فلسفه تیکیتاکا چیست و چگونه شکل گرفت
قسمت اول
تیکیتاکا، واژهای معروف و جهانی است که اولین بار توسط خاویر کلمنته، سرمربی اتلتیکو در توضیح بازی بارسا با بار منفی به کار گرفته شد. از نظر کلمنته پاسهای مرتب عرضی و بدون هدف بارسلونا هیچ جذابیتی ندارد و در فوتبال عملگرا نوعی اتلاف وقت است. گواردیولا نیز همواره مخالف تیکی تاکای مورد نظر کلمنته است و اعتقاد دارد در فوتبال تحت مربیگری او که الهام گرفته از فلسفه مربیگری یوهان کرایف فقید است هر پاسی به منظور هدفی از پیش تعیین شده صورت میگیرد. از نظر گواردیولا برای رسیدن به گل ابتدا باید تمرکز حریف را برهم زد و در حالیکه شما از سمت راست با پاسهای پیدر پی تمامی تمرکز حریف را به این سمت از زمین درگیر میکنید، هدف شما برای رسیدن به گل سمت مخالف زمین (سمت چپ) است که حریف تمرکز کمتری در این جبهه دارد و شما میتوانید به راحتی به آنها ضربه بزنید.
گواردیولا تنها یکی از دلایل پاسهای پیدرپی تیم خود را بیان کرده و اعتقاد دارد حفظ توپ تنها برای رسیدن به گل نیست، بلکه نوعی سیستم دفاعی است که موجب میشود تا شما حریف را از دروازه خودی دور نگه دارید. اگر شما صدر در صد مالکیت توپ داشته باشید، مطمئنا بازنده میدان نخواهید بود و هرچه درصد مالکیت توپ شما بیشتر باشد، دروازه شما کمتر به خطر میافتد. چنین تفکری در فلسفه فوتبالی باشگاههای ایتالیایی نیز وجود دارد. حفظ توپ در ایتالیا و اسپانیا کاملا متفاوت است. در ایتالیا حفظ توپ به منظور داشتن توپ و ندادن موقعیت به حریف و کشتن بازی است، اما در اسپانیا حفظ توپ نوعی تاکتیک به منظور باز کردن دفاع فشرده حریف است که با پاسهای متوالی و عرضی و در شرایطی که فضای لازم بین خطوط دفاعی حریف به وجود آمده با پاسی عمقی به دروازه حریف حملهور میشوید.
در نگاه اول باید به این موضوع توجه کرد که چنین فلسفهای کجا وجگونه شکل گرفت.
آر سی مک کوئل
جاناتان ویلسون در کتاب INVERTING THE PYRAMID به خوبی این موضوع را توضیح داده است. در سال ۱۸۷۲ و در اولین دیدار بینالمللی بین تیمهای انگلستان و اسکاتلند، دنیای فوتبال برای همیشه تغییر کرد. در حالیکه فوتبال تا آن زمان تنها دریبلینگ بود و داشتن قدرت و سرعت فردی مهمترین فاکتور موفقیت برای گل زدن محسوب میشد. در چنین شرایطی بازیکنان قدرتمند و فیزیکی انگلستان به راحتی از بازیکنان نحیف و لاغر اندام اسکاتلند عبور میکردند و با تعداد گلهای فراوان این تیم را شکست میدادند. اما در اولین دیدار بینالمللی سال ۱۸۷۲ که به نوعی اولین دیدار رسمی در تاریخ دنیای فوتبال در کشور اسکاتلند محسوب میشود، بازیکنان لاغراندام اسکاتلند روش جدیدی را به کار بردند و توانستند برای اولین بار با نتیجه صفر - صفر انگلستان را متوقف کنند.
اگر چه اسکاتلند پیروز میدان نبود اما متوقف کردن انگلستان پیروزی بزرگی برای این تیم محسوب میشد. در این روش جدید به جای اینکه هر بازیکن با دریبل کردن از بازیکن حریف عبور کند، با پاس دادن و حرکت به سمت دیگر و دریافت دوباره توپ از بازیکن حریف عبور میکرد. پاس و حرکت برای اولین بار به دنیای فوتبال وارد شد. در سال ۱۹۰۱، آر سی مک کوئل اسکاتلندی که سرمربی جدید نیوکاسل یونایتد شده بود با همین روش جدید موفق شد سه بار این تیم را قهرمان انگلستان و قهرمان جام اتحادیه کند. مک کوئل بدون تردید اولین مربی تاریخ دنیای فوتبال است که حفظ توپ و پاس را به صورت آکادمیک وارد فوتبال کرد و پس از او بازیکن مورد علاقه او در تیم نیوکاسل یونایتد، پیتر مک ویلیان راه او را ادامه داد.
ادامه دارد....