هشدار دولت افغانستان به رسانهها: منافع ملی بر اطلاعرسانی مقدمتر است
وزرای اطلاعات و فرهنگ، دادگستری، حج و اوقاف و دادستان کل افغانستان روز سهشنبه ۱۵ سرطان/تیر در نشست مشورتی برای بهبود کیفیت انتشار خبر و قانونمندی فعالیت رسانهها، هشدار دادند که براساس قانون، نشر مطالب کذب، شایعات بیاساس، توطئه، نشر اخبار غیرواقعی و جانبدارانه که به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی دولت و منافع مردم آسیب بزند، جرم است و دولت با عاملان آن برخورد قانونی خواهد کرد.
فضل احمد معنوی، وزیر عدلیه/دادگستری، گفت آزادی بیان دستاورد مردم افغانستان است و قانون اساسی آزادی بیان را از تعرض مصون نگه داشته داشته است. او گفت دولت برای حفظ و تقویت آزادی بیان تلاش میکند و رسانهها در دو دهه گذشته رشد قابلملاحظهای داشته و بحث ادامه «آزادی بیان هیچ اما و اگری» ندارد. با وجود این، معنوی تاکید کرد که با توجه به وضعیت فوقالعاده افغانستان، نیاز است همه «برای نجات کشور، حفظ نظام، استقلال، تمامیت ارضی، مسئولیت خود را ادا کنند و مهمترین رسالت در این شرایط به دوش رسانههاست.»
او گفت مطابق ماده ۵۵ قانون اساسی، دفاع از وطن بر تمام اتباع افغانستان واجب است و وقتی بحث دفاع از کشور مطرح است هرکس در نقش خود باید از کشور دفاع کند. معنوی نقش رسانهها در انگیزه دادن به نیروهای امنیتی و حمایت از نظام را مهم دانست و گفت از نظر شرعی نیز وقتی کشور مورد تعرض قرار میگیرد جهاد برای همه فرض است.
وزیر عدلیه در ادامه افزود کسی نمیتواند با سوءاستفاده از حقوق و آزادیهای مندرج در قانون اساسی، ضد استقلال، تمامیت ارضی و حاکمیت ملی و وحدت ملی عمل کند و دولت به کسی اجازه نمیدهد که ضد استقلال فعالیت کند، تمامیت ارضی را زیر سوال ببرد و اجازه نمیدهد این افراد حاکمیت ملی و وحدت ملی را به چالش بکشند.
در هفتههای اخیر، با ادامه جنگ بین نظامیان دولت و طالبان، شماری از مقامهای دولت افغانستان گفتند که برخی رسانهها و کاربران رسانههای اجتماعی آگاهانه یا ناآگاهانه به نفع طالبان اطلاعرسانی میکنند.
وزیر عدلیه تصریح کرد در مواردی، تلاشهایی برای آسیب به وحدت ملی صورت گرفته است. او تاکید کرد: «ما باید با وضعیت سازگاری داشته باشیم.» فضل احمد معنوی در ادامه گفت مطابق قوانین کشور، اسرار نظامی از آزادی بیان مستثنی و این یک اصل است و «قطعا نباید افشا» شود.
به گفته معنوی، اسرار نظامی خط قرمز قانونی است و همه باید این خط قرمز را رعایت کنند. او اطلاعرسانی را یک اصل دانست اما گفت «منافع ملی ما مهمتر» است. او تاکید کرد جایی که منافع ملی ما به مخاطره میافتد نباید تحت عنوان آزادی بیان و ارزشهای دموکراتیک سوءاستفادهای صورت بگیرد.
قاسم وفاییزاده، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ، با اشاره به رشد رسانههای مستقل در دو دهه گذشته در افغانستان گفت امروز بیش از ۳۵۰۰ رسانه در وزارت اطلاعات و فرهنگ ثبت شده است که از این میان، ۲۴۸ تلویزیون، ۴۳۸ رادیو و ۱۶۶۹ رسانه چاپی و ۱۱۹ آژانس خبری در کشور فعالیت دارند. سرپرست وزارت فرهنگ تعدد رسانهها در افغانستان را در سطح منطقه بینظیر خواند و گفت در افغانستان قبل و بعد از نشر سانسوری وجود ندارد. قاسم وفاییزاده اما گفت اگر رسانه رکن چهارم دموکراسی است، دموکراسی و نظام جمهوری ستون اول آزادی بیان است. او نیز تاکید کرد که بدون نظام جمهوری، آزادی بیان و فعالیتهای رسانهای هرگز وجود نخواهد داشت. او گفت حمایت از نظام، که موجب بقای آزادی بیان میشود، مسئولیت جمعی است و رعایت توازن و بیطرفی یک اصل است و این اصل بدان معنا نیست که «رسانهها را محلی برای ابراز صداهایی کنیم که این صداها جز خلق تشویش برای ملت، جز تهدید و ایجاد دهشت و جز ناامید کردن مردم از آینده سیاسی کشور، هیچ پیامی مثبتی ندارد». او افزود که پوشش این صداها کار رسانه نیست.
ذبیحالله کلیم، سرپرست دادستانی کل، نیز در این نشست گفت دولت افغانستان متعهد به حمایت از آزادی بیان است اما افزود طبق قانون، «نشر مطالب کذب، شایعات بیاساس، توطئه، اخبار غیرواقعی و جانبدارانه که به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی دولت و منافع مردم آسیب بزند جرم است و با عاملان آن برخورد قانونی صورت خواهد گرفت». او تصریح کرد که بهمنظور جلوگیری از تخطی و جرایم رسانهای، سازوکارهای مشخصی برای چگونگی اطلاعرسانی تعریف شود. سرپرست دادستانی کل از رسانهها خواست هنگام پخش و نشر اخبار «متوجه حساسیت اوضاع و ماهیت جزایی تخطیها و تخلفات رسانهای باشند». او همچنین از وزارت فرهنگ خواست تا نقش و ظرفیت شورای عالی رسانهها و کمیسیون رسیدگی به تخلفات و شکایتهای رسانهای را برجستهتر کند تا به گفته او، تصور معافیت از قانون ریشهکن شود.
پیش از این، گروه طالبان از رسانهها و خبرنگاران خواسته بودند در پوشش رویدادها حرفهای و بیطرفانه عمل کنند. طالبان نیز به رسانهها هشدار داده بودند در صورت ادامه پوشش جانبدارانه خبرهای جنگ، جزو اهداف نظامی طالبان قرار خواهند گرفت.