نیروی هوایی ایران روز دوشنبه رزمایشی را با حضور هواپیماهای قدیمی که عمر بسیاری از آنها به ۵۰ تا ۶۰ سال پیش بر می‌گردد برگزار کرد.

سرتیپ گودرزی سخنگوی رزمایش موسوم به اقتدار هوایی فدائیان حریم ولایت به ایرنا گفته است در این رزمایش هواپیماهای اف-۱۴ ، میگ- ۲۹، سوخو۲۴ و اف ۵ شرکت داشته‌اند.

هر چهار هواپیمایی که این فرمانده نیروی هوایی ارتش از آنها نام برده هواپیماهایی هستند که در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ تولید شده‌اند و از نظر کارشناسان صنعت هوایی ، قدیمی و کهنه به شمار می‌روند.

هواپیمای اف ۱۴ که یک هواپیمای شکاری رهگیر است در دهه ۱۹۷۰ به عنوان یک هواپیمای مدرن برای نیروی هوایی ایران خریداری شد، آن هم در شرایطی که فقط نیروی دریایی آمریکا آن را در اختیار داشت.

این هواپیما که ۷۹ فروند آن خریداری شد ، در جریان جنگ ایران و عراق نقش مهمی در دفاع از فضای ایران ، نبردهای هوایی و حفاظت از کاروان کشتی‌های واردات و صادرات ایران داشت ، حالا عمری تقریبا نزدیک به پنجاه سال دارد و حتی در خود نیروی هوایی آمریکا نیز بازنشسته شده است.

هواپیمای اف ۵ نیز که در رزمایش روز اخیر حضور داشته است ، یک هواپیما با تکنولوژی ساخت ۶۰ سال پیش است که در اواخر دهه ۱۹۶۰ برای نیروی هوایی ایران خریداری شد و در زمان خود یک هواپیمای مدرن محسوب می‌شد. ۱۴۰ فروند از این هواپیما از سوی آمریکا به نیروی هوایی شاهنشاهی ایران فروخته شد . پس از جنگ ایران و عراق با استفاده از بدنه هواپیماهای اف ۵ شماری جنگنده آذرخش و صاعقه به اسم هواپیماهای بومی ساخته شدند.

هواپیماهایی که در رزمایش اخیر نیز گفته شده که حضور داشته‌اند اما هنوز کارشناسان هوایی درباره توانمندی‌های فنی آنها تردید های جدی دارند.

حالا حدود ۵۰ سال از فعالیت اف پنج‌ها در نیروی هوایی ایران می‌گذرد و حکومت جمهوری اسلامی در چهار دهه گذشته قادر نبوده است برای این هواپیما و بقیه هواپیماهای خود قطعات یدکی مورد نیاز را به اندازه لازم تهیه کند. هواپیماهای فانتوم اف ۱۴ نیز که به عنوان بمب افکن سنگین در نیروی هوایی ایران استفاده می‌شوند عمری بیش از ۵۰ سال دارند و اگرچه در جنگ ایران و عراق ستون فقرات نیروی هوایی ایران بودند اما دیگر حالا هواپیماهای قدیمی و کهنه یا به شمار می‌روند که فقط با تلاش خدمه فنی و خلبان های ایرانی به پرواز در می‌آیند.

آنگونه که سخنگوی رزمایش اخیر گفته هواپیماهای روسی میگ ۲۹ و سوخوی ۲۴ نیز که در اختیار نیروی هوایی ارتش هستند در این رزمایش حضور داشته‌اند. میگ ۲۹ که یک هواپیمای شکاری رهگیر است در پایان جنگ ایران و عراق و پس از بهبود روابط تهران و مسکو به ایران تحویل داده شد. این در حالی بود که شوروی در جریان جنگ ایران و عراق آن را در اختیار نیروی هوایی عراق قرار داده بود. تکنولوژی ساخت این هواپیما نیز مربوط به دهه ۱۹۷۰ است و دست کم چهار دهه از عملیاتی شدن آنها می‌گذرد.سوخوی ۲۴ نیز پس از جنگ ایران و عراق و در چارچوب بهبود روابط با اتحاد شوروی به ایران تحویل شد.

قدیمی و کهنه بودن هواپیماها و تجهیزات نیروی هوایی ارتش در سال‌های گذشته، منجر به بروز حوادث بسیاری برای خلبان های ایرانی شده و به قیمت جان باختن شماری از آنها تمام شده است. دست کم دو مورد از این حوادث مربوط به سوخوهای ۲۴ بوده است.در ۱۳۷۲ یک فروند سوخو-۲۴ نیروی هوایی ایران با توپولف-۱۵۴ هواپیمایی ایران ایرتور در تهران برخورد کرد که ۱۳۴ کشته برجا گذاشت. بیست سال بعد در سال ۱۳۹۳ نیز یک فروند سوخو -۲۴ دیگر متعلق به نیروی هوایی ارتش ، در کنار دریاچه بختگان در نزدیکی استهبان، سقوط کرد اگرچه خلبان‌ها جان سالم بدر بردند.

 

نه امکان ساخت، نه امکان خرید

جمهوری اسلامی ایران در حالی که به دلیل چالش‌هایش با کشورهایی مانند آمریکا و اتحادیه اروپا، در چهار دهه گذشته قادر به خرید هواپیماهای نسل جدید نبوده و نیست، در عمل خود نیز از تولید سلاح‌های راهبردی مانند هواپیماهای نسل جدید محروم بوده است.

تلاش‌های ایران برای خرید تسلیحات مورد نیاز از روسیه و چین نیز در عمل به نتایج مهمی منجر نشده است. چین جز فروش هواپیمای شکاری نه چندان مهم اف ۷ که تکنولوژی آن مربوط به دهه ۱۹۷۰ است ، از تکنولوژی ساخت سلاح های راهبردی هوایی برخوردار نبوده و در مواردی هم که بوده از تحویل آن به ایران خودداری کرده است.

روسیه نیز از فروش هواپیماهای نسل جدیدتر مانند سوخوی ۳۵ به ایران خودداری کرده است. اگر چه خود ارتش روسیه سوخوی ۵۷ را به عنوان هواپیمای نسل پنجم از سال ۲۰۰۲ تحویل گرفته است. این رویکرد از سوی روسیه نه فقط در مورد عدم فروش هواپیماهای راهبردی به ایران ، بلکه در زمینه عدم فروش تجهیزات مورد نیاز نیروهای دریایی و زمینی نیز صادق بوده است.

در حالی که در سال‌های گذشته همواره سخن از خرید تانک روسی تی ۹۰ از سوی ایران بوده اما مسکو هرگز این تانک را در اختیار ایران قرار نداده است. این در حالی است که خود ارتش روسیه برای تحویل گرفتن تانک تی ۱۴ آرماتا آماده شده که تانک نسل جدید و پیشرفته‌تری است و بعید است مسکو آن را در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار دهد.

در مجموع در حالی که صنایع نظامی ایران قادر به ساخت سلاح‌های راهبردی مورد نیاز نیروهای سه گانه هوایی، دریای و زمینی نبوده‌اند ، ارتش ایران به دلیل ادامه چالش هایش با نظام بین الملل و از جمله آمریکا و کشورهای اتحادیه اروپا، قادر به خرید سلاح‌های مورد نیاز ارتش نبوده است. وضعیتی که باعث فشار شدید بر نیروهای ارتش و به خطر افتادن جان بسیاری از ارتشیان و کاهش کارآمدی‌ها آنها شده است.