یک هفته بعد از اعلام رسمی خروج شرکت سی‌ان‌پی‌سی‌ چین از قرار داد توسعه فاز۱۱ میدان گازی پارس جنوبی و پایان فعالیت این شرکت در ایران، رضا دهقان، معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران از کشف یک میدان گازی جدید به نام «ارم» در جنوب استان فارس خبر داد.

معاون شرکت ملی نفت ایران صبح یک‌شنبه بیست و یکم مهر ۱۳۹۸، در مراسم اعلام کشف میدان گازی جدید، گفت: «امروز به نیابت از شرکت ملی نفت ایران به‌طور رسمی اکتشافی را اعلام خواهم کرد که بخشی از اطلاعات آن هفته گذشته منتشر شد. این میدان گازی به نام ارم با تلاش کارشناسان مدیریت اکتشاف شناسایی شده است.»

او با اشاره به این‌که این میدان گازی در فاصله ۲۰۰ کیلومتری جنوب شیراز، ۶۰ کیلومتری شمال عسلویه و ۲۵ کیلومتری جنوب‌غربی شهرستان خنج قرار دارد، گفت:«براساس محاسبات انجام شده، حجم گاز درجا در این مخازن بالغ بر ۱۹ هزار میلیارد فوت مکعب است که بیش از ۱۳ هزار میلیارد فوت مکعب آن قابل استحصال است.»

دهقان البته گفت که بخشی از این میدان گازی قبلا به عنوان کشف ۳ هزار و ۶۰۰ میلیارد فوت مکعب در قالب «میدان گازی باغون» اعلام شده بود، گفت: «حالا مشخص شده است باغون هم بخشی از میدان ارم است.»

اعلام کشف این میدان گازی از سوی مقام‌های وزارت نفت ایران به عنوان اقدامی در مقابل تحریم‌های ایالات متحده نیز توصیف شد و صالح هندی، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، نیز روز یک‌شنبه گفت که خبر اعلام کشف میدان گازی ارم و امضای دو قرارداد پروژه لرزه‌نگاری پانیذ و باشت، در این برهه خاص صنعت نفت، نشان می‌دهد صنعت نفت و گاز ایران همچنان زنده و پرتلاش و با امیدواری کامل به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران تاکید کرد که «ما به استقبال تحریم و قطع ارتباط با دنیا نمی‌رویم، اما این حرکت‌ها و قراردادها نشان می‌دهد ما در تحریم دست‌مان را بالا نمی‌گیریم و تسلیم نمی‌شویم.»

جزییاتی از عملیات اکتشاف میدان گازی ارم

رضا دهقان، معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران، در مراسم روز یک‌شنبه درباره جزییات کشف میدان گازی ارم و مراحل مختلف آن، گفت که از چند سال پیش شرکت ملی نفت ایران احتمال وجود ذخایر غنی هیدروکربوری، ذخایر زیرزمینی نفت خام و گاز طبیعی، را در ناحیه ارم پیش‌بینی کرده بود و سرانجام با تلاش‌ کارشناسان مدیریت اکتشاف این میدان گازی کشف  شد و وجود ذخایر هیدروکربوری مورد تایید قرار گرفت.

معاون شرکت ملی نفت ایران گفت که ابتدا به منظور شناخت دقیق‌تر و ارزیابی‌های فنی پروژه‌های لرزه‌نگاری، ثقل و مغناطیس‌سنجی در این ناحیه اجرا و در نهایت اقدام به علامت‌گذاری محل چاه شد.

به گفته دهقان، پس از این مرحله، عملیات ساخت جاده دسترسی به طول شش کیلومتر و احداث سلر و محوطه چاه انجام شد و سپس عملیات حفاری در تیرماه ۱۳۹۷ آغاز شد.

او با اشاره به این‌که عملیات حفاری برای اکتشاف میدان گازی ارم  ۹ ماه طول کشید، گفت: «عملیات حفاری با عبور از لایه‌های رسوبی مشتمل بر سنگ آهک، دولومیت، شیل، مارون، گچ و ماسه سنگ در عمق ۴ هزار و ۶۳۲ متری به اتمام رسید.»

