دختران بالای ۳۰سال، تنها حق سرپرستی دختران را دارند
محمد نفریه، مدیرکل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی ایران، شنبه ۴ شهریورماه، در گفتوگویی با خبرگزاری ایسنا، از چگونگی شرایط واگذاری فرزندخواندگی به دختران مجرد خبر داد و گفت: «دختران، تنها میتوانند کودکان دختر را به سرپرستی بگیرند».
قانون فرزندخواندگی ایران، در سال ۱۳۵۳ به تصویب مجلس شورای ملی ایران رسید. در اوایل دههی هشتاد بود که تیمی متشکلاز سازمان بهزیستی، قوهی قضائیه و سایردستگاهها، تصمیم گرفتند که نسبتبه تدوین لایحهی اصلاحی آن اقدام کنند. سال ۱۳۸۳، این قانون در ۳۶ ماده و ۱۷ تبصره تقدیم مجلس شد؛ اما حدود یک دهه زمان برد تا این لایحه، باعنوان «قانون حمایت از کودکان بیسرپرست و بدسرپرست» در ۳۷ بند، به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد. به گفتهی مدیرکل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور، قانون مصوب سال ۵۳، در زمان خودش قانون خوبی بود؛ اما طی زمان، دیگر پاسخگوی نیازهای روز نبود؛ به همین دلیل، تصمیم گرفتهشد تغییراتی بر روی آن ایجاد شود.
بالا رفتن سن باروری، بهدلیل ازدواج در سنین بالا و کم شدن امکان تولد فرزند دوم و همچنین وجود احتمال معلولیت در بارداریهای پس از ۳۵ سالگی، سازمان بهزیستی و برخی قانونگذاران را واداشت که در شرایط واگذاری فرزند به خانوادهها تجدیدنظر کرده و در این قانون، تغییراتی ایجاد کنند.
به گفتهی نفریه، از مهمترین تغییرات ایجادشده، ایجاد امکان سپردن سرپرستی کودکان به دختران مجرد بود. او در این رابطه تشریح کرد: «پیش از تغییرات، تنها زنان و مردانی که نمیتوانستند صاحب فرزند شوند، توانایی اخذ سرپرستی کودکان حاضر در مراکز بهزیستی را داشتند؛ اما براساس مادهی پنج قانون جدید، کسانی که پنج سال از تاریخ ازدواج آنها گذشته باشد و از این ازدواج صاحب فرزند نشده باشند، مشروط به آنکه حداقل یکی از زوجین بیش از ۳۰ سال سن داشته باشد؛ زوجینی که دارای فرزند بوده، مشروط به آنکه حداقل یکی از آنها بیش از ۳۰ سال سن داشته باشد؛ و همچنین دختران و زنان بدون همسر، با حداقل ۳۰ سال سن، میتوانند سرپرستی کودکان و نوجوانان حاضردر مراکز بهزیستی را برعهده بگیرند». او در ادامه خاطرنشان کرد: «دختران و زنان مجرد بالای ۳۰ سال، تنها حق سرپرستی دختران را میتوانند اخذ کنند».
هرچند نفریه دلیل این را که چرا دختران نمیتوانند فرزند پسر را به فرزندخواندگی داشته باشند، عنوان نکرده است، اما به نظر میرسد مسائل شرعی و همچنین قانون ازدواج با فرزندخوانده، از موانع این مسأله باشد، که در حال حاضر مجلس، سازمان بهزیستی و فعالان حوزهی حقوق کودک، درگیر تلاش برای لغو کامل آناند.
نفریه همچنین، دربارهی شرایط اصلی و عمومی اخذ فرزندخواندگی ازسوی دختران تصریح کرد: «تمام شرایط اخذ فرزندخواندگی برای دختران نیز حکم میکند. تقید به انجام واجبات و ترک محرمات، عدم محکومیت جزائی مؤثر، تمکن مالی، سلامت جسمی و روحی، عدم حجر، عدم اعتیاد به مواد مخدر، روانگردانها و الکل، عدم ابتلا به بیماریهای واگیر یا صعبالعلاج، صلاحیت اخلاقی، اعتقاد به یکی از ادیان مطروح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ... از شرایط عمومی و اصلی اخذ فرزندخواندگی است».
نفریه درخصوص تمکن مالی دختران گفت: «منظور آن است که فرد متقاضی فرزندخواندگی، دارای شغل و درآمدی ثابت بوده، بیمه داشته باشد و بتواند از پس هزینههای خود و کودک برآید.»
براساس قانون اخذ فرزندخواندگی، درصورتیکه دختری پس از قبول سرپرستی فرزندخوانده ازدواج کند، باید همسر او نیز به سازمان بهزیستی معرفی شود، تا روند صلاحیتش مورد بررسی قرار گیرد، تا درصورت تأیید و داشتن صلاحیت، فرزند مجدداً به هردوی آنها واگذار شود.
آمار دقیقی از خروجی این قانون اصلاحی وجود ندارد و مدیرکل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور وعده داده است که تا پایان سال جاری اعلام خواهد کرد که چه تعداد دختران مجرد بالای ۳۰ سال توانستهاند کودکان و نوجوانانی را به فرزندی قبول کنند.