انتخابات شهرداریهای ترکیه؛ برد بیرمق، باخت هیچکس
روز یکشنبه ۱۱ فروردین ۱۳۹۸ مردم ترکیه با حضور گسترده تقریبا ۸۵ درصدی پای صندوقهای رای رفتند و شهردارها و اعضای شوراهای محلی شهر و روستا و دهیاریها را برای پنج سال آینده انتخاب کردند. مهمترین ویژگی این انتخابات این است که این نخستین بار است که پس از تبدیل جمهوری ترکیه از سیستم پارلمانی به سیستم ریاستی در سال ۲۰۱۸ چنین انتخاباتی برگزار میشود و شهرهای بزرگ از جمله استانبول و آنکارا در آن نقشی بارز و کلیدی داشتند.
مسئولان حزب عدالت و توسعه روز سیزدهم فروردینماه اعلام کردند که در شمارش آرای دو شهر استانبول و آنکارا اقدامات غیرقانونی صورت گرفته است و آنها از راههای قانونی پیگیر این مساله خواهند بود. به گفته بایرام شناوجاک، مسئول استانی حزب عدالت و توسعه در استانبول، بیش از ۳۰۹هزار رای در استانبول باطل اعلام شده است و آن حزب، شکایت خود را از این موضوع، به سازمان انتخاباتی کشور اعلام خواهند کرد. همچنین هاکان هان اوزجان، مسئول استانی حزب عدالت و توسعه در آنکارا نیز اعلام کرد که نزدیک به ۱۰۹هزار رای در آنکارا، باطل اعلام شده است و در این خصوص، جهت شمارش مجدد آرا به سازمان انتخاباتی مراجعه خواهند کرد. این سخنان مسئولان حزب عدالت و توسعه درحالی بیان میشود که در انتخابات ۲۰۱۴ شهرداریها، در استانبول بیش از ۴۲۲هزار رای و در آنکارا بیش از ۱۲۴هزار رای باطل اعلام شده بود.
حضور شخص رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه و رییس حزب حاکم عدالت و توسعه در کمپینهای تبلیغاتی از عوامل تاثیرگذار در این انتخابات محسوب میشد. پس از کودتای نافرجام ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶ و کاهش ارزش لیر ترکیه، این کشور با بحران اقتصادی، بیکاری و افزایش نرخ تورم مواجه شده است. امری که موجبات پیروزی شکننده حزب حاکم را به دنبال داشت.
البته باید یادآور شد، اردوغان در کارنامه سیاسی خود و حزبش، ۱۵ انتخابات و رفراندوم دارد که در همه آنها پیروز میدان بوده و مهمترین دلیل این امر را میتوان در سیاستهای اقتصادی او بررسی کرد. او توانست ترکیه را به یکی از ۲۰ قدرت اقتصادی جهان تبدیل کند.
در این انتخابات ۱۲ حزب حضور داشتند اما رقابت اصلی بین دو ائتلاف، «ائتلاف جمهور» متشکل از حزب حاکم عدالت و توسعه و حزب ملیگرای حرکت ملی و «ائتلاف ملت» متشکل از حزب جمهوریخواه خلق و حزب خوب (نیک) بود. حزب کردی دموکراتیک خلقها نیز موفق به کسب تنها ۴/۲۴ درصد آرا شد. این حزب در هشت استان ترکیه برنده انتخابات شهرداریها شد.
حزب حاکم عدالت و توسعه با کسب بیش از ۴۴ درصد آرا پیروز این انتخابات اعلام شد اما این حزب بسیاری از مناطق حساس از جمله استانبول و آنکارا را به بزرگترین حزب رقیب خود یعنی حزب جمهوریخواه خلق واگذار کرد.
حزب حاکم به رهبری رجب طیب اردوغان نسبت به انتخابات ۲۰۱۴ بسیاری از استانها را به رقیبان خود واگذار کرده است. در انتخابات سال ۲۰۱۴ این حزب در ۴۸ استان برنده انتخابات شده بود اما در انتخابات ۲۰۱۹ تنها در ۳۹ استان برنده میدان شد.
در مقابل، بزرگترین حزب مخالف با کسب آرای بیشتر نسبت به سال ۲۰۱۴ تعداد استانهای خود را از ۱۴ به ۲۱ افزایش داد. حزب کرد دموکراتیک خلقها نیز نسبت به سال ۲۰۱۴ با تنزل آرا از ۱۰ استان به ۸ استان اکتفا کرد.
از نکات قابل توجه این انتخابات پیروزی حزب کمونیست ترکیه در استان تونجعلی در شرق ترکیه بود. این حزب با آرای نزدیک به ۳۳ درصد توانست از رقیب اصلی خود، حزب دموکراتیک خلقها پیشی بگیرد.
همچنین حزب ملیگرای حرکت ملی نیز توانست نسبت به انتخابات سال ۲۰۱۴ تعداد استانهای خود را از عدد ۸ به ۱۱ برساند. حزب خوب، در هیچ یک از استانهای ترکیه نتوانست اکثریت آرا را به دست آورد. در غرب ترکیه و در استان کرکلارالی نیز یک نامزد مستقل توانست پیروز انتخابات شود.
در انتخابات شهرداریهای ترکیه، حزب حاکم علی رغم ائتلاف با حزب حرکت ملی نتوانست دو شهر مهم آنکارا و استانبول را نگه دارد و حزب جمهوریخواه خلق در سایه ائتلاف ملت توانست با اختلاف آرای کمتر از یک درصد در استانبول و بیش از ۳ درصد در آنکارا پیروز میدان شود.
دو دلیل اصلی پیروزی حزب جمهوریخواه خلق و نهایتا ائتلاف ملت، یکی وجود مشکلات اقتصادی در ترکیه و کاهش ارزش لیر ترک بهویژه پس از کودتای نافرجام ۱۵ ژوئن ترکیه و دیگری عدم معرفی نامزد انتخاباتی در این دو کلانشهر از سوی حزب دموکراتیک خلقها بود.
پیشبینی میشود نتایج رسمی انتخابات شهردارها و اعضای شوراهای محلی شهر و روستا و کدخدایان محلی ترکیه در کمتر از یک ماه از سوی کمیسیون انتخاباتی ترکیه اعلام شود.