همزمان با اجلاس سازمان همکاری شانگهای، مقام‌های جمهوری اسلامی از آغاز روند عضویت دائم ایران در این سازمان خبر داده‌اند.

همچنین سران این سازمان در سخنرانی‌های خود ضمن تاکید بر ثبات در افغانستان، بر ضرورت تحقق وعده‌های طالبان به ویژه در زمینه مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی تاکید کردند.

اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای روز جمعه ۲۶ شهریور در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، با حضور برخی رهبران کشورهای عضو و همچنین سخنرانی ویدیویی روسای جمهوری روسیه، چین و هند آغاز شد.

ابراهیم رئیسی که در نخستین سفر خارجی خود در مقام رییس جمهوری اسلامی به تاجیکستان رفته، در سخنان خود در این اجلاس از اعضا به خاطر پذیرفته شدن درخواست عضویت دائم ایران تشکر کرد.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه، نیز در توییترش نوشت که سند عضویت دائم جمهوری اسلامی در این سازمان «به تاييد سران رسید.»

خبرگزاری ایرنا هم با اشاره به اینکه اعضا «اسناد همکاری، از جمله سند آغاز روند عضویت ایران در این سازمان را امضا کردند» به نقل از خبرگزاری تاس گزارش داده که در بیانیه پایانی اجلاس نیز به «آغاز مراحل پذیرفتن ایران» اشاره شده است.

جمهوری اسلامی تا پیش از این عضو ناظر سازمان همکاری شانگهای بود و در طول سال‌های گذشته همواره درخواست‌هایش برای عضویت دائم در این سازمان با مخالفت اعضا روبه‌رو می‌شد.

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده سابق و رییس کمیسیون سیاست خارجی در مجلس دهم، روز پنجشنبه در مصاحبه با ایسنا گفته بود: «یکی از موانعی که باعث می‌شود ایران سخت‌ترین شرایط را برای پیوستن به اتحادهای منطقه‌ای داشته باشد، درگیر بودنش با چالش‌های بین المللی است.»

پیشنهاد پوتین برای ایجاد گروه تماس با طالبان

از پیش از آغاز این اجلاس شماری از مقام‌ها گفته بودند تمرکز اصلی این دوره از اجلاس سران بر موضوع افغانستان خواهد بود.

ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه، در سخنرانی ویدیویی خود از ضرورت کار کردن کشورش با طالبان در موضوع افغانستان سخن گفت و در عین حال پیشنهاد ایجاد گروه تماس با طالبان را مطرح کرد.

او گفت سازمان همکاری شانگهای باید از «ظرفیت خود» برای ترغیب طالبان به «اجرای کامل وعده‌هایشان» استفاده کند.

نارندرا مودی، نخست وزیر هند، نیز در سخنرانی ویدیویی‌اش گفت تحولات اخیر در افغانستان چالش‌های ناشی از افراط‌گرایی را برجسته کرده است.

او با تاکید بر نقش سازمان همکاری شانگهای برای ارائه الگویی در راه مبارزه با افراط‌گرایی گفت: «معتقدم مهم‌ترین چالش‌های امروز چالش‌هایی است مرتبط با صلح، امنیت و کمبود اعتماد؛ و دلیل اصلی این مشکلات افراط‌گرایی فزاینده است.»

همچنین شی‌ جین‌پینگ، رییس جمهوری چین، نیز در سخنرانی ویدیویی خود با اشاره به چالش‌های بسیار در افغانستان گفت: «ما باید افغانستان را تشویق کنیم تا یک چارچوب گسترده و فراگیر ایجاد کند، سیاست‌های محتاطانه و معتدل داخلی و خارجی اتخاذ کند، قاطعانه با همه انواع تروریسم مبارزه کند، با همسایگان خود دوستانه زندگی کند و واقعا در مسیر صلح و ثبات و توسعه قدم بگذارد.»

خبرگزاری رویترز یک روز پیشتر در گزارشی درباره اجلاس سازمان همکاری شانگهای، به اختلاف رویکرد اعضا نسبت به طالبان و افغانستان اشاره کرده بود.

عمران خان، نخست وزیر پاکستان که کشورش حامی اصلی حکومت طالبان در افغانستان است، روز جمعه در اجلاس سازمان همکاری شانگهای از طالبان خواست به وعده‌هایی که داده‌اند عمل کنند.

این نهاد که بیست سال پیش با حضور شش کشور چین، روسیه، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان تاسیس شد و در سال‌های بعد هند و پاکستان نیز به عضویت دائم آن درآمدند.

پس از عضویت ایران، اکنون افغانستان، بلاروس و مغولستان اعضای ناظر این سازمان هستند و بنابر گزارش‌ها، روند پیوستن عربستان سعودی، مصر و قطر به این سازمان به عنوان «شرکای گفت‌وگو» نیز آغاز شده است.