سفرهای منطقهای طالبان و پیام آنها به دولت جو بایدن
پس از آغاز به کار دولت جدید آمریکا، سفرهای منطقهای طالبان نیز آغاز شد. سفر نخست این گروه، که رسانهای شد، به ایران بود. اما منابع آگاه به ایران اینترنشنال گفتهاند هیات دیگری از طالبان نیز به روسیه رفتهاند. به گفته منابع آگاه، احتمال میرود این گروه سفری نیز به چین داشته باشند.
سفر هیات طالبان به کشورهای مخالف آمریکا در حالی انجام میشود که دولت جو بایدن اعلام کرده است تا سه هفته دیگر، توافق دولت دونالد ترامپ با طالبان را بررسی میکند و سپس تصمیم خواهد گرفت که با این توافق چه کند.
سفر مقامهای طالبان به کشورهای مخالف آمریکا پیامی واضح برای دولت جو بایدن دارد و آن این است که اگر در توافقی که دولت ترامپ با طالبان امضا کرده است مشکلی ایجاد کند، طالبان میتواند با رقیبان سنتی آمریکا در منطقه وارد گفتوگو شود و آغوش آنها برای طالبان باز خواهد بود.
طالبان در سالهای اخیر، علاوه بر اینکه در میدان جنگ مهارت پیدا کردهاند، با توجه به تعاملها و بازیهای که انجام میدهند، نشان دادهاند که در میدان سیاست هم کمتجربه نیستند.
ایران، کشور همسایه افغانستان، که گفته میشد با توجه به توافق صلح آمریکا با طالبان، با دولت اشرف غنی رابطه نزدیک ایجاد کرده، نشان داد که طالبان برایش مهمتر است.
علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی ایران، پس از دیدار با هیات طالبان، با انتشار توییتی طالبان را بهنحوی دوست خود خواند و از مبارزه این گروه با آمریکا تمجید کرد.
او نوشت: «در ملاقات امروز با هیات سیاسی طالبان، رهبران این گروه را در مبارزه با آمریکا مصمم دیدم. کسی که سیزده سال در گوانتانامو زیر شکنجههای آنان بوده مبارزه با آمریکا در منطقه را کنار نگذاشته است.»
از سوی دیگر، اشرف غنی، که از دولت ترامپ مایوس شده بود، درصدد برقراری و بهبود رابطه با کشورهای منطقه، بهخصوص ایران، بود و تا حدودی هم موفق عمل کرد. بهعنوان مثال، اخیرا حمایت شیعیانهای افغانستان را به دست آورد که بسیاری این حمایت را نتیجه بهبود رابطه دولت اشرف غنی با ایران میدانند.
اشرف غنی بهخاطر اینکه این رابطهاش با ایران بر هم نخورد، تاکنون در مورد سفر طالبان به این کشور مخالفت و اظهارنظری نکرده است. وزارت خارجه افغانستان پس از این سفر، بیانیهای صادر کرد و گفت سفر هیات طالبان با هماهنگی دولت افغانستان صورت گرفته است. اما اندکی بعد، رحمتالله اندر، سخنگوی مشاور امنیت ملی افغانستان، در پیامی ویدیویی، بهجای انتقاد از ایران، از طالبان انتقاد کرد و گفت هیات طالبان بهجای گفتوگوهای صلح در قطر، سرگرم دیدار از کشورهای منطقه است.
این سفر هیات طالبان به ایران پیامهای متعددی دارد. سفر طالبان به ایران، که مخالف توافق طالبان و دولت دونالد ترامپ بود، و جلب رضایت این کشور در مورد توافق طالبان با آمریکا میتواند پلی میان ایران و دولت جو بایدن برای بازگشت به برجام باشد؛ همانگونه که به گفته حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان، قطر با استفاده از امتیاز میزبانی طالبان و معامله با آمریکا، توانست خود را از محاصره کشورهای عربی خارج کند.
سفر طالبان به کشورهای منطقه و جهان این گروه را وزنهای مهم در معادلات سیاسی افغانستان تبدیل میکند. منابع آگاه به ایران اینترنشنال گفتهاند طالبان علاوه بر ایران، روسیه و پاکستان، با نمایندگان هند نیز که مخالف سرسخت این گروه بودند، در قطر دیدار داشتند.
طرف دیگر قضیه دولت افغانستان است که اجماع داخلیاش را از دست داده و در تامین امنیت و مبارزه با فساد ناموفق عمل کرده است و آماج انتقاد شدید افکار عمومی قرار دارد. در خارج از افغانستان هم هیات طالبان نمایندگان دولت را نادیده گرفتهاند. هیات مذاکرهکننده دولت افغانستان ده روز است که در قطر به سر میبرند، اما طالبان هنوز حاضر نشدهاند با آنها وارد گفتوگو شوند و بهجای گفتوگو با هیات مذاگرهکننده دولت، مشغول بازیهای بزرگتر با کشورهای منطقه شدهاند.