بازگشت طالبان به قدرت زنان و اقلیت‌های مذهبی افغانستان را در معرض خطر و تهدید قرار داده است. اما گروهی که بیش از سایرین در خطرند قضات زن این کشورند که هم به‌دلیل جنسیت در موقعیتی آسیب‌پذیر قرار دارند و هم در جایگاه قضاوت مردان مجرم زیادی را روانه زندان کرده بود و اکنون از تعقیب و انتقام‌جویی طالبان و مجرمان در امان نیستند. سی‌ان‌ان در مطلبی به این موضوع پرداخته و با تعدادی از این زنان صحبت کرده است. 

نبیله یکی از ۲۵۰ قاضی زن افغانستان است که دستور داده شده است به سر کار بازنگردند. سی‌ان‌ان برای جلوگیری از شناسایی و تعقیب نبیله فقط از اسم کوچک او استفاده می‌کند.

نبیله می‌گوید از انتقام‌‌جویی‌ها می‌ترسد نه فقط از جانب بنیادگراها، بلکه از جانب مردانی که او زمانی حکم زندان برایشان صادر کرده بود. طالبان وقتی به قدرت رسید، درهای زندان‌ها را باز و هزاران مجرم را آزاد کرد.

نبیله می‌گوید: «الان احساس امنیت نمی‌کنیم؛ همان مجرمان درصدد جان من، جان خانواده‌ام برمی‌آیند. خدا نکند بخواهند انتقام بگیرند.»

به گفته ونسا روییس، از انجمن بین‌المللی قضات زن (IAWJ)، پس از بازگشت طالبان به قدرت در میانه ماه اوت، تعدادی از قضات زن از افغانستان گریختند و آن‌هایی که باقی ماندند اکنون مخفی شده‌اند.

بسیاری از قضات زن رسیدگی به بدترین پرونده‌های خشونت علیه زنان از جمله تجاوز، قتل و خشونت خانگی را بر عهده داشتند.

روییس می‌گوید: «آن‌ها از هر قاضی که محکومشان کند خشمگین خواهند بود، اما این‌که زنی صلاحیت رسمی داشته و بر کرسی قضاوت مردی نشسته است، خشمی از نوع کاملا متفاوت است.»

انجمن بین‌المللی قضات زن و سایر سازمان‌ها در تلاش‌اند راهی امن بیابند تا این زنان را از افغانستان خارج کنند اما می‌گویند به کمک بیشتری از آمریکا و سایر کشورهای غربی نیاز دارند.

بچه‌هایم نباید شاهد قتل مادرشان باشند

قضات زن افغانستان پیش از بازگشت طالبان به قدرت نیز در معرض خطر بودند.

در ژانویه، دو قاضی دادگاه عالی در کابل به ضرب گلوله مردان مسلح ناشناس کشته شدند، هرچند طالبان هرگونه مسئولیت در این حمله را رد کرد.

از آن زمان به بعد، تهدید علیه زنان افغان و کسانی که با دولت پیشین ارتباط داشته‌اند تشدید شده است.

هفته گذشته، میشل باشله، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، به شورای حقوق بشر گفت مواردی را به دفتر او اطلاع داده‌اند که افراد طالبان خانه به خانه می‌روند و دنبال برخی مقام‌های دولتی و افرادی که با آمریکا همکاری کرده‌اند می‌گردند.

نبیله می‌گوید طولی نکشید که تهدید به مرگ شد و شرح می‌دهد: «یکی دو روز پس از ورود طالبان به کابل بود که به شماره شخصی‌ام زنگ زدند و تهدید به انتقام‌گیری، تهدید به قتل شدم.» او شماره‌های تلفنش را قطع کرده است و اکنون همراه خانواده‌اش هر چند روز یک بار خانه عوض می‌کنند تا ردشان گرفته نشود.

بی‌بی قاضی دیگری است که همراه سه کودک خردسالش مخفی شده است. بی‌بی می‌گوید: «بزرگ‌ترین ترسم این است که بچه‌هایم… شاهد قتل مادرشان باشند.»

