاصلۀ سالهای ۱۹۹۹ تا سال ۲۰۱۳ میلادی۳هزار و ۵۱۲ حادثۀ اسید پاشی در آن به وقوع پیوسته است.
بر اساس آمارها در بنگلادش سالانه ۲۰ درصد به وقوع اسید پاشی اضافه می*شود که در بدترین سال، این کشور در سال۲۰۰۲ شاهد وقوع ۲۶۲ حادثۀ اسید پاشی بوده که سن بیشتر قربانیان آن بین ۱۰ تا ۱۹ سال بوده است.
بیشترین میزان وقوع اسید پاشی در آمریکای جنوبی مربوط به کشور کلمبیا است که تنها در سال ۲۰۱۱ شاهد ۴۶ مورد اسید پاشی بوده و بیشتر این حوادث در مناطق دور افتاده این کشور و تعدادی نیز در شهر بوگوتا، پایتخت کلمبیا رخ داده است.