دهقان با تاکید بر این‌که پس از اخذ و تفسیر نمونه‌های پتروفیزیکی و انجام لایه‌آزمایی وجود گاز طبیعی در سازندهای مخزنی کنگان و دالان میدان ارم اثبات شد، گفت:«براساس محاسبات انجام شده، حجم گاز درجا در این مخزن بالغ بر ۱۹ هزار میلیارد فوت مکعب است که بیش از ۱۳ هزار میلیارد فوت مکعب آن قابل استحصال است.»

این مقام شرکت ملی نفت ایران حجم ذخایر گازی قابل استحصال در میدان گازی ارم استان فارس را «معادل یک فاز میدان گازی پارس جنوبی» اعلام کرد و درباره کیفیت گاز این میدان نیز گفت: «این گاز مرغوب و شیرین است و ضخامت لایه گازی ارم حدود ۴۰۰ متر است که این ضخامت بالایی برای یک مخزن گازی به شمار می‌رود.»

او گفت که «یک محاسبه اقتصادی نشان می‌دهد که بیش از ۴۰ میلیارد دلار عایدات حاصل از گاز و میعانات گازی این میدان خواهد بود» و  برای نشان دادن ارزش این میدان گازی گفت: «حجم گاز این میدان  می‌تواند ۱۶ سال گاز مصرفی تهران را تامین کند.»

دهقان البته گفت که «متاسفانه یا خوشبختانه چون میدان پارس جنوبی را به‌عنوان بزرگ‌ترین میدان گازی جهان در اختیار داریم، کشف‌های دیگر خیلی به چشم‌ نمی‌آید، در حالی که اگر این کشف در کشورهای دیگر صورت می‌گرفت، بسیار جدی گرفته می‌شد.»

به گفته دهقان همجواری میدان گازی ارم با میادین گازی شانول و هما در نزدیکی پالایشگاه گاز پارسیان و وجود زیرساخت‌های مناسب سبب می‌شود توسعه این میدان گازی برای جبران افت تولید این میدان و تامین خوراک پایدار پالایشگاه گازی پارسیان مورد توجه قرار گیرد.

اعلام خبر کشف جدید پس از خروج شریک چینی

خبر کشف میدان گازی ارم درست یک هفته پس از آن اعلام شد که بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، اخبار منتشر شده درباره کناره‌گیری شرکت «سی‌ان‌پی‌سی‌» چین از طرح توسعه فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی را تایید کرد.

قرارداد توسعه فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی در سال ۱۳۹۶ ، بعد توافق برجام، میان شرکت‌های توتال با ۵۰/۱ درصد سهم، سی‌ان‌پی‌سی چین با ۳۰ درصد سهم و شرکت پتروپارس ایران با ۱۹/۹ درصد سهم امضا شده بود اما با خروج آمریکا از برجام در مرداد۱۳۹۷ شرکت فرانسوی توتال  از پروژه ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلاری خارج شد و شرکت ملی نفت چین، سی‌ان‌پی‌سی، جایگزین آن شد که این جایگزینی نیز تنها یک سال دوام آورد.

مقام‌های وزارت نفت ایران به صراحت اعلام کردند که مدیران شرکت سی‌ان‌پی‌سی به آن‌ها گفته به دلیل تحریم‌های آمریکا امکان ادامه فعالیت در ایران را به ضرر خود می‌دانند و دوستانه از این پروژه خارج شدند.

اکنون توسعه پارس جنوبی به طور کامل به شرکت پتروپارس ایران واگذار شده است و در عمل علاوه «سرمایه خارجی»،  «دانش فنی روز» به عنوان دو نیاز اساسی صنعت نفت و گاز ایران از دسترس آن خارج شده‌‌اند. با این حال معاون شرکت ملی نفت ایران همزمان با خبر کشف میدان گازی ارم، گفت: «امروز می‌توانیم با اطمینان بگوییم که در انجام فعالیت‌های اکتشافی به خودکفایی کامل رسیده‌ایم.»