با اینکه شماری از کارشناسان بازار سرمایه و رسانه‌ها، هفته گذشته از رسیدن شاخص کل بورس به مرز مقاومت روانی یک میلیون واحد سخن می‌گفتند، اما فقط یک ساعت و ۲۰ دقیقه زمان از لحظه آغاز فعالیت بازار در روز شنبه کافی بود تا این مرز درهم بشکند و شاخص بازار از یک میلیون واحد بگذرد. 

البته روند پرشتاب افزایش قیمت نمادها و شاخص در بازار در ماه‌های اخیر، شکسته شدن مرز هفت رقمی شدن شاخص را چندان هم دور از انتظار نمی‌کرد. 

بورس ایران در هفته‌های گذشته از سال ۹۹ بی‌اعتنا به فراگیر شدن کرونا و رکود حاکم بر اقتصاد ایران و جهان، همچنان روند رو به رشد خود را ادامه داده است و بازدهی بازار از ۹۰ درصد فراتر رفته است. 

روند رشد این بازار و بازدهی ۱۸۰ درصدی در سال ۹۸ که کارنامه‌ اقتصاد ایران، نتیجه‌ای بهتر از رشد منفی بزرگ تر از ۷ درصد نداشت هم شگفت انگیز بود. 

حرکت نقدینگی به بازار سرمایه و جذاب نبودن بازارهای موازی در کنار نرخ بالای تورم مهم‌ترین دلیل افزایش مداوم شاخص‌ها در بازار سرمایه ایران عنوان می‌شود، در واقع به باور بسیاری از صاحب‌نظران اقتصادی این رشد شاخص‌های بورسی ناشی از فشار پول و تقاضا برای خرید سهام است و ارتباطی به ارزندگی سهام، عملکرد شرکت‌ها یا فضای کلان اقتصادی ندارد. 

از طرفی اصرار دولت به ساماندهی حرکت نقدینگی به سمت بازار سرمایه و حمایت دیگر اجزای حاکمیت از بورس، باعث شده است تا سرمایه گذاران خرد با آسودگی خاطر به سمت این بازار حرکت کنند و سرمایه‌های خود را در بورس به کار گیرند. 

دولت نیز با به کار گرفتن شیوه‌هایی قصد دارد تا از شرایط ویژه بورس بهره برداری کرده و بخشی از کسری بودجه خود را از این بازار تامین کند. 

آماده کردن و عرضه شماری از شرکت‌های تامین اجتماعی از جمله عرضه ده درصدی سهام ابرهلدینگ شستا در بازار، واگذاری باقی‌مانده سهام دولت در سه بانک و دو بیمه دولتی در قالب صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله و آزادسازی سهام عدالت از جمله سیاست‌هایی است که دولت در این ماه‌ها برای کسب درآمد از بورس و جذب نقدینگی به بازار سرمایه طراحی و اجرایی کرده است. 

اما این رشد شتابان شاخص و صف طویل پیوستن مردم به جمع سهامداران، نگرانی‌هایی را نیز به دنبال داشته است. 

شماری از کارشناسان اقتصادی به استناد اینکه ارزش قیمت نمادها و شاخص‌های بازار با ارزش ذاتی آنها فاصله بعیدی گرفته است از حبابی بودن برخی سهم‌ها یا حتی حبابی بودن بورس سخن می گویند و نسبت به پیامدهای پس از ترکیدن این حباب، هشدار می‌دهند. 

شماری دیگر حضور این خیل سهامداران غیرحرفه‌ای و تازه وارد را خطری بالقوه تلقی می‌کنند. 

این تازه‌واردها که حتی با ساز و کار خرید و فروش سهام و تحلیل اعداد و ارقام شرکت‌ها آشنایی ندارند و صرفا برای کسب سود یا درامان نگاه داشتن سرمایه‌های ریالی خود به بورس آمده‌اند، به طور معمول در برابر افت و خیزهای بازار هیجانی و همراه با احساسات رفتار می‌کنند. 

حرفه‌ای‌ترهای بازار و کارشناسان از روزی هراس دارند که بازدهی بازار کاهش یابد یا روند رشد شاخص و نرخ سهام در بورس معکوس شود و این تازه واردهای مال باخته با رفتاری هیجانی، بحرانی بزرگ را رقم بزنند. 

محمدرضا پورابراهیمی، نماینده کرمان در مجلس  و رئیس پیشین کمیسیون اقتصادی مجلس روز جمعه، ۱۹ اردیبهشت با نوشتن نامه‌ای به حسن روحانی نسبت به آینده بازار سرمایه هشدار داد. 

او خواسته بود تا دولت برای پاسخگویی به تقاضای فزاینده در بازار، عرضه‌هایی جدید به کار گیرد تا هم به عمق بازار افزوده شود و هم از جذابیت بازار برای سرمایه‌های سرگردان کاسته نشود.  

پیشتر احمد نادری، راه‌یافته به مجلس یازدهم از تهران، در توییتر خود نسبت به آنچه «ترکیدن حباب بورس» توصیف می کرد هشدار داده بود. 

به نوشته این نماینده مجلس بعدی «حباب بورس خواهد ترکید و من نگران تبعات اجتماعی وامنیتی آن در آینده ای نزدیک هستم: شورش‌هایی بزرگتر از ۹۶؛ ۹۸ و قطعا بزرگتر از دهه ۷۰. » 

با این حال صاحب‌نظران اقتصادی معتقدند تا زمانی که رشد نقدینگی به همین ترتیب ادامه یابد و بازارهای موازی بورس رمقی برای جذب سرمایه نداشته باشند، می‌توان نسبت به حرکت رو به رشد بازار امیدوار بود، اگرچه ممکن است نرخ بازدهی و نرخ رشد این افزایش تعدیل شده و با هیجان کمتری ادامه یابد. 

با این حال تجربه نشان داده بازارهای موازی به مدت طولانی نمی‌توانند به لحاظ سوددهی و بازدهی با فاصله زیادی از هم باقی بمانند. 

 توقف حرکت نقدینگی به بازار سرمایه، همسان شدن ارزش دارایی شرکت‌ها با نرخ جدید ارز و تورم و توان محدود دولت برای عرضه سهام جدید یا محدودیت‌های بازار سرمایه برای تولید و طراحی محصولات و ابزارهای جدید متناسب برای حفظ جذابیت می‌تواند روزگاری متفاوت برای بورس رقم بزند که بسیاری نگران آن روز هستند. 

در این میان بر سر ابدی و دائمی نبودن این روند تردیدی نیست، تعدیل و اصلاح قیمت‌ها در بازار امری حتمی است، تنها می‌ماند اختلاف بر سر زمان وقوع تعدیل در بازار یا آنچه برخی بدبینانه به اصطلاح، ترکیدن حباب در بورس می‌نامند.