با سقوط کابل، بی‌بی محل کارش را شتابزده ترک کرده و نتوانسته بود به دفترش بازگردد که تمام پرونده‌ها و اطلاعات شخصی‌اش از جمله عکس، شماره تلفن و نشانی خانه‌اش آن‌جا مانده است. او نگران است طالبان یا زندانیان سابق با استفاده از این اطلاعات پیدایش کنند.

این دو قاضی زن در تلاش‌اند با کمک سازمان‌هایی مثل انجمن بین‌المللی قضات زن، همراه خانواده‌شان افغانستان را ترک کنند اما روند پیشرفت کار کند است.

روییس با اشاره به محدودیت منابع و مخمصه روند اداری، گفت: «دولت‌ها در پذیرش افرادی که الان در افغانستان در خطرند، باید بهتر، سریع‌تر، و رک بگویم سخاوتمندانه‌تر عمل کنند [...] وضعیت اضطراری است.»

ده‌ها نفر از این قضات زن طرح آموزش قضایی که بودجه‌اش را دولت آمریکا تامین کرده بود، گذرانده‌اند و به گفته روییس این ارتباط با آمریکا آن‌ها را در معرض خطر دوچندان قرار می‌دهد.

طالبان دنبالم می‌گردند

فقط شماری از قضات زن تاکنون توانسته‌اند از افغانستان بگریزند. یک قاضی باسابقه موفق شده است همراه خانواده‌اش سوار یکی از پروازها شود و به لهستان برود. اما سفر راحتی نبوده است. او توضیح می‌دهد: «دو شب همراه جمعیت دم در فرودگاه بودم و بچه‌های زیادی همراهم بودند. آن سه روز و دو شبی که در فرودگاه کابل بودم واقعا بدترین شب‌های عمرم بود. هیچ امیدی به زنده ماندن نداشتم.»

پس از این‌که طالبان سعی کرده بودند ردش را پیدا کنند، او می‌دانست که باید فرار کند. این قاضی زن می‌گوید: «پنج نفر از افراد طالبان به محله‌مان آمده بودند و از همسایه‌ها درباره من پرس‌و‌جو کرده بودند. وقتی فهمیدم طالبان دنبالم آمده‌اند، جایم را عوض کردم و از آن منطقه رفتم، چون خیلی می‌ترسیدم پیدایم کنند.»

این زنان علاوه بر نگرانی در مورد جان خود و خانواده‌شان، کاری را که با مشقت به دست آورده بودند از دست داده‌اند. این قاضی باسابقه می‌گوید: «احساس می‌کنم همه چیز را باخته‌ام. تصور کنید شخصیت، شغل، احترام، خانه، ماشین، زندگی و همه چیز داشته باشی، و ناگهان با یک دست لباس تنت کشور را ترک کنی… چه احساسی خواهید داشت؟»

رهایشان نخواهیم کرد

درماندگی و ترس آن‌هایی که در افغانستان گیر افتاده‌اند رو به افزایش است. بی‌بی می‌گوید: «ما را رها کرده‌اند، همه‌مان خشمگین و ناامیدیم.»

نبیله می‌گوید: «از حق کار محروم شده‌ایم. زندگی در افغانستان برایمان ناممکن شده است.»

به گفته روییس، انجمن بین‌المللی قضات زن تا وقتی تک‌تک این زنان را به مکانی امن برساند، دست از تلاش برنمی‌دارد. او در ادامه می‌افزاید: «رهایشان نخواهیم کرد. آن‌ها را فراموش نخواهیم کرد. اجازه نخواهیم داد جهان نادیده‌شان بگیرد.»

به‌رغم تمام خطرها، نبیله از رشته‌ تحصیلی و شغلی که انتخاب کرده بود پشیمان نیست. او می‌گوید: «ما سال‌ها کار کرده‌ایم تا با خشونت، سرکوب و بی‌عدالتی مبارزه کنیم، و می‌خواهم به کارم ادامه دهم.»

تلاش نبیله و نبیله‌ها برای حمایت از آسیب‌پذیرترین زنان افغانستان و ساختن آینده‌ای بهتر برای دخترانش بوده است‌، نسلی که اکنون تحت سلطه طالبان با آینده‌ای تاریک مواجه است.